هدف: از مشکلات رایج بیماران تحت عمل جراحی بای پس عروق کرونر تغییرات شاخص های فیزیولوژیک به دنبال اضطراب و درد ناشی از جراحی است که پیامدهای نامطلوبی را به دنبال دارد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر ماساژ بازتابی پا بر شاخص های فیزیولوژیک بیماران تحت عمل جراحی بای پس عروق کرونر انجام شد.

  مواد و روش ها: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی است که بر روی ۵۲ بیمار تحت عمل جراحی بای پس عروق کرونر انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه جمعیت شناسی و فرم ثبت شاخص های فیزیولوژیک بود. بیماران به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. در گروه مداخله، ماساژ یک بار به مدت ۳۰ دقیقه انجام شد. شاخص های فیزیولویک بیماران به فاصله ۳۰ دقیقه دو بار اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آزمون کای دو، تی زوجی و تی مستقل در نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

  یافته ها : میانگین فشار خون سیستولیک در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافته بود (۰۴/۰ >p ) . در گروه مداخله، کاهش میانگین فشار خون سیستولیک ( ۰۰۱/۰> p ) و دیاستولیک (۰۲۲/۰= p ) بعد از مداخله نسبت به قبل، تفاوت آماری معنی داری نشان داد. اما فشار خون دیاستولیک در مقایسه دو گروه بعد از مداخله تفاوت معنی داری نداشت. تعداد ضربان قلب و تنفس بین دو گروه بعد از مداخله تفاوت آماری معنی داری را نشان نداد.

  نتیجه گیری: ماساژ بازتابی پا در کاهش فشار خون سیستولیک در بیماران تحت عمل جراحی بای پس عروق کرونر موثر است، اما روی سایر شاخص های فیزیولوژیک بیماران تاثیری ندارد . انجام پژوهش های وسیع تر در این زمینه پیشنهاد می شود .