هدف: سمیت کلیوی و سمیت شنوایی ازجمله عوارض جانبی آنتیبیوتیکهای آمینوگلیکوزیدی مانند جنتامایسین است. در این مطالعه، اثرات درمان همزمان عصاره اتانولی گیاه مرزنجوش به صورت خوراکی روی سمیت کلیوی حاصل از جنتامایسین بررسی شد.
روش ها: موشهای صحرایی نر بالغ از نژاد ویستار(Wistar) در محدوده وزنی ۲۵۰-۲۰۰ گرم به صورت تصادفی به ۴ گروه تقسیم شدند. ۱. گروه کنترل ۲. گروه سمیت کلیوی، جنتامایسین (۱۰۰ میلیگرم بر کیلوگرم) به صورت داخل صفاقی و به صورت همزمان گاواژ آب مقطر برای ۸ روز ۳. گروه درمان همزمان با حامل جنتامایسین و عصاره اتانولی گیاه مرزنجوش، دریافتکننده نرمال سالین به صورت داخل صفاقی و گاواژ همزمان عصاره اتانولی گیاه مرزنجوش (۴۰ میلیگرم بر کیلوگرم)برای ۸ روز ۴. گروه سمیت کلیوی و درمان همزمان با عصاره اتانولی گیاه مرزنجوش، جنتامایسین ( ۱۰۰میلیگرم بر کیلوگرم) به صورت داخل صفاقی و گاواژ همزمان عصاره اتانولی گیاه مرزنجوش (۴۰ میلیگرم بر کیلوگرم ) برای ۸ روز. با قرار دادن موشها در قفس متابولیک در روز نهم، ادرار موشها جمعآوری شد. با استفاده از دستگاه پاور لب فشار خون سیستولی از شریان دمی موشها اندازهگیری شد؛ سپس از شریان آئورت خونگیری و با جدا کردن پلاسما مقادیر اوره، کراتینین، سدیم، پتاسیم و اسمولالیته در نمونههای پلاسما و همچنین ادرار اندازهگیری شد. برای مطالعه بافتی کلیه چپ و برای اندازهگیری مالون دی آلدهید (Malondialdehyde ;MDA) و قدرت احیاءکنندگی آهن و توان آنتیاکسیدانی
(FRAP ;Ferric Reducing Antioxidant Power) کلیه راست استفاده شد.
یافتهها: در گروه سمیت کلیوی و درمان همزمان با عصاره اتانولی مرزنجوش، کاهش معنیداری در غلظت خونی کراتینین، اوره و همچنین دفع مطلق سدیم، دفع نسبی سدیم و پتاسیم و MDA در مقایسه با گروه سمیت کلیوی مشاهده شد. درمان همزمان با عصاره اتانولی مرزنجوش به صورت معنیداری کلیرنس کراتینین، اسمولالیته ادرار وFRAP در مقایسه با گروه سمیت کلیوی را افزایش داد.
نتیجه گیری: درمان همزمان با عصاره اتانولی مرزنجوش به صورت خوراکی، اثر حفاظتی بر سمیت کلیوی ناشی از جنتامایسین دارد. این اثر میتواند با کاهش دادن استرس اکسیداتیو ناشی از رادیکالهای آزاد و کاهش میزان پراکسیداسیون لیپیدی ناشی از جنتامایسین باشد.