مقدمه 
علی‌رغم آنکه تحقیقات اولیه در مورد هلیکوباکتر پیلوری و نقش آن در پاتوژنز بیماری‌های معده و دوازدهه در نیمه دوم قرن نوزدهم انجام شد، پیشرفت‌های علمی در این زمینه تا دهه 1980 مشاهده نشد. در آن زمان، رابین وارن و بری مارشال از دانشگاه پرث مقاله‌ای در مجله Lancet منتشر کردند که در آن نتایج مطالعات خود روی میکروارگانیسم‌های به اصطلاح Campylobacter مانند و ارتباط آن‌ها با گاستریت را گزارش کرده بودند. تعدد مقاله‌ها درباره هلیکوباکتر پیلوری باعث شده پس از اشرشیا، کولی بیشترین پاتوژن مورد مطالعه باشد [1].
هلیکوباکتر پیلوری، یک باسیل مارپیچی گرم منفی است که در حفره دهان و معده انسان کلنی به وجود می‌آورد. در کشورهای در حال توسعه، میزان افراد مبتلا به 70 تا 80 درصد جمعیت می‌رسد، در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته این میزان حدود 13 تا 50 درصد جمعیت است [2]. در اکثر بیماران، عفونت H. pylori بدون علامت است و به شکل گاستریت خفیف بدون اختلال در ترشح اسید هیدروکلریک دیده می‌شود. 
فنوتیپ هلیکوباکتر پیلوری زخم‌کننده که در 15 تا 20 درصد افراد آلوده دیده می‌شود با افزایش التهاب معده قبل از پیلور، هایپرگاسترینمی، افزایش ترشح اسید هیدروکلریک و زخم‌های پپتیک (هر دو معده و دوازدهه) همراه است. فنوتیپ هلیکوباکتر پیلوری ایجاد‌کننده سرطان معده که در حدود یک درصد از افراد آلوده دیده می‌شود، با افزایش التهاب درون بدنه معده، آتروفی غشای مخاطی در معده قبل از پیلور، کاهش ترشح هیدروکلریک اسید و افزایش خطر سرطان معده همراه است [3]. 

درمان فارماکولوژیک عفونت هلیکوباکتر پیلوری بر اساس مصرف حداقل دو آنتی‌بیوتیک همراه با دُز دو‌برابری مهار‌کننده پمپ پروتون است. اثربخشی تخمینی این درمان 82 درصد (درمان سه‌گانه) تا 92 درصد (درمان متوالی) است. رژیم‌های جدید درمانی حاوی فلوروکینولون‌ها (لووفلوکسازین و مکسیفلوکسازین) دارای اثربخشی بالا (85 درصد و 90 درصد) و ایمن هستند، اما مصرف آن‌ها با هزینه‌های بالا همراه است [4]. مشکل درمان ریشه‌کنی، مقاومت ناگهانی افزایشی H. pylori به آنتی‌بیوتیک‌های مورد‌استفاده است.
به نظر می‌رسد استفاده از ترکیبات گیاهی سبب کاهش عوارض جانبی داروها و راندمان بهتر آن‌ها می‌شود؛ همچنین می‌تواند جایگزین مناسب برای درمان این بیماری باشد [5]. یکی از این گیاهان، کلم بروکلی است که از اعضای خانواده چلیپاییان است. فعالیت ضد H. pylori مقادیر بسیار بالای سولفورفان بروکلی در محیط آزمایشگاه نشان داده شده است [6]. برخی از محققان، با بررسی اثر سولفوروفان بر عفونت هلیکوباکتر پیلوری، مشاهده کردند که این ترکیب این عفونت را کاهش داده و مانع تشکیل تومور می‌شود [7].
بر اساس دانش ما مطالعه مروری نظام‌مندی روی اثربخشی کلم بروکلی و محتویات آن بر H. pylori انجام نگرفته است؛ به همین خاطر مطالعه حاضر با هدف تعیین اثر بروکلی یا عصاره آن برعفونت هلیکوباکتر پیلوری انجام گرفت.
مواد و روش‌ها
این مطالعه، مرور منظمی است بر مطالعات کارآزمایی بالینی تصادفی که تأثیر کلم بروکلی را بر عفونت هلیکو باکتر پیلوری بررسی کرده‌اند. جست‌وجو در ‌پایگاه‌های پابمد، وب آو ساینس، اسکوپوس و اوید با استفاده از کلیدواژه‌های Helicobacter pylori، Broccoli sprouts، H pylori و Brassica، Randomized clinical trial بدون محدودیت زمانی تا اواسط ژانویه 2019 و در مقالات با زبان انگلیسی صورت پذیرفت. پس از اتمام جست‌وجو مقاله‌های تکراری حذف شدند. عناوین و چکیده مقالات توسط دو نفر به صورت مستقل مورد ارزیابی قرار گرفتند و مقالات مرتبط استخراج شدند. 
مطالعات قابل قبول می‌بایست از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی می‌بودند، در فاز آزمایشگاهی یا حیوانی نبوده باشند و دارای متن کامل می‌بودند. سپس متن کامل مقالات مرتبط مطالعه شد و از میان آن‌ها مقالات نهایی انتخاب شدند. جدول شماره 1 استراتژی کلی جست‌وجو را نشان می‌دهد. اطلاعات مورد‌نیاز از هر مطالعه شامل نام نویسندگان، کشور محل انجام مطالعه، تعداد نمونه، سال مطالعه، نتایج مطالعه در جدول شماره 2 خلاصه شد.
یافته‌ها 
در ابتدا با جست‌وجوی پایگاه‌های اطلاعاتی و با کلیدواژه‌های مربوطه، 48 مطالعه یافت شد که پس از حذف موارد تکراری 21 مطالعه برای بررسی عنوان و چکیده مورد ارزیابی قرار گرفتند (تصویر شماره 1). از این میان، متن کامل 12 مطالعه برای ارزیابی ارتباط و همچنین بررسی حداقل معیارهای لازم مورد مطالعه قرار گرفت. در این مرحله سه مطالعه که تنها به صورت چکیده چاپ شده اند [10-8] حذف شده و وارد ارزیابی نهایی نشدند. یک مطالعه دیگر نیز که توسط گالان و همکاران در سال 2004 صورت گرفته بود [11] به علت حجم نمونه پایین کنار گذاشته شد. 

مطالعه مذکور یک مطالعه مقدماتی بود که روی تنها 9 بیمار که به سه گروه تقسیم شده‌ بودند انجام شده بود. در‌نهایت اطلاعات تنها سه مطالعه مرتبط که دارای معیارهای مورد‌نظر بودند استخراج شد. این مطالعات از سال 2009 تا 2015 و در سه کشور کره، ژاپن و ایران به صورت مداخله‌ای انجام شده‌اند (تصویر شماره 1 و جدول شماره 2). از آنجا که تعداد بسیار کمی از مطالعات در مرحله آخر باقی ماندند و حتی آن‌ها هم از لحاظ نمونه‌های مورد‌مطالعه، نوع و دُز درمانی به‌کار‌رفته ناهمگون بودند و امکان متاآنالیز آن‌ها نبود؛ بنابراین به مرور سیستماتیک این مطالعات بسنده شد (تصویر شماره 1).
در مطالعه چانگ و همکاران [12] در کره، 89 نفر به صورت دوسوکور و تصادفی به سه گروه درمانی تقسیم شدند. یک گروه شامل 33 نفر از افراد دارای H. pylori مثبت بودند که به مدت چهار هفته درمان با عصاره کلم بروکلی حاوی سولفوروفان به صورت کپسول 250 میلی‌گرم و دوبار در روز دریافت کردند، گروه دوم 28 نفر از افراد دارای H. pylori مثبت بودند که درمان پلاسبو دریافت کردند و 28 نفر دیگر افراد دارای H. pylori منفی بودند که درمان BSES گرفتند. نتیجه این مطالعه نشان داد که درمان توسط عصاره بروکلی حاوی سولفوروفان نتوانست تراکم هلیکوباکتر را مهار کند. در مطالعه بهادران و همکاران [13] در ایران 86 بیمار دیابتی نوع 2 که تست هلیکوباکتر مثبت داشتند به صورت تصادفی به سه گروه درمانی تقسیم شدند.
33 نفر درمان استاندارد سه دارویی به مدت دو هفته، 28 نفر پودر کلم بروکلی به میزان شش گرم در روز و به مدت چهار هفته و 25 نفر نیز هر دو درمان را دریافت کردند. نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره بروکلی به اندازه درمان استاندارد سه دارویی، مؤثر نبود. در مطالعه یاناکا و همکاران [14] در ژاپن نیز 46 بیمار هلیکوباکتر مثبت به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. 25 نفر کلم بروکلی به میزان 70 گرم در روز و به مدت هشت هفته و 23 نفر پلاسبو شامل یونجه که مواد مؤثره را ندارد دریافت کردند. در این مطالعه درمان با بروکلی کلونی‌های هلیکوباکتر را مقداری کاهش داد، ولی نتوانست به طور کامل آن را ریشه‌کن کند.
به طور کلی هم در مطالعاتی که درنهایت وارد ارزیابی نهایی و مرحله استخراج اطلاعات شدند و هم در مطالعاتی که به دلیل نداشتن متن کامل [10-8] یا حجم نمونه بسیار پایین [11] به مرحله نهایی وارد نشدند، تأثیر واضحی از کلم بروکلی بر مهار عفونت هلیکوباکتر دیده نشد.
بحث 
بر اساس مطالعه مروری منظم حاضر، مصرف کلم بروکلی اثر درمانی کاهنده‌ای در کنترل عفونت هلیکوباکتر پیلوری ندارد. ترکیبات فعال زیستی متعددی از جمله کاروتنوئید، فیلوکینون، ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان، ویتامین B1 ،B2 و سلنیوم در بروکلی وجود دارد، اما همان‌طور که قبلاً اشاره شد، ترکیب اصلی فعال زیستی مسئول اثرات مفید آن، سولفوروفان است [15]. آثار مفید این ترکیب بر ریشه‌کنی و بهبود عوارض ناشی از ابتلا به عفونت هلیکو باکتر پیلوری در مطالعات سلولی و حیوانی متعددی نشان داده شده است. سولفوروفان در سلول‌های اپیتلیال انسانی اثر مهاری در مقابل H. pylori داشته است [16]. همچنین تجویز بروکلی غنی از سولفوروفان به موش آلوده به هلیکوباکتر باعث کاهش تشکیل کلونی در معده و کاهش بیان ژن‌های دخیل در التهاب موکوس شده است [14]. در تحقیق دیگری مشخص شد سولفوروفان می‌تواند اوره را که عامل مهمی است که اجازه می‌دهد باکتری‌ها در محیط اسیدی معده زنده بمانند و باعث آسیب‌های ناشی از H. pylori ‌شوند، غیرفعال کند [17]. به نظر می‌رسد که قدرت ضد‌باکتری سولفوروفان چندین بار قوی‌تر از سایر ترکیبات طبیعی مانند رزوراترول، کاتچین‌ها، سولفیدهای آلیلی و پروآنتوسایانیدین‌هاست [18]. همچنین ممکن است اثر مربوط به ایجاد نقش‌های ضد‌اکسیداتیو و ضد‌التهابی آن باشد [14]. از آنجا که H. pylori نگرانی قابل توجهی در ژاپن است، یک مطالعه اپیدمیولوژیک برای تعیین اینکه آیا مصرف کلم بروکلی با خطر کمتر گاستریت آتروفیک مزمن مرتبط با H. pylori در بین مردان ژاپنی همراه است، انجام شد [19]. نتایج حاکی از آن بود که کلم بروکلی به جای بهبود وضعیت معده باعث تشدید مشکل شده است. با بررسی دقیق‌تر این مطالعه مشخص شد که افراد به دو گروه که کمتر از یک‌بار در هفته و یا بیشتر از یک‌بار در هفته کلم بروکلی مصرف می‌کردند، تقسیم شده بودند. چنین تقسیم‌بندی گسترده‌ای از مصرف کلم بروکلی (بیشتر یا کمتر از یک وعده در هفته) حتی می‌تواند شامل افرادی شود که به طور قابل توجهی مقادیر کمتر از یک دُز مؤثر در روز را دریافت می‌کرده‌اند و داده‌ها را مخدوش می‌کند.

مطالعات نشان داده‌اند که ترکیب میکروبیوتای معده (احتمالاً کلستریدیوم spp) بر شدت آلودگی افراد به H. pylori اثر دارد [20]. در مطالعات مورد‌بررسی این مسئله مورد توجه قرار نگرفته بود؛ ضمن آنکه درجه مقاومت آنتی‌بیوتیکی افراد نیز قبل از مطالعه می‌تواند بر نتایج اثرگذار باشد. در مطالعات مورد‌بررسی از عصاره، پودر و جوانه بروکلی با دُزهای مختلف استفاده شده بود که این خود بر غلظت سولفوروفان و سایر مواد مؤثر بروکلی اثرگذار بوده [21] و نتایج متفاوتی در ریشه‌کنی عفونت H. pylori بر جای خواهد گذاشت.
با نگاهی دقیق‌تر به مطالعات مورد‌بررسی، به نظر می‌رسد علت عدم مشاهده نتیجه مورد‌نظر از بروکلی در ارتباط با عفونت H. pylori مربوط به تفاوت در شدت آلودگی افراد به این باکتری، دُز و گونه بروکلی مورد‌استفاده، مدت‌زمان مطالعه جهت درمان عفونت، استفاده یا عدم استفاده از درمان استاندارد هم‌زمان و فقدان قدرت کافی مطالعه به دلیل حجم نمونه ناکافی باشد. 
با توجه به عدم مشاهده نتیجه مطلوب از مصرف بروکلی در کنترل عفونت هلیکوباکتر پیلوری در انسان‌ها، توصیه می‌شود مطالعات طولانی‌تر با حجم نمونه کافی و دُز مناسب بروکلی در کنار درمان استاندارد در آینده صورت گیرد.
نتیجه‌گیری
با توجه به عدم مشاهده نتیجه مطلوب از مصرف بروکلی در کنترل عفونت هلیکوباکتر پیلوری در انسان‌ها توصیه می‌شود مطالعات طولانی‌تر با حجم نمونه کافی و دُز مناسب بروکلی در کنار درمان استاندارد در آینده صورت گیرد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این یک مقاله مروری است و نمونه انسانی یا حیوانی نداشته و نیازی به کد اخلاق ندارد.
حامی مالی
دانشگاه علوم‌پزشکی اراک حامی مالی پروژه حاضر بوده است.
مشارکت نویسندگان
فاطمه عزیزی سلیمان و مریم زمانیان در همه مراحل طراحی مطالعه، جست‌وجوی مطالعات، بررسی و ارزیابی مطالعات، آنالیز و تحلیل نتایج، نوشتن مقاله و ویرایش آن شرکت داشتند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع نداشته است. 
تشکر و قدردانی
نویسندگان این مقاله از دانشگاه علوم‌پزشکی اراک به منظور فراهم کردن منابع مالی این پژوهش تشکر و قدردانی می‌کنند.

Kidd M, Modlin IM. A century of Helicobacter pylori: Paradigms lost-paradigms regained. Digestion. 1998; 59(1):1-15. [DOI:10.1159/000007461] [PMID]
Peleteiro B, Bastos A, Ferro A, Lunet N. Prevalence of Helicobacter pylori infection worldwide: A systematic review of studies with national coverage. Digestive Diseases and Sciences. 2014; 59(8):1698-709. [DOI:10.1007/s10620-014-3063-0] [PMID]
Bartnik W. Clinical aspects of Helicobacter pylori infection. Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej. 2008; 118(7-8):426-30. [DOI:10.20452/pamw.440] [PMID]
Li BZ, Threapleton DE, Wang JY, Xu JM, Yuan JQ, Zhang C, et al. Comparative effectiveness and tolerance of treatments for Helicobacter pylori: Systematic review and network meta-analysis. BMJ. 2015; 351:h4052. [DOI:10.1136/bmj.h4052] [PMID] [PMCID]
Vítor JMB, Vale FF. Alternative therapies for Helicobacter pylori: Probiotics and phytomedicine. FEMS Immunology and Medical Microbiology. 2011; 63(2):153-64. [DOI:10.1111/j.1574-695X.2011.00865.x] [PMID]
Erdogrul ÖT. Antibacterial activities of some plant extracts used in folk medicine. Pharmaceutical Biology. 2002; 40(4):269-73. [DOI:10.1076/phbi.40.4.269.8474]
Fahey JW, Zhang Y, Talalay P. Broccoli sprouts: An exceptionally rich source of inducers of enzymes that protect against chemical carcinogens. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 1997; 94(19):10367-72. [DOI:10.1073/pnas.94.19.10367] [PMID] [PMCID]
Chang YW, Park YM, Oh CH, Oh SJ, Cho JH, Kim JW, et al. Effects of probiotics or broccoli supplementation on Helicobacter pylori eradication with standard clarithromycin-based triple therapy. The Korean Journal of Internal Medicine. 2020; 35(3):574-81. [DOI:10.3904/kjim.2019.139] [PMID] [PMCID]
Jang JY. 01. Upper GI‐123 (Inhibitory effect on Helicobacter pylori and antioxidant effect by broccoli sprout extract containing of sulforaphane). Journal of Gastroenterology and Hepatology. 2009; 24(s1):A30 [DOI:10.1111/j.1440-1746.2009.06083_1.x]
Opekun AR, Opekun JL, Graham DY. Broccoli (Sulforaphane glucosinolate) for the treatment of H. pylori infection in humans. Gastroenterology. 2003; 124(4 Suppl 1):A362. [DOI:10.1016/S0016-5085(03)81829-2]
Galan MV, Kishan AA, Silverman AL. Oral broccoli sprouts for the treatment of Helicobacter pylori infection: A preliminary report. Digestive Diseases and Sciences. 2004; 49(7-8):1088-90. [DOI:10.1023/B:DDAS.0000037792.04787.8a] [PMID]
Chang YW, Jang JY, Kim YH, Kim JW, Shim JJ. The effects of broccoli sprout extract containing sulforaphane on lipid peroxidation and Helicobacter pylori infection in the gastric mucosa. Gut and Liver. 2015; 9(4):486-93. [DOI:10.5009/gnl14040] [PMID] [PMCID]
Bahadoran Z, Mirmiran P, Zarif Yeganeh M, Hosseinpanah F, Zojaji H, Azizi F. Complementary and alternative medicinal effects of broccoli sprouts powder on Helicobacter pylori eradication rate in type 2 diabetic patients: A randomized clinical trial. Journal of Functional Foods. 2014; 7:390-7. [DOI:10.1016/j.jff.2014.01.020]
Yanaka A, Fahey JW, Fukumoto A, Nakayama M, Inoue S, Zhang S, et al. Dietary sulforaphane-rich broccoli sprouts reduce colonization and attenuate gastritis in Helicobacter pylori-infected mice and humans. Cancer Prevention Research (Philadelphia, PA). 2009; 2(4):353-60. [DOI:10.1158/1940-6207.CAPR-08-0192] [PMID]
Moreno DA, Carvajal M, López-Berenguer C, García-Viguera C. Chemical and biological characterisation of nutraceutical compounds of broccoli. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis. 2006; 41(5):1508-22. [DOI:10.1016/j.jpba.2006.04.003] [PMID]
Fahey JW, Haristoy X, Dolan PM, Kensler TW, Scholtus I, Stephenson KK, et al. Sulforaphane inhibits extracellular, intracellular, and antibiotic-resistant strains of Helicobacter pylori and prevents benzo[a]pyrene-induced stomach tumors. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 2002; 99(11):7610-5. [DOI:10.1073/pnas.112203099] [PMID] [PMCID]
Fahey JW, Stephenson KK, Wade KL, Talalay P. Urease from Helicobacter pylori is inactivated by sulforaphane and other isothiocyanates. Biochemical and Biophysical Research Communications. 2013; 435(1):1-7. [DOI:10.1016/j.bbrc.2013.03.126] [PMID] [PMCID]
Lee SY, Shin YW, Hahm KB. Phytoceuticals: Mighty but ignored weapons against Helicobacter pylori infection. Journal of Digestive Diseases. 2008; 9(3):129-39. [DOI:10.1111/j.1751-2980.2008.00334.x] [PMID]
Sato K, Kawakami N, Ohtsu T, Tsutsumi A, Miyazaki S, Masumoto T, et al. Broccoli consumption and chronic atrophic gastritis among Japanese males: An epidemiological investigation. Acta Medica Okayama. 2004; 58(3):127-33. [DOI:10.18926/AMO/32109] [PMID]
Rolig AS, Cech C, Ahler E, Elliot Carter J, Ottemann KM. The degree of Helicobacter pylori-triggered inflammation is manipulated by preinfection host microbiota. Infection and Immunity. 2013; 81(5):1382-9. [DOI:10.1128/IAI.00044-13] [PMID] [PMCID]
Jeffery EH, Araya M. Physiological effects of broccoli consumption. Phytochemistry Reviews. 2009; 8:283-98. [DOI:10.1007/s11101-008-9106-4]