مقدمه: گیاه دارویی اسپند با نام علمی Peganum harmala L.، از مهم‌ترین گونه‌های علفی-دارویی است که به دلیل خاصیت ضدِمیکروبی آن به‌طور سنّتی در درمان بیماری‌های عفونی استفاده می‌شود. این مطالعه با هدف مقایسۀ اثر ضدِمیکروبی اسپند و محلول پراکسید هیدروژن بر بار میکروبی بخش‌های بیمارستانی انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه یک کارآزمایی بود که در بخش‌های مختلف یک بیمارستان آموزشی انجام شد. در این مطالعه از هر بخش دو عدد ترالی جمع‌آوری شد. سپس از آن‌ها یک نمونه کشت اولیه اخذ شد. نمونه‌ها به دو بخش تقسیم شدند؛ یک بخش با 10 گرم دود اسپند در هر مترِمکعب و بخش دیگر با محلول پراکسید هیدروژن گندزدایی شد. پس از گذشت زمان کافی، نمونه‌گیری مجدد انجام شد و نمونه‌ها در محیط بلادآگار و مک‌کانکی کشت شدند. در پایان، نتایج با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخۀ 16 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد محلول پراکسید هیدروژن بیشتر بر استافیلوکوک‌ها و باسیل‌های گرم مثبت و دود اسپند بیشتر بر باسیل‌های گرم منفی اثر ضدِمیکروبی دارد. آزمون کای دو نشان داد اثر ضدِمیکروبی دود اسپند تفاوتی با اثر ضدِمیکروبی محلول پراکسید هیدروژن ندارد.
نتیجه‌گیری: باتوجه به اینکه دود اسپند می‌تواند به‌اندازۀ پراکسید هیدروژن خاصیت ضدِمیکروبی داشته باشد و به‌شکلی مناسب‌ از باسیل‌های گرم منفی گندزدایی کند، می‌توان از آن به‌عنوان یک روش کمکی در گندزدایی محیط‌های درمانی استفاده کرد.