آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
پیام خود را بنویسید
دوره 14، شماره 1 - ( 2-1403 )
جلد 14 شماره 1 صفحات 12-3 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Bahrami S, Babaei N, Esmaeili Gouvarchin Ghaleh H, Mohajeri Borazjani J, Farzanehpour M. Evaluation of the Anti-inflammatory Effect of Aqueous Extract of Pistacia atlantica Gum in an Experimental Model of Ulcerative Colitis. cmja 2024; 14 (1) :3-12
URL: http://cmja.arakmu.ac.ir/article-1-968-fa.html
URL: http://cmja.arakmu.ac.ir/article-1-968-fa.html
بهرامی شبنم، بابایی ناهید، اسمعیلی گورچین قلعه هادی، مهاجری برازجانی ژاله، فرزانه پور مهدیه. بررسی اثرات ضدالتهابی عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه در مدل تجربی کولیت اولسراتیو. فصلنامه طب مکمل. 1403; 14 (1) :3-12
شبنم بهرامی1 
، ناهید بابایی*2 ، هادی اسمعیلی گورچین قلعه3 ، ژاله مهاجری برازجانی4 ، مهدیه فرزانه پور3
، ناهید بابایی*2 ، هادی اسمعیلی گورچین قلعه3 ، ژاله مهاجری برازجانی4 ، مهدیه فرزانه پور3
1- دانشگاه ازاد اسلامی واحد بوشهر
2- گروه زیست‌شناسی سلولی و مولکولی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران ،nahid.babaei@iau.ac.ir
3- مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی کاربردی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج)، تهران، ایران
4- گروه شیلات و منابع طبیعی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
2- گروه زیست‌شناسی سلولی و مولکولی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران ،
3- مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی کاربردی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج)، تهران، ایران
4- گروه شیلات و منابع طبیعی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
متن کامل [PDF 987 kb]
(388 دریافت)
| چکیده (HTML) (639 مشاهده)
جدول 1: سیستم امتیازدهی معیار فعالیت بیماری
جدول 3: پروتکل دمایی برای تکثیر ژن
جدول 4: غلظت (%) ترکیبات مختلف در عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه
نمودار 2: A) میزان فعالیت آنزیم میلوپراکسیداز و B) میزان فعالیت آنزیم نیتریک اکساید (* نشاندهندهی 05/0P<، ** نشاندهندهی 01/0P<، *** نشاندهندهی 001/0P<، **** نشاندهندهی 0001/0P<) و (N.C= Negative Control، P.C= Positive Control، P= Pistacia atlantica، M= Mesalazine)
بررسی میزان تکثیر سلول‌های طحال (MTT)
مطابق نمودار 3، میزان تکثیر سلول‌های طحال در گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) افزایش معناداری را نسبت به گروه سالم (کنترل منفی) نشان داد (0001/0P<). همچنین، نتایج نشان داد که عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه (05/0P<) و مزالازین سبب کاهش معنادار تکثیر سلول‌های طحالی نسبت به گروه کولیت بدون درمان می‌شود. میان گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه تفاوت آماری معناداری مشاهده شد (001/0P<). گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین کمترین میزان تکثیر سلول‌های طحالی را نسبت به گروه کولیت بدون درمان نشان داد (0001/0P<).
نمودار 3: میزان تکثیر سلول‌های طحال در گروه‌های مختلف مورد مطالعه (* نشاندهندهی 05/0P<، ** نشاندهندهی 01/0P<، *** نشاندهندهی 001/0P<، **** نشاندهندهی 0001/0P<) و (N.C= Negative Control، P.C= Positive Control، P= Pistacia atlantica، M= Mesalazine)
تغییرات سایتوکاینهای التهابی در مایع رویی سلول‌های طحال
نمودار A-C4 میزان تولید سایتوکاینهای IL-1ß، IL-6 و TNF-α را نشان میدهد. نتایج نشان داد که میزان فعالیت هر سه سایتوکاین در گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) افزایش معناداری نسبت به گروه سالم (کنترل منفی) یافته است (0001/0P<). همچنین، عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه (به‌ترتیب در نمودارA ، 0001/0P<؛ در نمودار B، 01/0P<؛ در نمودار C، 05/0P<) و مزالازین سبب کاهش فعالیت سایتوکاین‌ها نسبت به گروه کولیت بدون درمان شد. میان گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه تفاوت آماری معناداری مشاهده شد (001/0P<). گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین کمترین میزان تکثیر سلول‌های طحالی را نسبت به گروه کولیت بدون درمان نشان داد (0001/0P<).
نمودار 4: A 4) میزان تولید سایتوکاین IL-1ß، B4) میزان تولید سایتوکاین IL-6 و C 4) میزان تولید سایتوکاین TNF-αدر گروه‌های مختلف مورد مطالعه (* نشاندهندهی 05/0P<، ** نشاندهندهی 01/0P<، *** نشاندهندهی 001/0P<، **** نشاندهندهی 0001/0P<) و (N.C= Negative Control، P.C= Positive Control، P= Pistacia atlantica، M= Mesalazine)
اندازه‌گیری سطح بیان سایتوکاینهای IL-1ß، IL-6 ، TNF-α و ژن‌های iNOSو COX-2
سطح بیان ژن‌های IL-1ß، IL-6 و TNF-αهمراه با iNOS و COX-2در گروه‌های مطالعه با استفاده از تکنیک RT-PCR ارزیابی شد. بر اساس نمودار 5، میزان بیان سایتوکاین IL-1ß در گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه 96/2 برابر و در گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین 34/12 برابر کاهش نسبت به گروه کولیت بدون درمان نشان داد. میزان بیان سایتوکاین IL-6 در گروه کولیت دریافت‌کننده عصاره آبی صمغ گیاه بنه، 84/1 برابر و در گروه کولیت دریافت کننده مزالازین، 80/6 برابر کاهش را نسبت به گروه کنترل مثبت نشان میدهد. میزان بیان ژن‌های COX-2 و iNOS در گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه، به‌ترتیب 38/1 و 49/1 برابر و در گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین، به‌ترتیب 32/6 و 48/4 برابر نسبت به گروه کنترل مثبت کاهش داشت.
نمودار 5: بیان نسبی ژن‌هایIL-1ß ، IL-6، TNF-α، COX-2 و iNOSدر گروه‌های مطالعه نسبت به گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت)
(* نشاندهندهی 05/0P< و ns نشاندهندهی not significant)
بحث
گیاهان دارویی نقشی کلیدی در حفظ سلامت افراد و جوامع ایفا می‌کنند. ارزش دارویی این گیاهان به ترکیب شیمیایی آن‌ها بستگی دارد که اثرات فیزیولوژیک خاصی بر سیستم بدن انسان می‌گذارد. مواد مهم فعال در این گیاهان، آکالوئیدها، تانن‌ها، فلاوونوئیدها و ترکیبات فنلی هستند. بیشتر گیاهان دارویی منابع غنی از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی هستند که دفاع آنتی‌اکسیدانی را تقویت می‌کنند و میزان بروز برخی بیماری‌ها از جمله سرطان، بیماری‌های قلبی و سکته را کاهش می‌دهند (19). صمغ گیاه بنه که منبعی غنی از ترکیبات فنلی است، در پزشکی سنتی به‌عنوان داروهای ضد‌میکروبی، ضد‌قارچی، ضدالتهابی، ضد‌ویروسی و ضدسرطانی به کار می‌روند (20).
طبق نتایج مطالعه‌ی حاضر، بیشترین مواد فعال در عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه آلفا پینن (7/77 درصد) و بتا پینن (66/3 درصد) بود. همچنین مشخص شد که عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه سطح تولید سایتوکاینهای التهابی TNF-α و IL-1ß و IL-6، میزان بیان سایتوکاینهای التهابی و ژن‌های iNOS وCOX-2 ، فعالیت میلوپراکسیداز و نیتریک اکساید، میزان تکثیر سلول‌های طحالی و معیار فعالیت بیماری را نسبت به گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) کاهش میدهد. میلوپراکسیداز در نوتروفیل‌ها به مقدار زیاد و در مونوسیت‌ها و ماکروفاژها به میزان کمتری وجود دارد که به‌طور مستقیم بیانگر دانسیته‌ی نوتروفیل‌های موجود در بافت ملتهب است؛ لذا پارامتری برای درجه‌بندی عفونت حاد به شمار می‌رود (21). نیتریک اکساید ارتباط تنگاتنگی با وضعیت التهابی دارد و به‌عنوان میانجی کلیدی التهاب عمل می‌کند و چهارچوب اصلی رادیکال‌های آزاد نیتروژن را تشکیل میدهد و به دنبال وقوع التهاب، سلول‌های ایمنیْ آن را تولید می‌کنند (22). نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه سبب کاهش فعالیت آنزیم نیتریک اکساید می‌شود. تست MTT یا سنجش تکثیر سلول‌های طحالی تستی بر اساس رنگ‌سنجی است که بیانگر میزان فعالیت متابولیک سلول است. بر همین اساس، آنزیم داخل‌سلولی میزان فعالیت سلول‌های ایمنی را نشان میدهد. در مطالعه‌ی حاضر، کاهش معنادار تکثیر سلولی در گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه دیده شد.
TNF-α سایتوکاینی التهابی است که فعالیت لوکوسیت‌ها و تجمع بافتی آن‌ها را نشان میدهد و نقشی مهم در بیماری‌های التهابی مثل کولیت اولسراتیو ایفا می‌کند. نقش مهم TNF-α در سلول‌های التهابی القای چسبندگی مولکولی و بیان سایتوکاین‌ها است (23). افزایش سطح TNF-α می‌تواند سد اپی تلیالی روده را مختل کند و باعث آپوپتوز سلول‌های اپیتلیال و ترشح کموکاین شود (25، 24).
IL-6 را سلول‌های متفاوتی تولید می‌کنند و اثر پلی‌تروفیک روی ارگان‌های مختلف دارد و در بیماری‌های التهابی مختلف مانند کولیت اولسراتیو حضور این واسطه‌ی التهابی تشخیص داده شده است (24). تولید بیش از حد IL-1β و IL-6 به التهاب روده منجر می‌شود (27، 26). در مطالعه‌ی حاضر، عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه سبب کاهش معنادار تولید و بیان سایتوکاینهای IL-1ß، IL-6 و TNF-α و ژن‌های iNOS و COX-2در کولیت اولسراتیو شد.
مطالعات مختلف گزارش کرده‌اند که التهاب کولونی به‌علت ترشح بیش از حد سایتوکاینهای پیش‌التهابی از سلول‌های غیرمعمول روده‌ای است. به‌طور مشخص، اتصال TNF-α و IL-6 به سلول‌های روده‌ای پاسخ ایمنی را به‌وسیله‌ی تکثیر سلول‌های T، انفیلتراسیون لکوسیت‌ها و افزایش اتصال بین‌سلولی افزایش میدهد (28).
مطالعه‌ی غرضی و همکاران نشان داد که صمغ گیاه بنه سبب کاهش MPO، TNF-α و IL-6 در سطح کولون می‌شود و بهبود التهاب و زخم کولون را به همراه دارد (29). نتایج مطالعه‌ی استوان و غلامی نشان داد که صمغ گیاه بنه سبب کاهش درخور توجهی در علائم کولیت می‌شود و همچنین، فعالیت آنزیم MPO در گروه‌های تحت درمان با صمغ گیاه بنه را کاهش میدهد که به بهبود قوام مدفوع، نمرات هیستوپاتولوژیک و نشانگرهای هیستوپاتولوژیکی منجر می‌شود (31، 30). نتایج مطالعه‌ی هونمور و ژو نشان داد که سطوح MPO بالا در گروه‌های درمان‌نشده، نشاندهندهی فعال شدن سلول‌های پرواکسیداتیو و پیش‌التهابی است و درمان با صمغ گیاه بنه کاهش فعالیت MPO را به‌دلیل خواص ضدالتهابی صمغ گیاه بنه نشان داد که با نتایج مطالعه‌ی حاضر همخوانی دارد (33، 32).
مینائیان و همکاران، اثرات ضدالتهابی عصاره‌ی صمغ گیاه بنه را در بیماری التهابی کولیت ناشی از اسیداستیک در موش‌ها مطالعه کردند. این محققان گزارش کردند که تجویز عصاره‌ی بنه باعث کاهش میزان MPO به‌عنوان نوعی نشانگر التهابی و آسیب پاتولوژیک بافت روده می‌شود. آن‌ها بیشتر عصاره‌ی صمغ را با استفاده از GC/MS تجزیه‌وتحلیل کردند و گزارش کردند که ترکیبات روغنی فرار 90 درصد از عصاره را تشکیل می‌دهند (23/41 درصد α-پینن، 85/6 درصد β-پینن، و 5/39 درصد ترانس وربنول) (34).
مطالعات مختلف نشان داد که IL-1B، IL-6 و TNF-α نقشی کلیدی در فراخوانی سلول‌های التهابی و آسیب بافتی در بیماری‌های التهابی روده ایفا می‌کنند. همچنین، نشان داده شد که سطوح IL-6 و پروتئین‌های واکنش‌دهنده‌ی فاز حاد در بیماری کرون، پس از درمان با عصاره‌ی صمغ گیاه بنه، به‌طور درخور توجهی کاهش می‌یابد (35). در مطالعات گوناگون، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی صمغ گیاه بنه به توکوفرول‌ها، توکوترینول‌ها و α-پینن نسبت داده شده است (34، 37 ، 36).
نتیجه‌گیری
طبق نتایج مطالعه‌ی حاضر، ترکیبات α-پینن و ß-پینن موجود در صمغ گیاه بنه دارای اثرات ضدالتهابی است و به‌طور مؤثر معیار فعالیت بیماری و میزان تولید واسطه‌های فعال التهاب را در مدل تجربی کولیت اولسراتیو ناشی از اسیداستیک کاهش میدهد. فرایند استخراج آسان و سریع صمغ گیاه بنه فرصت‌های جدیدی را برای استفاده از طب سنتی در درمان بیماری‌های التهابی ایجاد می‌کند و به‌طور بالقوه، نیاز به دوزهای بالای مزالازین و عوارض جانبی مرتبط با آن را کاهش میدهد؛ بنابراین، استفاده از عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه به‌عنوان مکمل درمانی برای کولیت اولسراتیو مزایای امیدوارکننده‌ای دارد که نیازمند انجام مطالعات تکمیلی است.
ﺗﺸﮑﺮ و ﻗﺪرداﻧﯽ
نویسندگان مقاله از کسانی که ما را در این تحقیق یاری کردند تشکر می‌کنند. این طرح تحقیقاتی دارای کد اخلاق در پژوهش به شماره IR.BMSU.AEC.1400.001 می‌باشد.
حامی مالی
این مطالعه هیچ‌گونه حامی مالی نداشته است.
تضاد منافع
هیچ‌گونه تضاد منافعی را نویسندگان گزارش نمی‌کنند.
متن کامل: (373 مشاهده)
ﻣﻘﺪﻣﻪ
جدول 2: توالی پرایمرهای استفاده‌شده برای تکثیر ژن‌ها و طول محصول تکثیرشده
| امتیاز | قوام مدفوع | خون در مدفوع |
| 0 | نرمال | نرمال |
| 1 | نرم | قرمز |
| 2 | بسیار نرم | قرمز تیره |
| 3 | اسهال | سیاه |
ارزیابی فعالیت میلوپراکسیداز
پس از همگن کردن بافت کولون، 20 میلی‌گرم از بافت در 1 میلی‌لیتر بافر 1X حاوی 5/0 درصد هگزادسیل تری متیل آمونیوم بروماید هموژن شد. پس از سانتریفیوژ در 10000 دور در دقیقه به مدت 10 دقیقه، مایع رویی حاصل برای تجزیه‌وتحلیل بیشتر جمع‌آوری شد. برای سنجش میزان فعالیت آنزیم میلوپراکسیداز، از محلول رویی نمونه بافت کولون هموژن شده و کیت تجاری استفاده شد.به طور خلاصه، 100 میکرولیتر از محلول تترا متیل بنزیدین (TMB)در 5 pH= با 10 میکرولیتر نمونه هموژنیزه شده و 80 میکرولیتر از H2O2 75/0 میلی مولار ترکیب شد. واکنش با افزودن 50 میکرولیتر H2SO4 2 مولار متوقف شد. سپس جذب نمونه‌ها با اسپکتروفتومتر در طول موج 450 نانومتر اندازه گیری شد (15).
ارزیابی فعالیت نیتریک اکساید
غلظت نیتریک اکساید بافت کولون با استفاده از معرف گریس و کیت تجاری ساخت شرکت نوند سلامت تعیین شد. 50 میکرولیتر از معرف گریس که حاوی 1/0 درصد سولفانیلامید، 3 درصد اسید فسفریک و 1/0 درصد نفتیل اتیلن دی آمین بود، با 50 میکرولیتر از بافت کولون همگن‌شده تهیه شد. پس از افزودن 2/1 مولار هیدروکلراید و یک دوره انکوباسیون در دمای 25 درجه‌ی سانتی‌گراد، جذب در طول موج 540 نانومتر اندازه‌گیری شد (16).
بررسی شاخص سلول‌های طحال
پس از جداسازی طحال موش‌ها، نمونه‌ها در محیط کشت استریل که شامل Dulbecco’s Modified Eagle Medium (DMEM) با Fetal Bovine Serum (FBS) 10 درصد بود، با استفاده از ته‌سرنگ پنج‌میلی‌لیتری له شدند. برای حذف گلبول‌های قرمز، نمونه‌ها با بافر لیزکننده‌ی گلبول‌های قرمز (ACK-RBC) تیمار شدند. نمونه‌ها با تراکم 105 سلول در هر میلی‌لیتر آماده شدند و به مدت 72 ساعت در دمای 37 درجه‌ی سانتی‌گراد در داخل انکوباتور قرار گرفتند. سپس، در پلیت‌های 24چاهکی با 50 میکروگرم بر میلی‌لیتر محلول PHA (17) به مدت 72 ساعت در دمای 37 درجه‌ی سانتی‌گراد در انکوباتور CO2دار قرار گرفتند و پس از آن، مایع رویی جمع‌آوری شد. برای ارزیابی تکثیر سلولی، سوسپانسیون سلولی در پلیت 96چاهکی با محلول MTTو غلظت 5 (mg/ml) در PBS به مدت 4 ساعت انکوبه شد. با افزودن 50 میکرولیتر DMSO به هر چاهک، جذب در طول موج 550 نانومتر اندازه‌گیری شد.
بررسی سایتوکاینهای التهابی سلول‌های طحال
سطوح IL-1β، TNF-α و IL-6 در کشت سلولی طحال با استفاده از کیت‌های ELISA و طبق دستورالعمل‌های شرکت سازنده (Peprotech) تجزیه‌وتحلیل شدند (18).
ارزیابی بیان ژن‌های التهابی و سایتوکاین‌ها در نمونه‌های بافت کولون
استخراج RNA از بافت کولون با استفاده از کیت پارس توس و طبق پروتکل‌های شرکت سازنده انجام گرفت. غلظت RNA با استفاده از اسپکتروفتومتر NanoDrop NABI اندازه‌گیری شد. متعاقباً سنتز cDNA انجام شد. برای طراحی توالی‌های پرایمرForward و Reverse ژن‌هایIL-1β ، IL-6، COX-2،TNF-α و iNOS، از نرم‌افزار Oligo7 استفاده شد و جایگاه جفت شدن پرایمرها از طریق سایت NCBI بررسی شد. توالی پرایمرها در جدول 2 آورده شده است. برای نرمال‌سازی از GAPDH به‌عنوان استاندارد مرجع و برای ارزیابی بیان ژن‌های هدف از روش - ΔΔCt2 استفاده شد. برنامه‌ی RT- PCR شامل یک مرحله دناتوراسیون اولیه در دمای 95 درجه‌ی سانتی‌گراد به مدت 30 ثانیه بود و به دنبال آن، 40 سیکل PCR انجام شد (طبق جدول 3).
پس از همگن کردن بافت کولون، 20 میلی‌گرم از بافت در 1 میلی‌لیتر بافر 1X حاوی 5/0 درصد هگزادسیل تری متیل آمونیوم بروماید هموژن شد. پس از سانتریفیوژ در 10000 دور در دقیقه به مدت 10 دقیقه، مایع رویی حاصل برای تجزیه‌وتحلیل بیشتر جمع‌آوری شد. برای سنجش میزان فعالیت آنزیم میلوپراکسیداز، از محلول رویی نمونه بافت کولون هموژن شده و کیت تجاری استفاده شد.به طور خلاصه، 100 میکرولیتر از محلول تترا متیل بنزیدین (TMB)در 5 pH= با 10 میکرولیتر نمونه هموژنیزه شده و 80 میکرولیتر از H2O2 75/0 میلی مولار ترکیب شد. واکنش با افزودن 50 میکرولیتر H2SO4 2 مولار متوقف شد. سپس جذب نمونه‌ها با اسپکتروفتومتر در طول موج 450 نانومتر اندازه گیری شد (15).
ارزیابی فعالیت نیتریک اکساید
غلظت نیتریک اکساید بافت کولون با استفاده از معرف گریس و کیت تجاری ساخت شرکت نوند سلامت تعیین شد. 50 میکرولیتر از معرف گریس که حاوی 1/0 درصد سولفانیلامید، 3 درصد اسید فسفریک و 1/0 درصد نفتیل اتیلن دی آمین بود، با 50 میکرولیتر از بافت کولون همگن‌شده تهیه شد. پس از افزودن 2/1 مولار هیدروکلراید و یک دوره انکوباسیون در دمای 25 درجه‌ی سانتی‌گراد، جذب در طول موج 540 نانومتر اندازه‌گیری شد (16).
بررسی شاخص سلول‌های طحال
پس از جداسازی طحال موش‌ها، نمونه‌ها در محیط کشت استریل که شامل Dulbecco’s Modified Eagle Medium (DMEM) با Fetal Bovine Serum (FBS) 10 درصد بود، با استفاده از ته‌سرنگ پنج‌میلی‌لیتری له شدند. برای حذف گلبول‌های قرمز، نمونه‌ها با بافر لیزکننده‌ی گلبول‌های قرمز (ACK-RBC) تیمار شدند. نمونه‌ها با تراکم 105 سلول در هر میلی‌لیتر آماده شدند و به مدت 72 ساعت در دمای 37 درجه‌ی سانتی‌گراد در داخل انکوباتور قرار گرفتند. سپس، در پلیت‌های 24چاهکی با 50 میکروگرم بر میلی‌لیتر محلول PHA (17) به مدت 72 ساعت در دمای 37 درجه‌ی سانتی‌گراد در انکوباتور CO2دار قرار گرفتند و پس از آن، مایع رویی جمع‌آوری شد. برای ارزیابی تکثیر سلولی، سوسپانسیون سلولی در پلیت 96چاهکی با محلول MTTو غلظت 5 (mg/ml) در PBS به مدت 4 ساعت انکوبه شد. با افزودن 50 میکرولیتر DMSO به هر چاهک، جذب در طول موج 550 نانومتر اندازه‌گیری شد.
بررسی سایتوکاینهای التهابی سلول‌های طحال
سطوح IL-1β، TNF-α و IL-6 در کشت سلولی طحال با استفاده از کیت‌های ELISA و طبق دستورالعمل‌های شرکت سازنده (Peprotech) تجزیه‌وتحلیل شدند (18).
ارزیابی بیان ژن‌های التهابی و سایتوکاین‌ها در نمونه‌های بافت کولون
استخراج RNA از بافت کولون با استفاده از کیت پارس توس و طبق پروتکل‌های شرکت سازنده انجام گرفت. غلظت RNA با استفاده از اسپکتروفتومتر NanoDrop NABI اندازه‌گیری شد. متعاقباً سنتز cDNA انجام شد. برای طراحی توالی‌های پرایمرForward و Reverse ژن‌هایIL-1β ، IL-6، COX-2،TNF-α و iNOS، از نرم‌افزار Oligo7 استفاده شد و جایگاه جفت شدن پرایمرها از طریق سایت NCBI بررسی شد. توالی پرایمرها در جدول 2 آورده شده است. برای نرمال‌سازی از GAPDH به‌عنوان استاندارد مرجع و برای ارزیابی بیان ژن‌های هدف از روش - ΔΔCt2 استفاده شد. برنامه‌ی RT- PCR شامل یک مرحله دناتوراسیون اولیه در دمای 95 درجه‌ی سانتی‌گراد به مدت 30 ثانیه بود و به دنبال آن، 40 سیکل PCR انجام شد (طبق جدول 3).
جدول 2: توالی پرایمرهای استفاده‌شده برای تکثیر ژن‌ها و طول محصول تکثیرشده
| ژن هدف | توالی پرایمر Forward | توالی پرایمر Reverse |
| COX-2 | CTTCGGGAGCACAACAGAGT | AAGTGGTAACCGCTCAGGTG |
| iNOS | CACCTTGGAGTTCACCCAGT | ACCACTCGTACTTGGGATGC |
| IL-1ß | GCCACCTTTTGACAGTGATGAG | AAGGTCCACGGGAAAGACAC |
| IL-6 | CAACGATGATGCACTTGCAGA | TGTGACTCCAGCTTATCTCTTGG |
| TNF-α | AGGCACTCCCCCAAAAGATG | CCACTTGGTGGTTTGTGAGTG |
| GAPDH | GGGTCCCAGCTTAGGTTCAT | CATTCTCGGCCTTGACTGTG |
زخم رودهی بزرگ بیماری مزمنی است که افراد با سنین مختلف را تحت تأثیر قرار میدهد. عوامل التهابی و رادیکال‌های آزاد در ایجاد این بیماری اهمیت بسیاری دارند (1). این بیماری یکی از دلایل شایع درگیری‌های دستگاه گوارش در کشورهای درحال‌توسعه و توسعه‌یافته است. اغلب، التهاب در رکتوم و نواحی انتهایی کولون رخ میدهد؛ اما این امکان وجود دارد که کل کولون تحت تأثیر قرار گیرد. از علائم این عارضه ارتشاح سلول‌های التهابی، به‌ویژه ماکروفاژها و نوتروفیل‌ها، به بافت مخاطی روده است. سلول‌های التهابی فعال‌شده در بافت مخاطی روده با آزاد کردن رادیکال‌های آزاد، نظیر یون سوپراکسید و رادیکال هیدروکسید و پراکسید هیدروژن، باعث پراکسیداسیون لیپیدها، افزایش نفوذپذیری رگ‌های خونی، افزایش ورود نوتروفیل‌ها به بافت مخاطی و گسترش التهاب می‌شوند (2). آزاد شدن واسطه‌های التهابی و آنزیم‌ها باعث تخریب دیواره‌ی روده، ایجاد زخم، خون‌ریزی و اسهال می‌شود. رادیکال‌های آزاد همچنین باعث کاهش عوامل آنتی‌اکسیدانت و افزایش شدت بیماری می‌شوند. القای کولیت با تزریق درون‌رکتومی اسیداستیک انجام می‌گیرد و روشی استاندارد برای ایجاد مدل تجربی کولیت اولسراتیو است. این مدل تجربی شباهت زیادی به مرحله‌ی حاد کولیت اولسراتیو در انسان دارد؛ به‌گونه‌ای که عواملی مانند افزایش نفوذپذیری رگ‌ها، ارتشاح طولانی‌مدت نوتروفیل‌ها و افزایش واسطه‌های التهابی که در شروع کولیت انسانی نقش دارند، در ایجاد کولیت در این مدل نیز دخالت می‌کنند. تزریق اسیداستیک به درون کولون موش‌های آزمایشگاهی موجب پاسخ‌های حاد و شدید التهابی می‌شود که با تغییرات ماکروسکوپی و آسیب‌های میکروسکوپی دیواره‌ی کولون، زخم، ادم ساب‌موکوزا و کاهش تعداد سلول‌های گابلت مشخص می‌شود (3). در مدل‌های کولیت اولسراتیو، استفاده از اسیداستیک به اختلال در سد روده‌ای و تحریک التهاب منجر می‌شود. این اثرات شامل افزایش نفوذپذیری روده، فعال شدن سلول‌های ایمنی و افزایش سایتوکاینهای پیش‌التهابی است (4). کنترل التهاب از اهداف مهم درمان زخم روده است (2).
بهترین راه درمان بیماری کولیت اولسراتیو استفاده از داروهایی همچون کورتیکواستروئیدها و آمینوسالیسیلات‌ها و ازاتیوپرین‌ها است؛ اما اثرات جانبی شدید این داروها باعث محدودیت‌ها در مصرف بلندمدت می‌شود. بسیاری از این داروها اثرات جانبی شدیدی از جمله اسهال، استفراغ، اختلالات کبدی، اختلالات کلیوی، پانکراتیت و زخم‌های دستگاه گوارش ایجاد می‌کنند.
مزالازین با نام مسالامین یا آمینو سالیسیلیک اسید خط اول درمان بیماری‌های التهابی روده است و اصلی‌ترین درمان برای کولیت اولسراتیو خفیف تا متوسط به شمار می‌رود و با مکانیسم مهار واسطه‌های لیپواکسیژناز و سیکلواکسیژناز، اینترلوکین-1، اینترلوکین-2 و فاکتور نکروزکننده‌ی آلفا در کنترل التهاب فعال و حفظ بهبود بافت روده اثرگذار است (5).
همچنین، بسیاری از بیماران به این نوع درمان جواب مناسبی نمی‌دهند. افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو در صورت عدم کنترل التهاب، در خطر ابتلا به سرطان رودهی بزرگ قرار می‌گیرند (6). به همین دلیل، تحقیقات گسترده‌ای برای یافتن داروهای مؤثر با اثرات جانبی کم در حال انجام است. ازاین‌رو، مطالعات جامع برای کنترل و پیشگیری از بیماری در دستورکار قرار گرفته است و از روش‌های درمان طبیعی مانند استفاده از گیاهان دارویی و پروبیوتیک برای کاهش آسیب‌های ناشی از التهاب استفاده می‌شود. کنترل التهاب و کاهش اثرات جانبی داروها از اهداف مهم درمان کولیت اولسراتیو است و درمان‌های سنتی با استفاده از گیاهان دارویی می‌توانند به حل این مشکل کمک کنند (7). گیاه Pistacia atlantica که در ایران به نام «بنه» و «سقز» شناخته شده است، به‌دلیل توزیع وسیع، اهمیت زیادی دارد (8). از این گیاه صمغی استخراج می‌شود که دارای اثرات فراوان و مفیدی است (9). این مطالعه به بررسی اثرات ضدالتهابی عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه در مدل تجربی کولیت اولسراتیو می‌پردازد.
روش ﮐﺎر
مواد مصرفی
اسیداستیک، محیط کشت DMEM، MTT، FBS، بافر لیزکننده‌ی RBC و DMSO از شرکت کالازیست تهیه شد. مزالازین از شرکت داروسازی آریا خریداری شد. کیت استخراج RNA و کیت سنتز cDNA از شرکت پارس توس و کیت سنجش سایتوکاین IL-1β و IL-6 و TNF-α از شرکت Peprotech تهیه شد. بافر HTAB از شرکت Sigma و کیت سنجش میلوپراکسیداز و نیتریک اکساید از شرکت نوند سلامت تهیه شد.
فرایند استخراج از صمغ گیاه بنه
صمغ گیاه بنه با کد هرباریوم 11854-HKS از گروه فارماکوگنوزی، دانشکده‌ی داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج) تهیه شد. بعد از شست‌وشو و خشک کردن، صمغ آسیاب شد و به‌صورت پودر درآمد و در خلأ خشک شد. سپس، پودر حاصل به مدت 48 ساعت در آب‌مقطر حل شد و پس از آن، فیلتراسیون برای تهیه‌ی عصاره‌ی صمغ گیاه بنه انجام شد. سوسپانسیون حاصل در دمای 50 درجه‌ی سانتی‌گراد انکوبه و تقطیر بیشتر انجام شد. عصاره‌ی به‌دست‌آمده تا زمان استفاده در دمای 20- درجه‌ی سانتی‌گراد در یخچال نگهداری شد (10).
شناسایی ترکیبات فعال گیاه
ترکیبات موجود در صمغ گیاه بنه با دستگاه گاز کروماتوگرافی مدل Shimadzu GC-17A متصل به طیف‌سنج جرمی Quadruple-MS مدل QP5050 Shimadzu شناسایی شد. ترکیبات موجود در عصاره‌ی آبی صمغ گیاه با استفاده از یک ستون مویین سیلیس به طول 30 متر و قطر داخلی 22/0 میلی‌متر جدا شد و ستون با یک فیلم 25/0میکرومتری از (Shimadzu) BP-5 پوشیده شد. برای تزریق، از یک انژکتور اسپلیت یا بدون شکاف با یک آستر شیشه‌ای داخلی یک‌میلی‌متری استفاده شد. گاز حاملْ هلیوم بود و ولتاژ یونیزاسیون روی 70 الکترون‌ولت تنظیم شد. دمای انژکتور در 280 درجه‌ی سانتی‌گراد حفظ شد، درحالی‌که دمای رابط روی 260 درجه‌ی سانتی‌گراد تنظیم شده بود. تجزیه‌وتحلیل جرم در محدوده‌ی 35 تا 450 واحد جرم اتمی (aMU) انجام شد. برای شناسایی ترکیبات عصاره، از شاخص‌های ماندگاری در شرایط برنامه‌ریزی‌شده و n-alkanes (C8-C20) به‌عنوان ترکیبات مرجع استفاده شد. ترکیبات موجود در صمغ گیاه با استفاده از یک ستون DB-5 تحت شرایط کروماتوگرافی یکسان آنالیز شد. برای شناسایی ترکیبات ژنوتیپ، طیف جرمی آن‌ها با طیف جرمی موجود در کتابخانه‌ی مرجع داخلی (NIST 08 و Wiley 9.0) مقایسه شد (11).
طراحی مطالعه
تعداد 20 سر موش نر Balb/c با سن 6 تا 8 هفته و وزن 25 تا 30 گرم از مرکز نگهداری حیوانات دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) خریداری شدند. موش‌ها در محیط کنترل شده با دمای oc23±2، رطوبت 5±55 درصد و چرخه نور/تاریکی 12 ساعت نگهداری شدند و به طور آزاد به غذا و آب دسترسی داشتند. موش‌ها به مدت یک هفته قبل از شروع آزمایش با شرایط محل نگهداری سازگار شدند. در این مطالعه، تنها موش‌های نر وارد آزمایش شدند تا اثر بالقوه هورمون‌های جنسی کاهش یابد. پروتکل و آزمایشات حیوانی با رعایت قوانین کمیته اخلاق حیوانی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) طراحی و اجرا شد.
برای القای کولیت اولسراتیو، موش‌ها پس از طی دوره‌ی ناشتایی 36ساعته با دسترسی به آب، تحت تزریق داخل‌رکتومی اسیداستیک قرار گرفتند. 100 میکرولیتر از محلول اسیداستیک 4درصد به رکتوم تزریق شد و موش‌ها به مدت 30 ثانیه در موقعیت مایل قرار گرفتند تا اطمینان حاصل شود که اسید به‌طور کامل در رکتوم حفظ شده است. در گروه کنترل منفی، از حجم مساوی محلول نرمال سالین به‌جای محلول اسیداستیک استفاده شد (12). گروه‌های مختلف درمانی به‌ترتیب 100 میکرولیتر حلال عصاره‌ی آبی صمغ بنه برای کنترل منفی و مثبت، 100 میکرولیتر عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه (mg/kg 200) (10) و 100 میکرولیتر مزالازین (mg/kg 30) (13) روزانه به مدت یک ماه دریافت کردند. یک هفته پس از آخرین تزریق، موش‌ها آسان‌کشی شدند و بخش انتهایی رودهی آن‌ها جدا شد. پس از حذف مدفوع و چربی، مقدار مناسب بافر HTAB به نسبت 5/12 (mg/ml) بر اساس وزن بافت، به آن‌ها افزوده شد. پس از حذف مدفوع و چربی، ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﻤﻮژﻧﯿﺰاﺗﻮر Ultra-Turrax ﺑﻪ ﻣﺪت 4 دﻗﯿﻘﻪ ﻫﻤﻮژﻧﯿﺰه گردید. سپس ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﺑﺎﻓﺘﯽ را ﺑﻪ ﻣﺪت 10 دﻗﯿﻘﻪ ﺑﺎ دور ﺑﺎﻻ 10000 دور ﺑﺮ دﻗﯿﻘﻪ و دمای 4 درجه سانتی‌گراد ﺳﺎﻧﺘﺮیفیوژ شد. مایع رویی جمع آوری و در دﻣﺎی 70- ﻧﮕﻬﺪاری شد. (14).
معیار فعالیت بیماری
بر اساس ثبت روزانه‌ی خون در مدفوع، قوام مدفوع و خون‌ریزی مقعدی، با استفاده از جدول 1، معیار فعالیت بیماری ارزیابی شد. امتیاز معیار فعالیت بیماری با جمع‌بندی نمرات پارامترها محاسبه شد (14).
بهترین راه درمان بیماری کولیت اولسراتیو استفاده از داروهایی همچون کورتیکواستروئیدها و آمینوسالیسیلات‌ها و ازاتیوپرین‌ها است؛ اما اثرات جانبی شدید این داروها باعث محدودیت‌ها در مصرف بلندمدت می‌شود. بسیاری از این داروها اثرات جانبی شدیدی از جمله اسهال، استفراغ، اختلالات کبدی، اختلالات کلیوی، پانکراتیت و زخم‌های دستگاه گوارش ایجاد می‌کنند.
مزالازین با نام مسالامین یا آمینو سالیسیلیک اسید خط اول درمان بیماری‌های التهابی روده است و اصلی‌ترین درمان برای کولیت اولسراتیو خفیف تا متوسط به شمار می‌رود و با مکانیسم مهار واسطه‌های لیپواکسیژناز و سیکلواکسیژناز، اینترلوکین-1، اینترلوکین-2 و فاکتور نکروزکننده‌ی آلفا در کنترل التهاب فعال و حفظ بهبود بافت روده اثرگذار است (5).
همچنین، بسیاری از بیماران به این نوع درمان جواب مناسبی نمی‌دهند. افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو در صورت عدم کنترل التهاب، در خطر ابتلا به سرطان رودهی بزرگ قرار می‌گیرند (6). به همین دلیل، تحقیقات گسترده‌ای برای یافتن داروهای مؤثر با اثرات جانبی کم در حال انجام است. ازاین‌رو، مطالعات جامع برای کنترل و پیشگیری از بیماری در دستورکار قرار گرفته است و از روش‌های درمان طبیعی مانند استفاده از گیاهان دارویی و پروبیوتیک برای کاهش آسیب‌های ناشی از التهاب استفاده می‌شود. کنترل التهاب و کاهش اثرات جانبی داروها از اهداف مهم درمان کولیت اولسراتیو است و درمان‌های سنتی با استفاده از گیاهان دارویی می‌توانند به حل این مشکل کمک کنند (7). گیاه Pistacia atlantica که در ایران به نام «بنه» و «سقز» شناخته شده است، به‌دلیل توزیع وسیع، اهمیت زیادی دارد (8). از این گیاه صمغی استخراج می‌شود که دارای اثرات فراوان و مفیدی است (9). این مطالعه به بررسی اثرات ضدالتهابی عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه در مدل تجربی کولیت اولسراتیو می‌پردازد.
روش ﮐﺎر
مواد مصرفی
اسیداستیک، محیط کشت DMEM، MTT، FBS، بافر لیزکننده‌ی RBC و DMSO از شرکت کالازیست تهیه شد. مزالازین از شرکت داروسازی آریا خریداری شد. کیت استخراج RNA و کیت سنتز cDNA از شرکت پارس توس و کیت سنجش سایتوکاین IL-1β و IL-6 و TNF-α از شرکت Peprotech تهیه شد. بافر HTAB از شرکت Sigma و کیت سنجش میلوپراکسیداز و نیتریک اکساید از شرکت نوند سلامت تهیه شد.
فرایند استخراج از صمغ گیاه بنه
صمغ گیاه بنه با کد هرباریوم 11854-HKS از گروه فارماکوگنوزی، دانشکده‌ی داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج) تهیه شد. بعد از شست‌وشو و خشک کردن، صمغ آسیاب شد و به‌صورت پودر درآمد و در خلأ خشک شد. سپس، پودر حاصل به مدت 48 ساعت در آب‌مقطر حل شد و پس از آن، فیلتراسیون برای تهیه‌ی عصاره‌ی صمغ گیاه بنه انجام شد. سوسپانسیون حاصل در دمای 50 درجه‌ی سانتی‌گراد انکوبه و تقطیر بیشتر انجام شد. عصاره‌ی به‌دست‌آمده تا زمان استفاده در دمای 20- درجه‌ی سانتی‌گراد در یخچال نگهداری شد (10).
شناسایی ترکیبات فعال گیاه
ترکیبات موجود در صمغ گیاه بنه با دستگاه گاز کروماتوگرافی مدل Shimadzu GC-17A متصل به طیف‌سنج جرمی Quadruple-MS مدل QP5050 Shimadzu شناسایی شد. ترکیبات موجود در عصاره‌ی آبی صمغ گیاه با استفاده از یک ستون مویین سیلیس به طول 30 متر و قطر داخلی 22/0 میلی‌متر جدا شد و ستون با یک فیلم 25/0میکرومتری از (Shimadzu) BP-5 پوشیده شد. برای تزریق، از یک انژکتور اسپلیت یا بدون شکاف با یک آستر شیشه‌ای داخلی یک‌میلی‌متری استفاده شد. گاز حاملْ هلیوم بود و ولتاژ یونیزاسیون روی 70 الکترون‌ولت تنظیم شد. دمای انژکتور در 280 درجه‌ی سانتی‌گراد حفظ شد، درحالی‌که دمای رابط روی 260 درجه‌ی سانتی‌گراد تنظیم شده بود. تجزیه‌وتحلیل جرم در محدوده‌ی 35 تا 450 واحد جرم اتمی (aMU) انجام شد. برای شناسایی ترکیبات عصاره، از شاخص‌های ماندگاری در شرایط برنامه‌ریزی‌شده و n-alkanes (C8-C20) به‌عنوان ترکیبات مرجع استفاده شد. ترکیبات موجود در صمغ گیاه با استفاده از یک ستون DB-5 تحت شرایط کروماتوگرافی یکسان آنالیز شد. برای شناسایی ترکیبات ژنوتیپ، طیف جرمی آن‌ها با طیف جرمی موجود در کتابخانه‌ی مرجع داخلی (NIST 08 و Wiley 9.0) مقایسه شد (11).
طراحی مطالعه
تعداد 20 سر موش نر Balb/c با سن 6 تا 8 هفته و وزن 25 تا 30 گرم از مرکز نگهداری حیوانات دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) خریداری شدند. موش‌ها در محیط کنترل شده با دمای oc23±2، رطوبت 5±55 درصد و چرخه نور/تاریکی 12 ساعت نگهداری شدند و به طور آزاد به غذا و آب دسترسی داشتند. موش‌ها به مدت یک هفته قبل از شروع آزمایش با شرایط محل نگهداری سازگار شدند. در این مطالعه، تنها موش‌های نر وارد آزمایش شدند تا اثر بالقوه هورمون‌های جنسی کاهش یابد. پروتکل و آزمایشات حیوانی با رعایت قوانین کمیته اخلاق حیوانی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) طراحی و اجرا شد.
برای القای کولیت اولسراتیو، موش‌ها پس از طی دوره‌ی ناشتایی 36ساعته با دسترسی به آب، تحت تزریق داخل‌رکتومی اسیداستیک قرار گرفتند. 100 میکرولیتر از محلول اسیداستیک 4درصد به رکتوم تزریق شد و موش‌ها به مدت 30 ثانیه در موقعیت مایل قرار گرفتند تا اطمینان حاصل شود که اسید به‌طور کامل در رکتوم حفظ شده است. در گروه کنترل منفی، از حجم مساوی محلول نرمال سالین به‌جای محلول اسیداستیک استفاده شد (12). گروه‌های مختلف درمانی به‌ترتیب 100 میکرولیتر حلال عصاره‌ی آبی صمغ بنه برای کنترل منفی و مثبت، 100 میکرولیتر عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه (mg/kg 200) (10) و 100 میکرولیتر مزالازین (mg/kg 30) (13) روزانه به مدت یک ماه دریافت کردند. یک هفته پس از آخرین تزریق، موش‌ها آسان‌کشی شدند و بخش انتهایی رودهی آن‌ها جدا شد. پس از حذف مدفوع و چربی، مقدار مناسب بافر HTAB به نسبت 5/12 (mg/ml) بر اساس وزن بافت، به آن‌ها افزوده شد. پس از حذف مدفوع و چربی، ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﻤﻮژﻧﯿﺰاﺗﻮر Ultra-Turrax ﺑﻪ ﻣﺪت 4 دﻗﯿﻘﻪ ﻫﻤﻮژﻧﯿﺰه گردید. سپس ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﺑﺎﻓﺘﯽ را ﺑﻪ ﻣﺪت 10 دﻗﯿﻘﻪ ﺑﺎ دور ﺑﺎﻻ 10000 دور ﺑﺮ دﻗﯿﻘﻪ و دمای 4 درجه سانتی‌گراد ﺳﺎﻧﺘﺮیفیوژ شد. مایع رویی جمع آوری و در دﻣﺎی 70- ﻧﮕﻬﺪاری شد. (14).
معیار فعالیت بیماری
بر اساس ثبت روزانه‌ی خون در مدفوع، قوام مدفوع و خون‌ریزی مقعدی، با استفاده از جدول 1، معیار فعالیت بیماری ارزیابی شد. امتیاز معیار فعالیت بیماری با جمع‌بندی نمرات پارامترها محاسبه شد (14).
جدول 1: سیستم امتیازدهی معیار فعالیت بیماری
جدول 3: پروتکل دمایی برای تکثیر ژن
| دمای Extension (20 ثانیه) |
دمای Annealing (20 ثانیه) |
دمای Denaturation (30 ثانیه) |
دمای Denaturation اولیه (0C95) |
ژن |
| 40 سیکل | یک سیکل | |||
| 0C 72 | 0C 61 | 0C 95 | COX-2 | |
| 0C 72 | 0C 61 | 0C 95 | iNOS | |
| 0C 72 | 0C 5/62 | 0C 95 | IL-1β | |
| 0C 72 | 0C 5/60 | 0C 95 | IL-6 | |
| 0C 72 | 0C 60 | 0C 95 | TNF-α | |
| 0C 72 | 0C 5/61 | 0C 95 | GAPDH | |
تحلیل آماری
همه‌ی داده‌ها به‌صورت مقادیر میانگین ± انحراف معیار ارائه می‌شوند. برای ارزیابی معنی‌داری آماری در هر پارامتر در بین گروه‌های مختلف، آنالیز واریانس یک‌طرفه (ANOVA) انجام شد. از آزمون توکی برای مقایسه‌های چندگانه استفاده شد. P-value کمتر از 05/0 از نظر آماری معنی‌دار در نظر گرفته شد. تمامی تجزیه‌وتحلیل‌ها با SPSS (نسخه‌ی 24) انجام شد.
یاﻓﺘﻪﻫﺎ
همه‌ی داده‌ها به‌صورت مقادیر میانگین ± انحراف معیار ارائه می‌شوند. برای ارزیابی معنی‌داری آماری در هر پارامتر در بین گروه‌های مختلف، آنالیز واریانس یک‌طرفه (ANOVA) انجام شد. از آزمون توکی برای مقایسه‌های چندگانه استفاده شد. P-value کمتر از 05/0 از نظر آماری معنی‌دار در نظر گرفته شد. تمامی تجزیه‌وتحلیل‌ها با SPSS (نسخه‌ی 24) انجام شد.
یاﻓﺘﻪﻫﺎ
آنالیزGC-MS عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه
آنالیزGC-MS عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه در جدول 4 نمایش داده شده است.
آنالیزGC-MS عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه در جدول 4 نمایش داده شده است.
جدول 4: غلظت (%) ترکیبات مختلف در عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه
| ترکیب | RI | مقدار (%) | ترکیب | RI* | مقدار (%) |
| Alpha-Pinene | 939 | 7/77 | Linalool | 1103 | 08/0 |
| Camphene | 953 | 87/0 | Chrysanthenone | 1146 | 09/0 |
| Verbenene | 967 | 43/0 | Rans-Limonene-Oxide | 1149 | 59/0 |
| Beta-Pinene | 980 | 66/3 | Pinocarveol | 1152 | 8/1 |
| Beta-Myrcene | 991 | 27/6 | Cis-Sabinol | 1149 | 92/1 |
| Delta-3-carene | 1011 | 23/0 | Isopinocamphone | 1181 | 14/0 |
| Alpha-Terpinene | 1018 | 03/0 | Pinocarvone | 1162 | 06/0 |
| P-Cymene | 1026 | 3/0 | P-Mentha-1,5-dien-8-ol | 1185 | 04/1 |
| L-Limonene | 1031 | 77/0 | Terpinene-4-ol | 1190 | 23/0 |
| 1,8-Cineole | 1033 | 14/0 | P-Cymen-8-ol | 1199 | 55/0 |
| Trans-beta-Ocimene | 1050 | 18/0 | Myrtenol | 1190 | 66/0 |
| Gamma-Terpinene | 1062 | 07/0 | Verbenone | 1204 | 25/0 |
| Terpinolene | 1088 | 21/0 | Cis-Carveol | 1241 | 14/0 |
| Verbenol | 1098 | 23/0 | Isobornyl acetate | 1302 | 2/0 |
RI* Value: Relative inhibition
معیار فعالیت بیماری
معیار فعالیت بیماری در گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) افزایش معناداری را نسبت به گروه سالم (کنترل منفی) نشان داد (0001/0P<). همچنین، نتایج نشان داد که عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه (05/0P<) و مزالازین موجب کاهش معنادار معیار فعالیت بیماری نسبت به گروه کولیت بدون درمان می‌شود. بین گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه تفاوت آماری معناداری مشاهده شد (001/0P<) و گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین بیشترین کاهش معیار فعالیت بیماری را نسبت به گروه کولیت بدون درمان نشان داد (0001/0P<) (نمودار 1).
اندازه‌گیری فعالیت میلوپراکسیداز و نیتریک اکساید
مطابق نمودار A2، تولید آنزیم میلوپراکسیداز در گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) افزایش معناداری را نسبت به گروه سالم (کنترل منفی) نشان داد (0001/0P<). علاوه بر این، نتایج حاکی از آن بود که عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه (001/0P<) و مزالازین سبب کاهش معنادار تولید آنزیم میلوپراکسیداز نسبت به گروه کولیت بدون درمان می‌شود. میان گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه تفاوت آماری معناداری مشاهده شد (001/0P<). همان‌طور که انتظار می‌رفت، گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین کمترین میزان تولید آنزیم میلوپراکسیداز را نسبت به گروه کولیت بدون درمان به خود اختصاص داد (0001/0P<). بر اساس نمودار B2، افزایش معنادار تولید آنزیم نیتریک اکساید در گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) در مقایسه با گروه سالم (کنترل منفی) دیده شد (0001/0P<). همچنین، نتایج نشاندهندهی آن بود که گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه سبب کاهش معنادار تولید آنزیم نیتریک اکساید نسبت به گروه کولیت بدون درمان می‌شود (05/0P<). بین گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه تفاوت آماری معناداری دیده شد (001/0P<) و گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین بیشترین کاهش تولید آنزیم نیتریک اکساید را نسبت به گروه کولیت بدون درمان نشان داد (0001/0P<).
معیار فعالیت بیماری در گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) افزایش معناداری را نسبت به گروه سالم (کنترل منفی) نشان داد (0001/0P<). همچنین، نتایج نشان داد که عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه (05/0P<) و مزالازین موجب کاهش معنادار معیار فعالیت بیماری نسبت به گروه کولیت بدون درمان می‌شود. بین گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه تفاوت آماری معناداری مشاهده شد (001/0P<) و گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین بیشترین کاهش معیار فعالیت بیماری را نسبت به گروه کولیت بدون درمان نشان داد (0001/0P<) (نمودار 1).
اندازه‌گیری فعالیت میلوپراکسیداز و نیتریک اکساید
مطابق نمودار A2، تولید آنزیم میلوپراکسیداز در گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) افزایش معناداری را نسبت به گروه سالم (کنترل منفی) نشان داد (0001/0P<). علاوه بر این، نتایج حاکی از آن بود که عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه (001/0P<) و مزالازین سبب کاهش معنادار تولید آنزیم میلوپراکسیداز نسبت به گروه کولیت بدون درمان می‌شود. میان گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه تفاوت آماری معناداری مشاهده شد (001/0P<). همان‌طور که انتظار می‌رفت، گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین کمترین میزان تولید آنزیم میلوپراکسیداز را نسبت به گروه کولیت بدون درمان به خود اختصاص داد (0001/0P<). بر اساس نمودار B2، افزایش معنادار تولید آنزیم نیتریک اکساید در گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) در مقایسه با گروه سالم (کنترل منفی) دیده شد (0001/0P<). همچنین، نتایج نشاندهندهی آن بود که گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه سبب کاهش معنادار تولید آنزیم نیتریک اکساید نسبت به گروه کولیت بدون درمان می‌شود (05/0P<). بین گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه تفاوت آماری معناداری دیده شد (001/0P<) و گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین بیشترین کاهش تولید آنزیم نیتریک اکساید را نسبت به گروه کولیت بدون درمان نشان داد (0001/0P<).
نمودار 1: معیار فعالیت بیماری در گروه‌های مورد مطالعه (* نشاندهندهی 05/0P<، ** نشاندهندهی 01/0P<، *** نشاندهندهی 001/0P<، **** نشاندهندهی 0001/0P<) و (N.C= Negative Control، P.C= Positive Control، P= Pistacia atlantica، M= Mesalazine)
نمودار 2: A) میزان فعالیت آنزیم میلوپراکسیداز و B) میزان فعالیت آنزیم نیتریک اکساید (* نشاندهندهی 05/0P<، ** نشاندهندهی 01/0P<، *** نشاندهندهی 001/0P<، **** نشاندهندهی 0001/0P<) و (N.C= Negative Control، P.C= Positive Control، P= Pistacia atlantica، M= Mesalazine)
بررسی میزان تکثیر سلول‌های طحال (MTT)
مطابق نمودار 3، میزان تکثیر سلول‌های طحال در گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) افزایش معناداری را نسبت به گروه سالم (کنترل منفی) نشان داد (0001/0P<). همچنین، نتایج نشان داد که عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه (05/0P<) و مزالازین سبب کاهش معنادار تکثیر سلول‌های طحالی نسبت به گروه کولیت بدون درمان می‌شود. میان گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه تفاوت آماری معناداری مشاهده شد (001/0P<). گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین کمترین میزان تکثیر سلول‌های طحالی را نسبت به گروه کولیت بدون درمان نشان داد (0001/0P<).
نمودار 3: میزان تکثیر سلول‌های طحال در گروه‌های مختلف مورد مطالعه (* نشاندهندهی 05/0P<، ** نشاندهندهی 01/0P<، *** نشاندهندهی 001/0P<، **** نشاندهندهی 0001/0P<) و (N.C= Negative Control، P.C= Positive Control، P= Pistacia atlantica، M= Mesalazine)
تغییرات سایتوکاینهای التهابی در مایع رویی سلول‌های طحال
نمودار A-C4 میزان تولید سایتوکاینهای IL-1ß، IL-6 و TNF-α را نشان میدهد. نتایج نشان داد که میزان فعالیت هر سه سایتوکاین در گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) افزایش معناداری نسبت به گروه سالم (کنترل منفی) یافته است (0001/0P<). همچنین، عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه (به‌ترتیب در نمودارA ، 0001/0P<؛ در نمودار B، 01/0P<؛ در نمودار C، 05/0P<) و مزالازین سبب کاهش فعالیت سایتوکاین‌ها نسبت به گروه کولیت بدون درمان شد. میان گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین و عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه تفاوت آماری معناداری مشاهده شد (001/0P<). گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین کمترین میزان تکثیر سلول‌های طحالی را نسبت به گروه کولیت بدون درمان نشان داد (0001/0P<).
نمودار 4: A 4) میزان تولید سایتوکاین IL-1ß، B4) میزان تولید سایتوکاین IL-6 و C 4) میزان تولید سایتوکاین TNF-αدر گروه‌های مختلف مورد مطالعه (* نشاندهندهی 05/0P<، ** نشاندهندهی 01/0P<، *** نشاندهندهی 001/0P<، **** نشاندهندهی 0001/0P<) و (N.C= Negative Control، P.C= Positive Control، P= Pistacia atlantica، M= Mesalazine)
اندازه‌گیری سطح بیان سایتوکاینهای IL-1ß، IL-6 ، TNF-α و ژن‌های iNOSو COX-2
سطح بیان ژن‌های IL-1ß، IL-6 و TNF-αهمراه با iNOS و COX-2در گروه‌های مطالعه با استفاده از تکنیک RT-PCR ارزیابی شد. بر اساس نمودار 5، میزان بیان سایتوکاین IL-1ß در گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه 96/2 برابر و در گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین 34/12 برابر کاهش نسبت به گروه کولیت بدون درمان نشان داد. میزان بیان سایتوکاین IL-6 در گروه کولیت دریافت‌کننده عصاره آبی صمغ گیاه بنه، 84/1 برابر و در گروه کولیت دریافت کننده مزالازین، 80/6 برابر کاهش را نسبت به گروه کنترل مثبت نشان میدهد. میزان بیان ژن‌های COX-2 و iNOS در گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه، به‌ترتیب 38/1 و 49/1 برابر و در گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی مزالازین، به‌ترتیب 32/6 و 48/4 برابر نسبت به گروه کنترل مثبت کاهش داشت.
نمودار 5: بیان نسبی ژن‌هایIL-1ß ، IL-6، TNF-α، COX-2 و iNOSدر گروه‌های مطالعه نسبت به گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت)
(* نشاندهندهی 05/0P< و ns نشاندهندهی not significant)
بحث
گیاهان دارویی نقشی کلیدی در حفظ سلامت افراد و جوامع ایفا می‌کنند. ارزش دارویی این گیاهان به ترکیب شیمیایی آن‌ها بستگی دارد که اثرات فیزیولوژیک خاصی بر سیستم بدن انسان می‌گذارد. مواد مهم فعال در این گیاهان، آکالوئیدها، تانن‌ها، فلاوونوئیدها و ترکیبات فنلی هستند. بیشتر گیاهان دارویی منابع غنی از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی هستند که دفاع آنتی‌اکسیدانی را تقویت می‌کنند و میزان بروز برخی بیماری‌ها از جمله سرطان، بیماری‌های قلبی و سکته را کاهش می‌دهند (19). صمغ گیاه بنه که منبعی غنی از ترکیبات فنلی است، در پزشکی سنتی به‌عنوان داروهای ضد‌میکروبی، ضد‌قارچی، ضدالتهابی، ضد‌ویروسی و ضدسرطانی به کار می‌روند (20).
طبق نتایج مطالعه‌ی حاضر، بیشترین مواد فعال در عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه آلفا پینن (7/77 درصد) و بتا پینن (66/3 درصد) بود. همچنین مشخص شد که عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه سطح تولید سایتوکاینهای التهابی TNF-α و IL-1ß و IL-6، میزان بیان سایتوکاینهای التهابی و ژن‌های iNOS وCOX-2 ، فعالیت میلوپراکسیداز و نیتریک اکساید، میزان تکثیر سلول‌های طحالی و معیار فعالیت بیماری را نسبت به گروه کولیت بدون درمان (کنترل مثبت) کاهش میدهد. میلوپراکسیداز در نوتروفیل‌ها به مقدار زیاد و در مونوسیت‌ها و ماکروفاژها به میزان کمتری وجود دارد که به‌طور مستقیم بیانگر دانسیته‌ی نوتروفیل‌های موجود در بافت ملتهب است؛ لذا پارامتری برای درجه‌بندی عفونت حاد به شمار می‌رود (21). نیتریک اکساید ارتباط تنگاتنگی با وضعیت التهابی دارد و به‌عنوان میانجی کلیدی التهاب عمل می‌کند و چهارچوب اصلی رادیکال‌های آزاد نیتروژن را تشکیل میدهد و به دنبال وقوع التهاب، سلول‌های ایمنیْ آن را تولید می‌کنند (22). نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه سبب کاهش فعالیت آنزیم نیتریک اکساید می‌شود. تست MTT یا سنجش تکثیر سلول‌های طحالی تستی بر اساس رنگ‌سنجی است که بیانگر میزان فعالیت متابولیک سلول است. بر همین اساس، آنزیم داخل‌سلولی میزان فعالیت سلول‌های ایمنی را نشان میدهد. در مطالعه‌ی حاضر، کاهش معنادار تکثیر سلولی در گروه کولیت دریافت‌کننده‌ی عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه دیده شد.
TNF-α سایتوکاینی التهابی است که فعالیت لوکوسیت‌ها و تجمع بافتی آن‌ها را نشان میدهد و نقشی مهم در بیماری‌های التهابی مثل کولیت اولسراتیو ایفا می‌کند. نقش مهم TNF-α در سلول‌های التهابی القای چسبندگی مولکولی و بیان سایتوکاین‌ها است (23). افزایش سطح TNF-α می‌تواند سد اپی تلیالی روده را مختل کند و باعث آپوپتوز سلول‌های اپیتلیال و ترشح کموکاین شود (25، 24).
IL-6 را سلول‌های متفاوتی تولید می‌کنند و اثر پلی‌تروفیک روی ارگان‌های مختلف دارد و در بیماری‌های التهابی مختلف مانند کولیت اولسراتیو حضور این واسطه‌ی التهابی تشخیص داده شده است (24). تولید بیش از حد IL-1β و IL-6 به التهاب روده منجر می‌شود (27، 26). در مطالعه‌ی حاضر، عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه سبب کاهش معنادار تولید و بیان سایتوکاینهای IL-1ß، IL-6 و TNF-α و ژن‌های iNOS و COX-2در کولیت اولسراتیو شد.
مطالعات مختلف گزارش کرده‌اند که التهاب کولونی به‌علت ترشح بیش از حد سایتوکاینهای پیش‌التهابی از سلول‌های غیرمعمول روده‌ای است. به‌طور مشخص، اتصال TNF-α و IL-6 به سلول‌های روده‌ای پاسخ ایمنی را به‌وسیله‌ی تکثیر سلول‌های T، انفیلتراسیون لکوسیت‌ها و افزایش اتصال بین‌سلولی افزایش میدهد (28).
مطالعه‌ی غرضی و همکاران نشان داد که صمغ گیاه بنه سبب کاهش MPO، TNF-α و IL-6 در سطح کولون می‌شود و بهبود التهاب و زخم کولون را به همراه دارد (29). نتایج مطالعه‌ی استوان و غلامی نشان داد که صمغ گیاه بنه سبب کاهش درخور توجهی در علائم کولیت می‌شود و همچنین، فعالیت آنزیم MPO در گروه‌های تحت درمان با صمغ گیاه بنه را کاهش میدهد که به بهبود قوام مدفوع، نمرات هیستوپاتولوژیک و نشانگرهای هیستوپاتولوژیکی منجر می‌شود (31، 30). نتایج مطالعه‌ی هونمور و ژو نشان داد که سطوح MPO بالا در گروه‌های درمان‌نشده، نشاندهندهی فعال شدن سلول‌های پرواکسیداتیو و پیش‌التهابی است و درمان با صمغ گیاه بنه کاهش فعالیت MPO را به‌دلیل خواص ضدالتهابی صمغ گیاه بنه نشان داد که با نتایج مطالعه‌ی حاضر همخوانی دارد (33، 32).
مینائیان و همکاران، اثرات ضدالتهابی عصاره‌ی صمغ گیاه بنه را در بیماری التهابی کولیت ناشی از اسیداستیک در موش‌ها مطالعه کردند. این محققان گزارش کردند که تجویز عصاره‌ی بنه باعث کاهش میزان MPO به‌عنوان نوعی نشانگر التهابی و آسیب پاتولوژیک بافت روده می‌شود. آن‌ها بیشتر عصاره‌ی صمغ را با استفاده از GC/MS تجزیه‌وتحلیل کردند و گزارش کردند که ترکیبات روغنی فرار 90 درصد از عصاره را تشکیل می‌دهند (23/41 درصد α-پینن، 85/6 درصد β-پینن، و 5/39 درصد ترانس وربنول) (34).
مطالعات مختلف نشان داد که IL-1B، IL-6 و TNF-α نقشی کلیدی در فراخوانی سلول‌های التهابی و آسیب بافتی در بیماری‌های التهابی روده ایفا می‌کنند. همچنین، نشان داده شد که سطوح IL-6 و پروتئین‌های واکنش‌دهنده‌ی فاز حاد در بیماری کرون، پس از درمان با عصاره‌ی صمغ گیاه بنه، به‌طور درخور توجهی کاهش می‌یابد (35). در مطالعات گوناگون، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی صمغ گیاه بنه به توکوفرول‌ها، توکوترینول‌ها و α-پینن نسبت داده شده است (34، 37 ، 36).
نتیجه‌گیری
طبق نتایج مطالعه‌ی حاضر، ترکیبات α-پینن و ß-پینن موجود در صمغ گیاه بنه دارای اثرات ضدالتهابی است و به‌طور مؤثر معیار فعالیت بیماری و میزان تولید واسطه‌های فعال التهاب را در مدل تجربی کولیت اولسراتیو ناشی از اسیداستیک کاهش میدهد. فرایند استخراج آسان و سریع صمغ گیاه بنه فرصت‌های جدیدی را برای استفاده از طب سنتی در درمان بیماری‌های التهابی ایجاد می‌کند و به‌طور بالقوه، نیاز به دوزهای بالای مزالازین و عوارض جانبی مرتبط با آن را کاهش میدهد؛ بنابراین، استفاده از عصاره‌ی آبی صمغ گیاه بنه به‌عنوان مکمل درمانی برای کولیت اولسراتیو مزایای امیدوارکننده‌ای دارد که نیازمند انجام مطالعات تکمیلی است.
ﺗﺸﮑﺮ و ﻗﺪرداﻧﯽ
نویسندگان مقاله از کسانی که ما را در این تحقیق یاری کردند تشکر می‌کنند. این طرح تحقیقاتی دارای کد اخلاق در پژوهش به شماره IR.BMSU.AEC.1400.001 می‌باشد.
حامی مالی
این مطالعه هیچ‌گونه حامی مالی نداشته است.
تضاد منافع
هیچ‌گونه تضاد منافعی را نویسندگان گزارش نمی‌کنند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
گیاهان دارویی
فهرست منابع
1. Sandborn WJ, Ferrante M, Bhandari BR, Berliba E, Feagan BG, Hibi T, Tuttle JL, Klekotka P, Friedrich S, Durante M, Morgan-Cox M. Efficacy and safety of mirikizumab in a randomized phase 2 study of patients with ulcerative colitis. Gastroenterology. 2020;158(3):537-549. [doi:10.1053/j.gastro.2019.08.043] [pmid:31493397]
2. Lukin D, Faleck D, Xu R, Zhang Y, Weiss A, Aniwan S, Kadire S, Tran G, Rahal M, Winters A, Chablaney S. Comparative safety and effectiveness of vedolizumab to tumor necrosis factor antagonist therapy for ulcerative colitis. Clinical Gastroenterology and Hepatology. 2022;20(1):126-135. [doi:10.1016/j.cgh.2020.10.003]
3. Vaezi MF, Rustagi PK, Elson CO. Transient protein S deficiency associated with cerebral venous thrombosis in active ulcerative colitis. Am J Gastroenterol. 1995;90(2). [pmid:7847309]
4. El Mahdy RN, Nader MA, Helal MG, Abu-Risha SE, Abdelmageed ME. Eicosapentaenoic acid mitigates ulcerative colitis-induced by acetic acid through modulation of NF-κB and TGF-β/EGFR signaling pathways. Life Sci. 2023;327:121820. [doi:10.1016/j.lfs.2023.121820] [pmid:37263490]
5. Iacucci M, de Silva S, Ghosh S. Mesalazine in inflammatory bowel disease: a trendy topic once again?. Can J Gastroenterol. 2010; 24:127-133. [doi:10.1155/2010/586092] [pmid:20151072]
6. Bohm M, Xu R, Zhang Y, Varma S, Fischer M, Kochhar G, Boland B, Singh S, Hirten R, Ungaro R, Shmidt E. Comparative safety and effectiveness of vedolizumab to tumour necrosis factor antagonist therapy for Crohn's disease. Aliment Pharmacol Ther. 2020;52(4):669-681. [doi:10.1111/apt.15921] [pmid:32656800]
7. Gourine N, Yousfi M, Bombarda I, Nadjemi B, Gaydou E. Seasonal variation of chemical composition and antioxidant activity of essential oil from Pistacia atlantica Desf. leaves. Journal of the American Oil Chemists' Society. 2010; 87(2):157-166. [doi:10.1007/s11746-009-1481-5]
8. Ahmed HM. Traditional uses of Kurdish medicinal plant Pistacia atlantica subsp. kurdica Zohary in Ranya, Southern Kurdistan. Genet Resour Crop Evol . 2017; 64(6):1473-84. [doi:10.1007/s10722-017-0522-4]
9. Tahmourespour A, Aminzadeh A, Salehifard I. Anti-adherence and anti-bacterial activities of Pistacia atlantica resin extract against strongly adherent Streptococcus mutans strains. Dent Res J. 2022;19. [pmid:35669603]
10. Shakarami Z, Ghaleh HE, Motlagh BM, Sheikhian A, Kondori BJ. Evaluation of the protective and therapeutic effects of Pistacia atlantica gum aqueous extract on cellular and pathological aspects of experimental asthma in Balb/c mice. Avicenna J Phytomed. 2019 ;9(3):248. [pmid:31143692]
11. Falahi E, Delshadian Z, Ahmadvand H, Shokri Jokar S. Head space volatile constituents and antioxidant properties of five traditional Iranian wild edible plants grown in west of Iran. AIMS Agriculture and Food. 2019: 26.
12. Palla AH, Iqbal NT, Minhas K, Gilani AH. Flaxseed extract exhibits mucosal protective effect in acetic acid induced colitis in mice by modulating cytokines, antioxidant and anti-inflammatory mechanisms. Int Immunopharmacol. 2016 ;38:153-166. [doi:10.1016/j.intimp.2016.04.043] [pmid:27280586]
13. Gheibi S, Hashemi SR, Karimipour M, Motlagh BM, Ghaleh HE. Synergistic effects of hydro extract of jujube fruit in combination with Mesalazine (orally) and Asacol (intra-colonic) administration in ameliorating animal model of ulcerative colitis. Journal of Coloproctology. 2018 ;38:275-282.
14. Park YH, Kim N, Shim YK, Choi YJ, Nam RH, Choi YJ, Ham MH, Suh JH, Lee SM, Lee CM, Yoon H. Adequate dextran sodium sulfate-induced colitis model in mice and effective outcome measurement method. J Cancer Prev. 2015; 20(4):260. [doi:10.15430/jcp.2015.20.4.260] [pmid:26734588]
15. Pulli B, Ali M, Forghani R, Schob S, Hsieh KL, Wojtkiewicz G, Linnoila JJ, Chen JW. Measuring myeloperoxidase activity in biological samples. PloS one. 2013 ;8(7):e67976. [doi:10.1371/journal.pone.0067976] [pmid:23861842]
16. Mashhouri S, Froushani SM, Tehrani AA. Non-Adherent Bone Marrow-Derived Mesenchymal Stem Cells Ameliorate Clinical Manifestations and Inflammation in an Experimental Model of Ulcerative Colitis in Rats. Iran J Med Sci. 2020; 45(5):341. [doi:10.30476/ijms.2020.72514.0] [pmid:33060877]
17. Froushani SM, Zarei L, Ghaleh HE, Motlagh BM. Estragole and methyl-eugenol-free extract of Artemisia dracunculus possesses immunomodulatory effects. Avicenna J Phytomed. 2016;6(5):526. [pmid:27761422]
18. Jahantigh M, Froushani SM, Ahangaran NA. Benefits of bone marrow-derived mesenchymal stem cells primed with estradiol in alleviating collagen-induced arthritis. Iran J Basic Med Sci. 2023; 26(4):400. [doi:10.22038/ijbms.2023.68112.14882] [pmid:37009006]
19. Lü JM, Lin PH, Yao Q, Chen C. Chemical and molecular mechanisms of antioxidants: experimental approaches and model systems. J Cell Mol Med. 2010; 14(4):840-860. [doi:10.1111/j.1582-4934.2009.00897.x] [pmid:19754673]
20. Haghdoost, F., Baradaran Mahdavi, M. M., Zandifar, A., Sanei, M. H., Zolfaghari, B., & Javanmard, S. H. (2013). Pistacia atlantica resin has a dose-dependent effect on angiogenesis and skin burn wound healing in rat. Evid Based Complement Alternat Med. 2013 :893425. [doi:10.1155/2013/893425] [pmid:24285978]
21. He J, Liang J, Zhu S, Zhao W, Zhang Y, Sun W. Protective effect of taurohyodeoxycholic acid from Pulvis Fellis Suis on trinitrobenzene sulfonic acid induced ulcerative colitis in mice. Eur J Pharmacol. 2011;670(1):229-235. [doi:10.1016/j.ejphar.2011.08.036] [pmid:21925164]
22. Connelly L, Jacobs AT, Palacios-Callender M, Moncada S, Hobbs AJ. Macrophage endothelial nitric-oxide synthase autoregulates cellular activation and pro-inflammatory protein expression. J Biol Chem. 2003; 278(29):26480-7. [doi:10.1074/jbc.m302238200] [pmid:12740377]
23. He J, Liang J, Zhu S, Li J, Zhang Y, Sun W. Anti-inflammatory effects of Pulvis Fellis Suis extract in mice with ulcerative colitis. J Ethnopharmacol. 2011; 138(1):53-59. [doi:10.1016/j.jep.2011.08.019] [pmid:21872653]
24. Lopes LD, Marques RB, Fernandes HB, Pereira SD, Ayres MC, Chaves MH, Almeida FR. Mechanisms of the antinociceptive action of (−) epicatechin obtained from the hydroalcoholic fraction of Combretum leprosum Mart & Eic in rodents. J Biomed Sci. 2012;19:1-6. [doi:10.1186/1423-0127-19-68] [pmid:22830928]
25. Dudeck J, Kotrba J, Immler R, Hoffmann A, Voss M, Alexaki VI, Morton L, Jahn SR, Katsoulis-Dimitriou K, Winzer S, Kollias G. Directional mast cell degranulation of tumor necrosis factor into blood vessels primes neutrophil extravasation. Immunity. 2021;54(3):468-483. [doi:10.1016/j.immuni.2020.12.017] [pmid:33484643]
26. Ashraf K, Esmaeli E, Shahinfard N, Ansari R, Parvin N, Namjoo A, Borjian S, Shirzad H, Mansouri S, Rafieyan M. The effect of hydroalcoholic extracts of Zizipus vulgaris L. on burn healing. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences. 2011; 12(4):78-82.
27. Bossone C, Hosseini JM, Piñeiro-Carrero V, Shea-Donohue T. Alterations in spontaneous contractions in vitro after repeated inflammation of rat distal colon. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol. 2001; 280(5):G949-57. [doi:10.1152/ajpgi.2001.280.5.g949] [pmid:11292604]
28. Cho EJ, Shin JS, Noh YS, Cho YW, Hong SJ, Park JH, Lee JY, Lee JY, Lee KT. Anti-inflammatory effects of methanol extract of Patrinia scabiosaefolia in mice with ulcerative colitis. J Ethnopharmacol. 2011; 136(3):428-435. [doi:10.1016/j.jep.2010.04.047] [pmid:20573566]
29. Gharazi P, Momtaz S, Rezaei Z, Rahimifard M, Baeeri M, Abdollahi A, Abdollahi M, Zare K, Farzaei MH. Protective effect of a formulation containing Pistacia atlantica oleo-gum-resin and honey on experimental model of acetic acid-induced colitis in rats. Research Journal of Pharmacognosy. 2021; 8(2):37-49. [doi:10.22127/rjp.2021.260288.1647]
30. Ostovan M, Fazljou SM, Khazraei H, Araj Khodaei M, Torbati M. The anti-inflammatory effect of Pistacia lentiscus in a rat model of colitis. J Inflamm Res. 2020;13: 369-376. [doi:10.2147/jir.s259035] [pmid:32801830]
31. Gholami M, Ghasemi-Niri SF, Maqbool F, Baeeri M, Memariani Z, Pousti I, Abdollahi M. Experimental and Pathalogical study of Pistacia atlantica, butyrate, Lactobacillus casei and their combination on rat ulcerative colitis model. Pathol Res Pract. 2016; 212(6):500-508. [doi:10.1016/j.prp.2016.02.024] [pmid:26972417]
32. Honmore V, Kandhare A, Zanwar AA, Rojatkar S, Bodhankar S, Natu A. Artemisia pallens alleviates acetaminophen induced toxicity via modulation of endogenous biomarkers. Pharm Biol. 2015; 53(4):571-581. [doi:10.3109/13880209.2014.934382] [pmid:25339313]
33. Zhou M, He J, Shen Y, Zhang C, Wang J, Chen Y. New frontiers in genetics, gut microbiota, and immunity: a rosetta stone for the pathogenesis of inflammatory bowel disease. Biomed Res Int. 2017;2017:8201672. [doi:10.1155/2017/8201672] [pmid:28831399]
34. Minaiyan M, Karimi F, Ghannadi A. Anti-inflammatory effect of Pistacia atlantica subsp. kurdica volatile oil and gum on acetic acid-induced acute colitis in rat. Res J Pharmacogn. 2015; 2(2):1-2.
35. Kaliora AC, Stathopoulou MG, Triantafillidis JK, Dedoussis GV, Andrikopoulos NK. Chios mastic treatment of patients with active Crohn's disease. World J Gastroenterol. 2007;13(5):748. [doi:10.3748/wjg.v13.i5.748] [pmid:17278198]
36. Tavakoli J, Hajpour Soq K, Yousefi A, Estakhr P, Dalvi M, Mousavi Khaneghah A. Antioxidant activity of Pistacia atlantica var mutica kernel oil and it's unsaponifiable matters. J Food Sci Technol. 2019; 56:5336-45. [doi:10.1007/s13197-019-04004-0] [pmid:31749481]
37. Mahjoub F, Rezayat KA, Yousefi M, Mohebbi M, Salari R. Pistacia atlantica Desf. A review of its traditional uses, phytochemicals and pharmacology. J Med Life. 2018; 11(3):180. [doi:10.25122/jml-2017-0055] [pmid:30364651]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
مجله طب مکمل
اراک، سردشت، میدان بسیج، مجتمع دانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی اراک، بال آبی، دفتر مجله طب مکمل
تلفن دفتر نشریه: 08634173524
ایمیل: journalcmjaarakmu.ac.ir
