مقدمه: کمردرد یکی از مشکلات جوامع مختلف است. کمردرد اثرات زیادی بر جنبه های مختلف زندگی به جا می گذارد. لذا از روشهای مختلفی جهت تسکین آن استفاده می گردد. رفلکسولوژی پا سبب کاهش درد میشود. لذا پژوهشی به منظور تاثیر رفلکسولوژی پا بر شدت درد بیماران مبتلا به کمردرد صورت گرفت.

  مواد و روش ها: یک مطالعه نیمه تجربی و سه گروهه بر روی 150 مرد مبتلا به کمردرد مراجعه کننده به بخش فیزیوتراپی بیمارستان بقیه الله تهران انجام شد. نمونه ها ابتدا بر اساس نمونه گیری مبتنی بر هدف وارد مطالعه شده و سپس به صورت تخصیص تصادفی در یکی از سه گروه (انجام رفلکسولوژی پا در نقطه واقعی به مدت سه جلسه یک هفته در میان)، شاهد (بدون مداخله) و پلاسبو (انجام رفلکسولوژی پا با فشار کم در همه نقاط به مدت سه جلسه یک هفته در میان) قرار گرفتند. اطلاعات توسط پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه فرم کوتاه شده مک گیل و مقیاس دیداری درد جمع آوری شد. تحلیل داده ها با استفاده از 18 SPSS و آزمون های کای اسکوئر وآزمون آنالیز واریانس یکطرفه انجام گرفت.

  یافته ها: نتایج مطالعه با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه نشان داد، بین سه گروه پس از مداخله، میزان درد کاهش یافت (001/0> p ). به عبارتی، ماساژ بازتابی پا سبب کاهش میزان درد در بیماران مبتلا به کمردرد شد.

  نتیجه گیری: طبق نتایج پژوهش رفلکسولوژی پا در کاهش درد در بیماران مبتلا به کمردرد موثر است. بنابراین پیشنهاد میشود پرستاران از رفلکسولوژی پا جهت کاهش درد در بیماران مبتلا به کمردرد استفاده کنند.