مقدمه: زعفران دارای اثرات فارماکولوژیک متعدد است و نانوذرات طلا نیز در عملکرد و تمایز سلولی نقش دارند. در این مطالعه اثرات عصاره‌ی زعفران و نانوذره‌ی طلای سنتز شده با استفاده از برگ آویشن شیرازی در تمایز سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق­شده از مغز استخوان موش صحرایی به استئوبلاست مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روش‌ها: در این پژوهش تجربی، سلول‌های مغز استخوان موش صحرایی نژاد ویستار جمع‌آوری و شناسایی شدند. سپس با روش فلوسایتومتری این سلول ها شناسایی شدند. سمّیت نانوذرات طلا و عصاره‌ی زعفران با روش MTT (نمک تترازولیوم برماید) اندازه‌گیری شد. نمونه‌ها به گروه‌های تجربی تیمار با زعفران (400 میکروگرم بر میلی‌لیتر)، نانوذره‌ی طلا (20 میکروگرم بر میلی‌لیتر) و تیمار توأم با نانوذره‌ی طلا و زعفران (به ترتیب 400 و 20 میکروگرم بر میلی‌لیتر) تقسیم شدند. اثرات تمایزی با رنگ آلیزارین قرمز پس از 21 روز و فعّالیت آل­کالین فسفاتاز پس از 14 روز بررسی گردید.

یافته­ ها: بررسی مارکرهای سطحی با روش فلوسایتومتری، بنیادی بودن سلول‌ها را تأیید کرد. مطابق نتایج حاصل از آزمون p=6/0) MTT)غلظت‌های هم‌افزایی اثری بر زیست­پذیری سلول‌ها نداشتند. رنگ‌آمیزی آلیزارین قرمز نشان داد عصاره‌ی آبی زعفران و نانوذره‌ی طلا منجر به افزایش تمایز استئوژنیکی این سلول‌ها می‌شود. این اثرات در گروه هم‌افزایی بیشتر بود. فعّالیت آل­کالین فسفاتاز در گروه‌های هم‌افزایی در مقایسه با کاربرد هر یک به تنهایی افزایش داشت.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مطالعه‌ی حاضر، استفاده‌ی توأم از عصاره‌ی آبی زعفران و نانوذره‌ی طلا تمایز استخوانی را در سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان افزایش می‌دهد.