مقدمه: اپیزیاتومی، شایع‌ترین عمل جراحی در مامایی است که مانند هر زخم دیگری می‌تواند دچار عفونت یا تأخیر در ترمیم شود. لذا مطالعه‌ی حاضر با هدف بررسی مقایسه‌ی تأثیر کرم عسل و فنیتوئین بر بهبود زخم اپیزیاتومی در زنان نخستزا انجام شد.
مواد و روشها: این تحقیق به روش کارآزمایی بالینی تصادفی شده‌ی دو سو کور و روی ۱۲۰ زن نخستزای (۴۰ نفر در سه گروه کرم فنیتوئین، کرم عسل و دارونما) مراجعه‌کننده به بیمارستان تأمین اجتماعی شهرستان کاشان انجام گردید. پس از زایمان و انجام اپیزیاتومی، مادران به مدت ۱۰ شب و شبی یکبار، یک بند انگشت از کرم تجویزشده را در ناحیه‌ی بخیه‌ها استفاده می‌کردند. ابزارها شامل پرسش‌نامه‌ی اطلاعات دموگرافیک و مامایی، فرم مقیاس ریدا و فرم عوارض دارو بود. ارزیابی بهبود زخم با استفاده از مقیاس ریدا در ۲۴ ساعت اول، روز هفتم و چهاردهم پس از زایمان صورت گرفت. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های آنالیز واریانس یک‌طرفه، کروسکالوالیس، منویتنی و کای دو استفاده شد. مطالعه‌ی حاضر با اخذ رضایت‌نامه کتبی از نمونه‌ها انجام گردید.
یافته‌ها: در ۲۴ ساعت اول پس از زایمان، سه گروه از نظر امتیاز بهبود بر اساس نمره‌ی ریدا تفاوتی نداشتند. در روز هفتم پس از زایمان، بین سه گروه اختلاف معناداری مشاهده شد (۰۱۱/۰ p= ). امتیاز بهبود در گروه عسل (۹/۹۳%) نسبت به دارونما (۹/۷۸%) کمتر بود (۰۰۵/۰ P= ) که نشان‌دهنده‌ی بهبود بهتر زخم است. بین گروه فنیتوئین (۵/۹۱%) با عسل و دارونما تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. در روز چهاردهم پس از زایمان، بین سه گروه از نظر امتیاز بهبود، تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد .
نتیجه‌گیری : نتایج نشان داد که عسل و فنیتوئین، هردو بر درمان زخم اپیزیاتومی مؤثرند؛ اما به نظر می‌رسد تأثیر کرم عسل در بهبود زخم اپیزیاتومی بیشتر از کرم فنیتوئین و دارونما باشد.
