مقدمه 

بیماری آلزایمر شایع‌ترین و مهم‌ترین علت زوال عقل در افراد سالمند و یک اختلال عصبی غیر قابل برگشت و پیش‌رونده است که به طور تدریجی حافظه، مهارت‌های تفکر، عملکردهای شناختی و متعاقباً توانایی انجام فعالیت‌های روزانه را از بین می‌برد [1، 2]. با افزایش فعلی جمعیت سالمند در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، بیماری آلزایمر به عنوان یک چالش جهانی برای سلامتی در نظر گرفته شده است. تئوری‌های متعددی برای بیماری آلزایمر مطرح شده‌اند که از جمله می‌توان به نقایص ژنتیکی، بیماری‌های ویروسی آهسته پیش‌رونده، نقایص فاکتورهای نوروتروفیلیک، آمیلوئید، رادیکال‌های آزاد، نقایص میتوکندریال و مسمومیت با گلوتامات اشاره کرد [3]. 

گزارش شده است که علائم پاتولوژیک AD و انحطاط سلول‌های عصبی موجب گسترش التهاب در این بیماران می‌شود [4]. این تغییرات پاتولوژیک باعث تحریک سلول‌های گلیال برای آزاد‌سازی سایتوکاین‌های پیش‌التهابی می‌شوند. افزایش سطح سایتوکاین‌های پیش‌التهابی می‌تواند از طریق مسیرهای اتوکرین یا پاراکرین، برای تحریک سلول‌های گلیال در تولید بیشتر پلاک‌های Aβ42 و مولکول‌های پیش‌التهابی عمل کند؛ بنابراین، یک توالی ایجاد می‌شود که در آن واسطه‌های پیش‌التهابی با تحریک سلول‌های گلیال و از طریق فعال شدن مسیر مولکولی باعث انحطاط سلول‌های عصبی می‌شوند [5]. اینترلوکین 17 (IL-17) یک سایتوکاین پیش‌التهابی است که توسط سلول‌های Th-17 ترشح می‌شود و از طریق القای عوامل مختلف باعث ایجاد و تقویت التهاب می‌شود [6]. این سایتوکاین از نظر ساختمانی در انواع متفاوت سلول‌ها از جمله ماکروفاژها، سلول‌های اندوتلیومی، سلول‌های عضله صاف عروقی، سلول‌های دندریتی و سلول‌های کوپفر تولید می‌شود. همچنین، اینترلوکین-17 به طور عمده به وسیله نورون‌های حسی و حرکتی در قشر مغز و توسط هیپوکامپ و نخاع بیان می‌شود. 

با توجه به بیان اینترلوکین-17 در نورون‌ها، تصور می‌شود که این سایتوکاین پیش‌التهابی قوی به عنوان یک تنظیم‌کننده مرکزی پاسخ التهابی در مغز عمل می‌کند [7]. اینترلوکین-18 نیز تنظیم‌کننده مهم واکنش‌های ایمنی ذاتی و اکتسابی است که گیرنده‌های آن در سیستم عصبی مرکزی (CNS) بیان شده و در فرایندهای عصبی التهابی نقش ایفا می‌کند [8]. بیان IL-17 با بیان IL-18 ارتباط مثبت دارد [9]. 

درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، با این حال برخی درمان‌ها قادرند روی روند بیماری اثر کند‌کننده و کنترل‌کننده داشته باشند. نشان داده شده است که تمرین بدنی سبب کاهش تخریب سیستم عصبی و ایمنی در بیماران مبتلا به آلزایمر می‌شود [10]. همچنین گزارش شده که تمرینات هوازی موجب کاهش میزان اینترلوکین-17 پلاسما می‌شود [11] در حالی که پژوهشگران دیگر مشاهده کردند که تمرینات هوازی موجب افزایش اینترلوکین 17 در موش‌های سوری شده است [12]، همچنین کاهش [13] و عدم تغییر معنادار [14] اینترلوکین 18 متعاقب تمرین گزارش شده است. 

یکی دیگر از راه‌های غیردارویی پیشگیری و درمان بیماری‌ها استفاده از گیاهان دارویی است. زعفران گیاهی کوچک و چند‌ساله از خانواده زنبق به ارتفاع 10 تا 30 سانتی‌متر و پیازدار است که پیاز آن تقریباً کروی و پوشیده از غشاهای نازک قهوه‌ای است. زعفران، یک چاشنی غذایی پرمصرف است که دارای اثرات فارماکولوژیک متعدد و قوی است [15] که عصاره و تنتور آن در طب سنتی به عنوان تسهیل‌کننده هضم غذا، اشتها‌آور، آرام‌بخش، معرق، خلط‌آور، محرک، قاعدگی‌آور، سقط‌کننده جنین استفاده شده و همچنین برای درمان اختلالات کبد و کیسه صفرا، اسپاسم، کرامپ، درد دندان و لثه، التهاب مخاط بینی و گلو، نفخ، بی‌خوابی، افسردگی، اختلالات شناختی، تشنج، کمردرد، سرفه آسم، برونشیت، تب، استفراغ، سرخک، مخملک، عفونت‌های ادراری و غیره به کار رفته است [16]. همچنین زعفران با دارا بودن ترانس کروسین‌-4، دی جنتی بیوزیل استر کروستین (کروسین) و دی متیل کروستین از تشکیل فیبریل‌های آمیلوئید بتا (Amyloid β 1-40) جلوگیری کرده و فعالیت آنزیم استیل کولین استراز را مهار می‌کند. به همین علت پیشنهاد شده که استفاده از زعفران و مواد مؤثر آن ممکن است برای پیشگیری و یا درمان بیماری آلزایمر مفید باشد [17]. خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد‌التهابی عصاره‌های آبی و الکلی زعفران در پژوهش‌های مختلفی گزارش شده است [18-20]. 

بیماری آلزایمر علاوه بر تخریب حافظه فضایی و اختلال در فعالیت‌های شناختی و رفتاری مثل تکلم و غیره، باعث اختلال در وضعیت التهابی فرد می‌شود [21]. این اختلالات التهابی می‌تواند باعث وخیم‌تر شدن وضع بیمار شود و برای مراقبین از او نیز مشکلاتی را به وجود آورد. بنابراین لزوم بررسی بیشتر روش‌هایی برای کاهش مشکلات این بیماری احساس می‌شود. 

با اینکه در خصوص فواید تمرین بدنی بر سازگاری‌های فیزیولوژیکی بیماران مبتلا به آلزایمر مطالعاتی انجام شده و تحقیقات فراوانی اثرات مفید ورزش را بر بهبود علائم عصب‌شناختی در بیماران مبتلا به آلزایمر بررسی کرده‌اند [22-24]، اما هنوز ابهامات زیادی در رابطه با تأثیر برنامه تمرینی بر تغییرات التهابی در افراد مبتلا به آلزایمر وجود دارد. از طرفی زعفران برای درمان بسیاری از عوارض ناشی از اختلالات عصب‌شناختی مورد استفاده قرار می‌گیرد [25]. با این حال پاسخ التهابی به زعفران در بیماری آلزایمر مشخص نیست. با وجود مشکلات مذکور و بررسی این موارد حداقل در مدل حیوانی و اعمال تمرین ورزشی به همراه تجویز عصاره زعفران شاید بتوان گامی در جهت درمان اختلالات التهابی ناشی از بیماری آلزایمر برداشت. انتظار می‌رود با انجام تحقیق حاضر ضمن پاسخ به برخی از ابهامات موجود در تأثیر برنامه تمرینی بر فرایند التهابی، بتوان پیشنهادات مناسبی را در راستای نحوه انجام تمرینات و نیز پیش‌بینی پیامدهای احتمالی ارائه داد؛ بنابراین مطالعه حاضر قصد دارد به بررسی اثر تمرین استقامتی به همراه مصرف عصاره زعفران بر سطوح پلاسمایی اینترلوکین 17 و 18 موش‌های آلزایمری توسط تری متیل تین کلرید بپردازد.

مواد و روش‌ها

جامعه آماری مورد‌مطالعه را موش‌های صحرایی نر نژاد اسپراگودوالی مرکز نگهداری حیوانات دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت تشکیل می‌دادند که از میان آن‌ها 32 سر موش صحرایی چهارهفته‌ای با وزن 20±180 گرم به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. نمونه آماری این تحقیق، به روش نمونه‌گیری انتخابی هدف‌دار با توجه به شرایط وزنی و سنی انجام شد. موش‌های صحرایی پس از انتقال به محیط آزمایشگاه هفت روز در آزمایشگاه جهت سازگاری با محیط در قفس نگهداری شدند و فقط هنگام شست‌وشوی قفس‌ها از آن خارج می‌شدند. برای نگهداری موش‌های صحرایی از قفس‌های جنس پلی‌کربنات شفاف با قابلیت اتو کلاو استفاده شد. برای جذب ادرار و مدفوع حیوانات و راحتی آن‌ها از تراشه و بریده‌های چوب استریل استفاده و یک روز در میان شست‌وشوی قفس‌ها انجام و تراشه‌های چوپ نیز تعویض می‌شد. دمای مطلوب سالن نگهداری حیوانات 20 تا 24 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی حدود 55 تا 65 درصد بود. چرخه روشنایی نیز هر دوازده ساعت یک‌بار به طور دقیق توسط تنظیم‌کننده الکترونیکی نور سالن نگهداری حیوانات آزمایشگاهی کنترل شد. 

در این پژوهش غذای مورد نیاز آزمودنی به صورت پلت از مرکز پرورش و تکثیر حیوانات آزمایشگاهی سلول‌های بنیادی شیراز تهیه شد و به صورت نامحدود در اختیار حیوانات قرار گرفت. آب مورد نیاز نیز به صورت آزاد در بطری‌های ویژه حیوانات آزمایشگاهی تأمین شد. پس از انتقال موش‌های صحرایی به محیط آزمایشگاهی و ماندن آن‌ها به مدت یک هفته در قفس جهت سازگاری با محیط، آن‌ها به وسیله تری متیل تین آلزایمری شدند. این نوروتوکسین به صورت اختصاصی نورون‌های هیپوکامپ را در نواحی مختلف آن دچار آپوپتوز کرد. تزریق مقدار هشت میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن موش صحرایی در گروه‌های مورد‌مطالعه به صورت درون‌صفاقی طی یک مرحله انجام شد (به عنوان مثال برای یک موش صحرایی با وزن250 گرم مقدار 250/0 میلی‌لیتر از محلول تری متیل تین تزریق شد). پس از تزریق تری متیل تین، یکسری علائم رفتاری در موش‌های صحرایی مشاهده شد: رعشه‌های عضلانیپ، افزایش دمای بدن، خون‌ریزی از چشم و بینی، حالت تهوع، تشنج و پیچ و تاب‌های دمی. موش‌های صحرایی به صورت هدفمند و در دسترس به طور تصادفی با توجه به جدول مورگان برای تعیین حجم نمونه و به منظور بررسی اثرات تری متیل تین در القای مدل حیوانی آلزایمر و بررسی اثرات تمرین استقامتی و زعفران به چهار گروه هشت سری تقسیم‌بندی شدند. 

طرز تهیه محلول تری متیل تین کلرید

جهت تهیه محلول تری متیل تین کلرید (TMT)، 80 میلی‌گرم از این ماده ساخت شرکت فلوکا آلمان درون 10 میلی‌لیتر حلال (نرمال سالین) حل و برای تزریق به موش‌های صحرایی آماده شد. به ازای هر کیلوگرم وزن موش صحرایی، مقدار 1 میلی‌لیتر از این محلول آماده شد [26].

تهیه و مصرف زعفران

جهت تهیه عصاره زعفران، 9/2 گرم زعفران را در 1000 سی‌سی آب مقطر دیونایز ریخته و مخلوط به مدت شانزده ساعت در دمای 50 درجه سانتی‌گراد انکوبه شد. سپس محلول از صافی عبور داده شد و در دمای 4 درجه سانتی‌گراد نگهداری شد و در هنگام تزریق با دُز gm/gk 25 به صورت درون‌صفاقی تزریق شد [27].

پروتکل تمرین استقامتی

پروتکل تمرین استقامتی شامل هشت هفته دویدن فزاینده روی دستگاه نوارگردان بدون شیب (شیب صفر درصد) با سرعت 15 تا 20 متر در دقیقه و به مدت 15 تا 30 دقیقه در هر جلسه و سه جلسه در هفته بود. برای گرم کردن حیوانات در جلسات تمرین، ابتدا پس از قرار دادن حیوانات روی دستگاه نوارگردان، حیوانات 5 تا 10 دقیقه با سرعت هشت متر در دقیقه دویدند، سپس برنامه تمرینی اجرا شد. پس از اتمام برنامه تمرینی، به منظور اجرای برنامه سرد کردن، سرعت دستگاه به طور معکوس کاهش داده شد تا سرعت دستگاه به صفر برسد. این برنامه حدود پنج تا هفت دقیقه ادامه داشت [28] (جدول شماره 1). 

نمونه‌گیری خون و اندازه‌گیری متغیرهای آزمایشگاهی 

48 ساعت پس از اتمام آخرین جلسه تمرین، آزمودنی‌ها در حالی که سیر بودند (چهار ساعت قبل از کشته شدن، غذا از قفس برداشته، اما به آب دسترسی داشتند) با تزریق داخل صفاقی ماده بیهوشی که ترکیبی از کتامین (mg/kg50-30) و زایلازین (mg/kg5-3) بود بیهوش شدند و بلافاصله خون از بطن راست آن‌ها با سرنگ آغشته به مایع EDTA جمع‌آوری و در لوله حاوی EDTA ریخته شد و پلاسمای جمع‌آوری شده تجزیه و تحلیل شد. میزان IL-17 پلاسما بر مبنای واحد پیکوگرم بر میلی‌لیتر با استفاده از کیت ELISA و بر اساس دستورالعمل کارخانه سازنده کیت، شرکت ابکام آمریکا (Rat Elisa Kit 96t - abcam America)، تعیین شد. ضریب پراکندگی و حساسیت برآورد این روش به ترتیب 1/1 پیکوگرم بر میلی‌لیتر و 1000-15/6 پیکوگرم بر میلی‌لیتر بود. میزان IL-18 پلاسما نیز بر مبنای واحد پیکوگرم بر میلی‌لیتر با استفاده از کیت ELISA و بر اساس دستورالعمل کارخانه سازنده کیت، شرکت ابکام آمریکا تعیین شد. ضریب پراکندگی و حساسیت برآورد این روش به ترتیب 1> پیکوگرم بر میلی‌لیتر و 400-6/25 پیکوگرم بر میلی‌لیتر بود. 

تجزیه وتحلیل آماری 

پس ‌از اینکه نرمال بودن داده‌ها با آزمون شاپیرو ویلک تأیید شد، از آزمون آنالیز واریانس دو‌طرفه برای بررسی تغییرات شاخص‌های ضد‌التهابی بین گروه‌ها استفاده شد. تمام عملیات آماری پژوهش با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 انجام شد و سطح معنی‌داری P<0/05 در نظر گرفته شد.

یافته‌ها

در جدول شماره 2 میانگین و انحراف معیار متغیرهای تحقیق در گروه‌های مختلف نشان داده شده است.



جهت بررسی اثر تمرین استقامتی همراه با مصرف زعفران بر اینترلوکین 17 موش‌های صحرایی مبتلا به آلزایمر، از آزمون آنالیز واریانس دو‌طرفه استفاده شده است. نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه نشان داد تمرین (0/10=P)، مصرف زعفران (0/07=P) و اثر تعاملی تمرین و مصرف زعفران (0/06=P) اثر معنی‌داری بر اینترلوکین 17 موش‌های صحرایی ندارد. همچنین در محاسبه اندازه اثر، مقدار اتای به‌دست‌آمده برای تمرین، مصرف زعفران و اثر تعاملی تمرین و مصرف زعفران بر اینترلوکین 17 به ترتیب برابر با 0/20، 0/24 و 0/26 بود (تصویر شماره 1). 

جهت بررسی اثر تمرین استقامتی همراه با مصرف زعفران بر اینترلوکین 18 موش‌های صحرایی مبتلا به آلزایمر، از آزمون آنالیز واریانس دوطرفه استفاده شده است. نتایج آزمون آنالیز واریانس دوطرفه نشان داد تمرین (0/68=P) و مصرف زعفران (0/84=P) اثر معنی‌داری بر اینترلوکین 18 موش‌های صحرایی ندارد و اثر تعاملی تمرین و زعفران معنی دار نیست (0/57=P) همچنین در محاسبه اندازه اثر، مقدار اتای به‌دست‌آمده برای تمرین، مصرف زعفران و اثر تعاملی تمرین و مصرف زعفران بر اینترلوکین 18 به ترتیب برابر با 0/01، 0/00 و 0/02 بود (تصویر شماره 2). 

بحث 

یافته‌های تحقیق حاضر نشان داد هشت هفته تمرین استقامتی، مصرف عصاره زعفران و همچنین اثر تعاملی تمرین استقامتی و مصرف عصاره زعفران بر اینترلوکین 17 و اینترلوکین 18 در موش‌های صحرایی مبتلا به آلزایمر تأثیر معنی‌داری نداشت. نتایج مطالعاتی که عدم تغییر اینترلوکین 17 و اینترلوکین 18 را در پی فعالیت بدنی گزارش کرده‌اند [14، 29، 30] با یافته‌های پژوهش حاضر هم‌خوانی دارد. 

پاسخ اینترلوکین 17 و اینترلوکین 18 به تمرینات ورزشی در دستگاه عصبی مرکزی مشخص نیست و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. به دلیل پیچیده بودن مکانیسم‌های مشارکت سایتوکاین‌ها در آسیب عصبی و به این دلیل که این سایتوکاین‌ها از طریق مسیرهای وابسته به یکدیگر می‌توانند دارای اثرات پیش یا ضدالتهابی باشند، مطالعه نقش سایتوکاین‌ها در آسیب عصبی بسیار چالش‌برانگیز است. مشخص شده است که فعالیت ورزشی به فعال شدن سیستم ایمنی منجر می‌شود. آزاد شدن سایتوکاین‌ها به درون جریان خون بر اثر فعالیت ورزشی به عنوان یکی از مکانیسم‌های احتمالی آثار سیستمیک فعالیت ورزشی، از جمله حفاظت عصبی معرفی شده است. هر چند مکانیسم دقیق حفاظت عصبی ناشی از درمان با فعالیت ورزشی هنوز به طور کامل مشخص نشده است، مطالعات انجام‌شده مکانیسم‌های متعددی را پیشنهاد کرده‌اند که می‌توان به تقویت سد خونی‌مغزی، گسترش شبکه مویرگی و شریانی مغز، بهبود متابولیسم مغز و کاهش اختلالات متابولیک، تنظیم افزایشی بیان نوروتروفین‌ها، کاهش التهاب، استرس اکسیداتیو و آپوپتوز اشاره کرد [31، 32]. 

گزارش شده است که التهاب مزمن با افزایش سطح فعالیت بدنی کاهش می‌یابد [33]. با توجه به اینکه با افزایش سطح فعالیت بدنی میزان انرژی مصرفی نیز افزایش می‌یابد، تمرین ورزشی‌ای که بتواند انرژی بیشتری صرف کند احتمالاً آثار مفیدتری در وضعیت التهابی دارد؛ بنابراین، در مطالعه حاضر، پاسخ نشانگرهای التهابی به تمرین هوازی شاید به دلیل میزان انرژی مصرفی حیوانات باشد. همچنین، می‌توان پیشنهاد کرد دوره‌های تمرین طولانی‌تر از طریق صرف انرژی بیشتر به کاهش معناداری در این نشانگرهای التهابی بینجامد. گافین نیز اظهار داشته است که شدت تمرین عامل مهمی در تغییر سایتوکاین اینترلوکین 17 است به طوری که با افزایش شدت تمرین سطح این سایتوکاین افزایش می‌یابد [34]. احتمالاً سازوکار درگیر، مربوط به این موضوع است که ورزش شدید سبب رهاسازی سایتوکین‌های پیش‌التهابی می‌شود و این سایتوکین‌ها، سایتوکین‌های ضد‌التهابی مانند اینترلوکین 2، 6 و 10 تولید می‌کنند. به نظر می‌رسد تولید متوالی سایتوکین‌های پیش‌التهابی و ضد‌التهابی دلیل شروع تولید اینترلوکین 17 از طریق لکوسیت‌های محیطی خون و عضله اسکلتی باشد [35]. همچنین در خصوص سازوکار احتمالی ارائه‌شده بر تغییرات اینترلوکین 18، بیان شده که افزایش سایتوکاین‌های ضد‌التهابی ممکن است توجیهی بر کاهش اینترلوکین 18 باشد [36]. با این حال در تحقیق حاضر سطوح شاخص‌های ضد‌التهابی اندازه‌گیری نشد که از محدودیت‌های این تحقیق به شمار می‌رود. 

 برخی از پژوهش‌ها، تغییرات معنی‌داری را گزارش کرده‌اند. نتایج مطالعه علیزاده و همکاران تحت عنوان «تأثیر تمرینات هوازی و بی‌هوازی همراه با امگا-3 در موش‌های نر نژاد سوری در اینترلوکین 17 پلاسما» در دو گروه پس از هشت هفته تفاوت معنی‌داری را نشان داد [37]. دازوا و همکاران نیز در تحقیقی روی موش‌های تمرین‌کرده با بررسی مقادیر اینترلوکین 17 پس از یک جلسه فعالیت ورزشی شدید کوتاه‌مدت گزارش دادند مقادیر این سایتوکاین در حد معنی‌داری افزایش پیدا کرده است [38]، همچنین گزارش شده است که برنامه تمرینی هوازی به مدت دوازده هفته سطوح سرمی IL-18 مردان سالمند را کاهش می‌دهد [13]. نتایج متناقض در این مطالعات می‌تواند به دلیل اختلاف نمونه‌های آماری، تفاوت در شدت، مدت و نوع برنامه تمرینی باشد. 

همان‌طور که ذکر شد آلزایمر ارتباطی قوی با التهاب و استرس اکسیداتیو دارد همچنین، گزارش شده است که زعفران دارای اثرات ضد‌التهابی است که این عمل آن توسط فلاونوئیدها، تانن‌ها، ساپونین‌ها و کروسین‌های موجود در آن انجام می‌شود [39]. در مطالعه‌ای روی نمونه‌های حیوانی، دریافت دهانی 500-125 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم عصاره زعفران به‌تنهایی اثری بر یادگیری موش‌ها نداشته است [40]. در تحقیق دیگری گزارش شده است که کروسین در دُزهای پایین بی‌اثر بوده است [41]. با این حال دُزهای بالای کروسین در تزریق داخل بطنی به‌تنهایی باعث بهبود عملکرد هیپوکامپ شده است [42]. با توجه به اینکه فرایند التهاب با تولید متابولیت‌های التهابی (به‌خصوص تولید بتا آمیلوییدها) افزایش می‌یابد و چون رادیکال‌های آزاد به عنوان واسطه مسمومیت عصبی ناشی از پروتئین بتا آمیلویید در ایجاد بیماری آلزایمر شناخته شده‌اند (به طوری که طبق گزارشات موجود بتا آمیلویید تولید رادیکال آزاد و اکسیداسیون لیپیدها را در سلول‌های عصبی افزایش داده، منجر به مرگ سلولی می‌شود)؛ بنابراین درمان با عصاره زعفران به عنوان یک مانع ایجاد واکنش‌های اکسیداسیون ناشی از بتا آمیلویید، می‌تواند در بهبود حافظه مؤثر باشد [43]. 

این احتمال وجود دارد که اثرات التهابی زعفران در آزمودنی‌های مبتلا به آلزایمر وابسته به دُز آن باشد. همچنین جذب و اثرگذاری زعفران و یا بروز سازگاری با تمرینات توسط متغیرهای دیگری مانند عملکرد بدنی، شاخص‌های هماتولوزیکی و وزن بدن تأیید نشده‌اند و معلوم نیست که آیا واقعاً دلیل اثرگذار نبودن این متغیرها مربوط به ناکافی بودن تمرین و یا جذب نشدن زعفران و یا پایین بودن دُز و غیره است یا خیر؛ بنابرانی تحقیقات بیشتر در این زمینه به درک بهتر نتایج کمک می‌کند. تمرین هوازی از نقاط قوت تحقیق حاضر بود؛ چراکه این نوع تمرین با وجود محدودیت‌های اجرایی، پاسخ‌ها و سازگاری‌های متفاوتی نسبت به برنامه‌های تمرینی دیگر می‌تواند به همراه داشته باشد. 

همان‌طور که ذکر شد بتا آمیلویید، تولید رادیکال آزاد و اکسیداسیون لیپیدها را در سلول‌های عصبی افزایش می‌دهد؛ بنابراین این احتمال وجود دارد که نتایج توسط رادیکال‌های آزاد مخدوش شوند، بنابراین پیشنهاد می‌شود در تحقیقی میزان شاخص‌های آسیب اکسیداتیو به دنبال مصرف عصاره زعفران و تمرین در موش‌های آزایمری مورد بررسی قرار گیرد. 

نتیجه‌گیری

با توجه به یافته‌های تحقیق، به نظر می‌رسد تمرینات ورزشی و عصاره زعفران بر عوامل التهابی در موش‌های صحرایی مبتلا به آلزایمر تأثیر ندارد، کافی نبودن دوره مداخله ورزش (تواتر و شدت تمرینات) می‌تواند از جمله علل احتمالی عدم اثربخشی تمرین بر متغیرهای پیش‌گفته باشد. شاید بتوان با دستکاری میزان دُز عصاره زعفران همچنین مدت طولانی‌تر مصرف آن در نمونه‌های مبتلا به آلزایمر نیز به نتایج واضح‌تری دست یافت. با وجود این، با توجه به مطالعات اندک انجام‌شده در این رابطه، تأیید تأثیر فعالیت ورزشی و مصرف عصاره زعفران بر عوامل التهابی در بیماری آلزایمر نیاز به تحقیقات بیشتر، عمیق‌تر و دقیق‌تری دارد. 

محدودیت‌هایی نیز در تحقیق حاضر وجود داشت که از جمله می‌توان به مطالعه روی نمونه‌های حیوانی اشاره کرد. از دیگر محدویت‌های تحقیق حاضر می‌توان به عدم اندازه‌گیری دیگر فاکتورهای التهابی مرتبط با آلزایمر اشاره کرد. اندازه‌گیری فاکتورهای التهابی (اینترلوکین 2، 6 و 10) نیز می‌تواند در تبیین و تفسیر بهتر نتایج به‌ویژه در نمونه‌های مبتلا به آلزایمر کمک کند. این نقطه ضعف پژوهشی، پیشنهادی برای مطالعات آینده به منظور اندازه‌گیری این فاکتورهای التهابی در آزمودنی‌های مبتلا به آلزایمر است.

ملاحظات اخلاقی

پیروی از اصول اخلاق پژوهش

این مقاله با تأیید کمیته اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت با شماره IR.IAU.M.REC.1399.011 اجرا شد. 

حامی مالی

این مقاله برگرفته از پایانامه دوره کارشناسی ارشد نویسنده اول در گروه فیزیولوژی ورزشی دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت است.

مشارکت نویسندگان

همه نویسندگان در مشارکت برای تکمیل این مقاله سهم یکسانی دارند.

تعارض منافع

نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تعارضی در منافع اعلام نکردند. 


 

References

1.Dos Santos Picanco LC, Ozela PF, de Fatima de Brito Brito M, Pinheiro AA, Padilha EC, Braga FS, et al. Alzheimer’s disease: A review from the pathophysiology to diagnosis, new perspectives for pharmacological treatment. Current Medicinal Chemistry. 2018; 25(26):3141-59. [DOI:10.2174/0929867323666161213101126] [PMID]

2.DeTure MA, Dickson DW. The neuropathological diagnosis of Alzheimer’s disease. Molecular Neurodegeneration. 2019; 14(1):32. [DOI:10.1186/s13024-019-0333-5] [PMID] [PMCID]

3.Chen XQ, Mobley WC. Alzheimer disease pathogenesis: Insights from molecular and cellular biology studies of Oligomeric Aβ and Tau species. Frontiers in Neuroscience. 2019; 13:659. [DOI:10.3389/fnins.2019.00659] [PMID] [PMCID]

4.Chiroma SM, Hidayat Baharuldin MT, Mat Taib CN, Amom Z, Jagadeesan S, Mohd Moklas MA. Inflammation in Alzheimer’s disease: A friend or foe? Biomedical Research and Therapy 2018; 5(8):2552-64. https://www.researchgate.net/profile/Mohamad_Aris_Mohd_Moklas/publication/327144550

5.Kamer AR, Craig RG, Dasanayake AP, Brys M, Glodzik-Sobanska L, de Leon MJ. Inflammation and Alzheimer’s disease: Possible role of periodontal diseases. Alzheimer’s & Dementia. 2008; 4(4):242-50. [DOI:10.1016/j.jalz.2007.08.004] [PMID]

6.Monin L, Gaffen SL. Interleukin 17 family cytokines: Signaling mechanisms, biological activities, and therapeutic implications. Cold Spring Harbor Perspectives in Biology. 2018; 10(4):a028522. [DOI:10.1101/cshperspect.a028522] [PMID] [PMCID]

7.Liu Q, Xin W, He P, Turner D, Yin J, Gan Y, et al. Interleukin-17 inhibits adult hippocampal neurogenesis. Scientific Reports. 2014; 4:7554. [DOI:10.1038/srep07554] [PMID] [PMCID]

8.Alboni S, Cervia D, Sugama Sh, Conti B. Interleukin 18 in the CNS. Journal of Neuroinflammation. 2010; 7:9. [DOI:10.1186/1742-2094-7-9] [PMID] [PMCID]

9.Tang X. Analysis of interleukin-17 and interleukin-18 levels in animal models of atherosclerosis. Experimental and Therapeutic Medicine. 2019; 18(1):517-22. [DOI:10.3892/etm.2019.7634]

10.Kelly ÁM. Exercise-induced modulation of Neuroinflammation in models of Alzheimer’s disease. Brain Plasticity. 2018; 4(1):81-94. [DOI:10.3233/BPL-180074] [PMID] [PMCID]

11.Golzari Z, Shabkhiz F, Soudi S, Kordi MR, Hashemi SM. Combined exercise training reduces IFN-γ and IL-17 levels in the plasma and the supernatant of peripheral blood mononuclear cells in women with multiple sclerosis. International Immunopharmacology. 2010; 10(11):1415-9. [DOI:10.1016/j.intimp.2010.08.008] [PMID]

12.Alizadeh H, Daryanoosh F, Mehrabani D, Kooshki Jahromi M. [Evaluating inflammatory index changes and muscle injuries in male mice after 8 weeks of aerobic exercise and Omega-3 consumption (Persian)]. Journal of Sport Biosciences. 2012; 4(10):77-94. [DOI:10.22059/JSB.2012.21999]

13.Kabir B, Taghian F, Ghatre-Samani K. [Effect of aerobic training on levels of interleukin-18 and C-reactive protein in elderly men (Persian)]. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences. 2014; 16(3):8-15. http://journal.skums.ac.ir/article-1-1482-en.html

14.Nikseresht M, Taheri-Kalani A. [Comparison of serum interleukin-18 and C-reactive protein levels in obese and non-obese young men: Effects of exercise training and obesity (Persian)]. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences. 2018; 25(2):205-15. http://jsums.medsab.ac.ir/article_1049.html

15.Razak SIA, Hamzah MSA, Yee FC, Kadir MRA, Nayan NHM. A review on medicinal properties of saffron toward major diseases. Journal of Herbs, Spices & Medicinal Plants. 2017; 32(2):98-116. [DOI:10.1080/10496475.2016.1272522]

16.Milajerdi AR, Mahmoudi M. [Review on the effects of saffron extract and its constituents on factors related to nervous system, cardiovascular and gastrointestinal diseases (Persian)]. Clinical Excellence. 2014; 3(1):108-27. http://ce.mazums.ac.ir/article-1-139-en.html

17.Kianbakht S. [A systematic review on pharmacology of saffron and its active constituents (Persian)]. Journal of Medicinal Plants. 2008; 7(28):1-27. http://jmp.ir/article-1-402-en.html

18.Sofiane G, Nouioua W, Ouarda D. Antioxidant, antimicrobial and anti-inflammatory activities development of methanol extract of saffron (Crocus sativus L.) flowers wastes. PhytoChem & BioSub Journal. 2019; 13(2):102-9. [DOI:10.163.pcbsj/2019.13.-2-102]

19.Rahaiee S, Moini S, Hashemi M, Shojaosadati SA. Evaluation of antioxidant activities of bioactive compounds and various extracts obtained from saffron (Crocus sativus L.): A review. Journal of Food Science and Technology. 2015; 52(4):1881-8. [DOI:10.1007/s13197-013-1238-x] [PMID] [PMCID]

20.Zeinali M, Zirak MR, Rezaee SA, Karimi GR, Hosseinzadeh H. Immunoregulatory and anti-inflammatory properties of Crocus sativus (saffron) and its main active constituents: A review. Iranian Journal of Basic Medical Sciences. 2019; 22(4):334-44. [DOI:10.22038/ijbms.2019.34365.8158] [PMID] [PMCID]

21.Kinney JW, Bemiller SM, Murtishaw AS, Leisgang AM, Salazar AM, Lamb BT. Inflammation as a central mechanism in Alzheimer’s disease. Alzheimer’s & Dementia: Translational Research & Clinical Interventions. 2018; 4(1):575-90. [DOI:10.1016/j.trci.2018.06.014] [PMID] [PMCID]

22.Jia RX, Liang JH, Xu Y, Wang YQ. Effects of physical activity and exercise on the cognitive function of patients with Alzheimer disease: A meta-analysis. BMC Geriatrics. 2019; 19(1):181. [DOI:10.1186/s12877-019-1175-2] [PMID] [PMCID]

23.Tari AR, Norevik CS, Scrimgeour NR, Kobro-Flatmoen A, Storm-Mathisen J, Bergersen LH, et al. Are the neuroprotective effects of exercise training systemically mediated? Progress in Cardiovascular Diseases. 2019; 62(2):94-101. [DOI:10.1016/j.pcad.2019.02.003] [PMID]

24.Chen WW, Zhang X, Huang WJ. Role of physical exercise in Alzheimer’s disease. Biomedical Reports. 2016; 4(4):403-7. [DOI:10.3892/br.2016.607] [PMID] [PMCID]

25.Khazdair MR, Boskabady MH, Hosseini M, Rezaee R, Tsatsakis AM. The effects of Crocus sativus (saffron) and its constituents on nervous system: A review. Avicenna Journal of Phytomedicine. 2015; 5(5):376-91. [PMID] [PMCID]

26.Edalatmanesh MA, Sheikholeslami M, Rafiei S. [Evaluation of brain-derived neurotrophic factor expression and spatial memory after Valproic acid administration in animal model of hippocampal degeneration (Persian)]. Feyz. 2018; 22(3):283-91. http://feyz.kaums.ac.ir/article-1-3487-en.html

27.Asishirazi I, Hosseini SA, Keikhosravi F. [Hypoglycemic interactional effects of saffron (Crocus sativus) aqueous extract and swimming training in streptozotocin induced diabetic rats (Persian)]. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences. 2017; 24(4):273-9. http://jsums.sinaweb.net/article_983.html

28.Azarian F, Farsi S, Hosseini SA, Azarbayjani MA. Effect of endurance training with saffron consumption on PGC1-α gene expression in hippocampus tissue of rats with Alzheimer’s disease. Annals of Military and Health Sciences Research. 2020; 18(1):e99131. [DOI:10.5812/amh.99131]

29.Satarifard S, Gaeini AA, Choobineh S. [The effect of exercise on the serum interleukin-17, interferon-γ and CRP of the endurance athletes in cold and normal temperature condition (Persian)]. Medical Journal of Tabriz University of Medical Sciences. 2012; 34(4):86-93. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=180459

30.García JJ, Bote E, Hinchado MD, Ortega E. A single session of intense exercise improves the inflammatory response in healthy sedentary women. Journal of Physiology and Biochemistry. 2011; 67(1):87-94. [DOI:10.1007/s13105-010-0052-4] [PMID]

31.Jahangiri Z, Gholamnezhad Z, Hosseini M. Neuroprotective effects of exercise in rodent models of memory deficit and Alzheimer’s. Metabolic Brain Disease. 2019; 34(1):21-37. [DOI:10.1007/s11011-018-0343-y] [PMID]

32.Vecchio LM, Meng Y, Xhima K, Lipsman N, Hamani C, Aubert I. The neuroprotective effects of exercise: Maintaining a healthy brain throughout aging. Brain Plasticity. 2018; 4(1):17-52. [DOI:10.3233/BPL-180069] [PMID] [PMCID]

33.Beavers KM, Brinkley TE, Nicklas BJ. Effect of exercise training on chronic inflammation. Clinica Chimica Acta. 2010; 411(11-12):785-93. [DOI:10.1016/j.cca.2010.02.069] [PMID] [PMCID]

34.Gaffen SL. An overview of IL-17 function and signaling. Cytokine. 2008; 43(3):402-7. [DOI:10.1016/j.cyto.2008.07.017] [PMID] [PMCID]

35.Chang SH, Dong C. A novel heterodimeric cytokine consisting of IL-17 and IL-17F regulates inflammatory responses. Cell Research. 2007; 17(5):435-40. [DOI:10.1038/cr.2007.35] [PMID]

36.Leick L, Lindegaard B, Stensvold D, Plomgaard P, Saltin B, Pilegaard H. Adipose tissue interleukin-18 mRNA and plasma interleukin-18: Effect of obesity and exercise. Obesity. 2007; 15(2):356-63. [DOI:10.1038/oby.2007.528] [PMID]

37.Alizadeh H, Daryanoosh F, Moatari M, Hoseinzadeh K. Effects of aerobic and anaerobic training programs together with omega-3 supplement on interleukin-17 and CRP plasma levels in male mice. Medical Journal of the Islamic Republic of Iran. 2015; 29:236. [PMID] [PMCID]

38.Duzova H, Karakoc Y, Emre MH, Dogan ZY, Kilinc E. Effects of acute moderate and strenuous exercise bouts on IL-17 production and inflammatory response in trained rats. Journal of Sports Science & Medicine. 2009; 8(2):219-24. [PMID] [PMCID]

39.Ochiai T, Shimeno H, Mishima KI, Iwasaki K, Fujiwara M, Tanaka H, et al. Protective effects of carotenoids from saffron on neuronal injury in vitro and in vivo. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - General Subjects. 2007; 1770(4):578-84. [DOI:10.1016/j.bbagen.2006.11.012] [PMID]

40.Zhang Y, Shoyama Y, Sugiura M, Saito H. Effects of Crocus sativus L. on the ethanol-induced impairment of passive avoidance performances in mice. Biological and Pharmaceutical Bulletin. 1994; 17(2):217-21. [DOI:10.1248/bpb.17.217] [PMID]

41.Sugiura M, Shoyama Y, Saito H, Abe K. The effects of ethanol and crocin on the induction of long-term potentiation in the CA1 region of rat hippocampal slices. The Japanese Journal of Pharmacology. 1995; 67(4):395-7. [DOI:10.1254/jjp.67.395] [PMID]

42.Abe K, Saito H. Effects of saffron extract and its constituent crocin on learning behaviour and long‐term potentiation. Phytotherapy Research. 2000; 14(3):149-52. [DOI:10.1002/(SICI)1099-1573(200005)14:3<149::AID-PTR665>3.0.CO;2-5]

43.Chu WZ, Qian CY. [Expressions of Abeta1-40, Abeta1-42, tau202, tau396 and tau404 after intracerebroventricular injection of streptozotocin in rats (Chinese)]. Di 1 Jun Yi Da Xue Xue Bao. 2005; 25(2):168-70, 173. [PMID]