مقدمه: اپی­زیاتومی، شایع‌ترین عمل جراحی در مامایی است که مانند هر زخم دیگری می‌تواند دچار عفونت یا تأخیر در ترمیم شود. لذا مطالعه‌ی حاضر با هدف بررسی مقایسه‌ی تأثیر کرم عسل و فنی­توئین بر بهبود زخم اپی­زیاتومی در زنان نخست­زا انجام شد.

  مواد و روش­ها: این تحقیق به روش کارآزمایی بالینی تصادفی شده‌ی دو سو کور و روی 120 زن نخست­زای (40 نفر در سه گروه کرم فنی­توئین، کرم عسل و دارونما) مراجعه‌کننده به بیمارستان تأمین اجتماعی شهرستان کاشان انجام گردید. پس از زایمان و انجام اپی­زیاتومی، مادران به مدت 10 شب و شبی یک­بار، یک بند انگشت از کرم تجویزشده را در ناحیه‌ی بخیه‌ها استفاده می‌کردند. ابزارها شامل پرسش‌نامه‌ی اطلاعات دموگرافیک و مامایی، فرم مقیاس ریدا و فرم عوارض دارو بود. ارزیابی بهبود زخم با استفاده از مقیاس ریدا در 24 ساعت اول، روز هفتم و چهاردهم پس از زایمان صورت گرفت. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های آنالیز واریانس یک‌طرفه، کروسکال­والیس، من­ویتنی و کای دو استفاده شد. مطالعه‌ی حاضر با اخذ رضایت‌نامه کتبی از نمونه‌ها انجام گردید.

  یافته‌ها: در 24 ساعت اول پس از زایمان، سه گروه از نظر امتیاز بهبود بر اساس نمره‌ی ریدا تفاوتی نداشتند. در روز هفتم پس از زایمان، بین سه گروه اختلاف معناداری مشاهده شد (011/0 p= ). امتیاز بهبود در گروه عسل (9/93%) نسبت به دارونما (9/78%) کمتر بود (005/0 P= ) که نشان‌دهنده‌ی بهبود بهتر زخم است. بین گروه فنی­توئین (5/91%) با عسل و دارونما تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. در روز چهاردهم پس از زایمان، بین سه گروه از نظر امتیاز بهبود، تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد .

  نتیجه‌گیری : نتایج نشان داد که عسل و فنی­توئین، هردو بر درمان زخم اپی­زیاتومی مؤثرند؛ اما به نظر می‌رسد تأثیر کرم عسل در بهبود زخم اپی­زیاتومی بیشتر از کرم فنی­توئین و دارونما باشد.