مقدمه
سفید کردن دندانها یکی از راهکارهای افزایش زیبایی است که موجب میشود چهره فرد زیباتر جلوه کند و به دنبال آن اعتمادبهنفس فرد بیشتر شود. دندانهای زرد موجب ایجاد ناراحتی در بسیاری از افراد میشود؛ از این رو بسیاری از افراد برای سفید کردن دندانهای خود به دندانپزشکی مراجعه میکنند [
1].
تحقیقات نشان داده است که بسیاری از بیماران به سفیدی دندانهای خود بیشتر از سالم بودن دندانها اهمیت میدهند و از رنگ دندانهای خود ناراضیاند. سفید کردن دندانها یا همان Teeth Whitening اصطلاحی در میان دندانپزشکها، خصوصاً دندانپزشکان زیبایی است که متعاقب آن با ایجاد تغییر رنگ در دندانها و لکهگیری دندانها، جلوهای زیبا در دندانها ایجاد میشود و به آفرینش لبخندی زیبا میانجامد. یک لبخند زیبا تأثیر بصری فوقالعادهای در افراد ایجاد میکند [
2].
مطالعاتی در مورد سفید کردن دندانها انجام شده است که اغلب در سطح آزمایشگاهی بوده اند. در سال 2004 هاستورک و همکارانش نشان دادند استفاده از دهانشویه هیدروژن پراکسید 1/5 درصد به مدت 6 ماه در کاهش ژنژیویت و سفید کردن دندانها مؤثر بوده است [
3].
مطالعاتی که تاکنون در مورد سفیدی دندان انجام شده است بیشتر آزمایشگاهی بوده است. در مطالعهای که در سال 2012 انجام شده اثر سفیدکنندگی دهانشویههای حاوی غلظتهای متفاوت هیدروژن پراکسید بررسی شد که اثر مشابهی داشتند [
1].
در سال 2013 اثر خمیردندان و دهانشویه در سفید کردن دندان مقایسه شد که نشان داد 12 هفته درمان با دهانشویه حاوی هیدروژن پراکسید با غلظت کم نتیجه مشابه با درمان با کربامید پراکسید 10 درصد به مدت 14 روز دارد [
4].
در سال 2015 مطالعهای آزمایشگاهی نشان داد که دهانشویه هیدروژن پراکسید تأثیری در سفیدی دندان نداشته است [
5].
گزارش بیماران
انغوزه گیاهی است علفی، بزرگ، چندساله و از خانواده چتریان که ساقه آن در چند سال اول قابل رؤیت نیست [
6]. از قاعده ساقه و ریشه ضخیم گیاه بر اثر تیغ زدن شیره شیریرنگی خارج میشود. این اولئوگمرزین در طب ایرانی به نام حلتیت و امروزه انغوزه نامیده میشود و در بازار به دو نوع اشکی مرغوب و تودهای غیرمرغوب عرضه میشود و طبیعت آن گرم و خشک است. خواص آن در منابع طب ایرانی اینگونه ذکر شده است: دهانشویه آن بر دندان پوسیده جهت تسکین درد مؤثر است [
7].
در مطالعه کارآزمایی بالینیای که ما انجام دادیم [
8] 126 بیمار از مراجعهکنندگان به دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علومپزشکی یزد به دو گروه 63نفری تقسیم شدند و سپس یکی از دهانشویههای انغوزه و کلرهگزیدین به طور تصادفی بر اساس روش پاکت نامه انتخاب و به مدت یک هفته تجویز شد. پس از جرمگیری فوق لثهای و به دنبال آن بروساژ از بیماران خواستهشد به مدت یک هفته از هیچ روش دیگری برای کنترل پلاک استفاده نکنند و تنها روزی دو بار از دهانشویه تجویزشده استفاده کنند. به این صورت که هر بار یک قاشق غذاخوری (تقریباً 15 میلیلیتر) از آن را به مدت نیمدقیقه به طور کامل در دهان بگردانند و تا یک ساعت بعد از آن چیزی نخورند و دهان خود را با آب نیز نشویند.
نتیجهگیری
در این گزارش 63 نفر از مراجعهکنندگان به دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علومپزشکی یزد، با در نظرگرفتن شرایط ورود، وارد مطالعه شدند. با توجه به
جدول شماره 1 از این تعداد 48 نفر عنوان کردند که رنگ دندان آنها به طور چشمگیری سفید شده است.
این گزارش به صورت کارآزمایی بالینی انجام شده است که با توجه به اهمیت موضوع سفید شدن دندان برای جامعه امروزی تصمیم به ارائه آن گرفته شد. اکثر مطالعاتی که انجام شده به صورت آزمایشگاهی بوده است و گزارشات کمتر به صورت بالینی ارائه شده است.
در مطالعهای در سال 2004 نشان داده شد استفاده از دهانشویه هیدروژن پراکسید 1/5 درصد به مدت 6 ماه در کاهش ژنژیویت و سفید کردن دندانها مؤثر بوده است. در این گزارش مصرف دهانشویه انغوزه تنها در مدت یک هفته تأثیر چشمگیری در سفیدی رنگ دندان داشت.
در مطالعهای که در سال 2012 به صورت آزمایشگاهی انجام شده اثر سفیدکنندگی دهانشویههای حاوی غلظتهای متفاوت هیدروژن پراکسید بررسی شد که اثر مشابهی داشتند. این گزارش به صورت بالینی بوده است که اثر سفیدکنندگی دهانشویه انغوزه را نشان داد.
در سال 2013 اثر خمیردندان و دهانشویه در سفید کردن دندان به صورت آزمایشگاهی مقایسه شد که نشان داد 12 هفته درمان با دهانشویه حاوی هیدروژن پراکسید با غلظت کم نتیجه مشابه با درمان با کربامید پراکسید 10 درصد به مدت 14 روز دارد در حالی که در گزارش حاضر تنها استفاده دهانشویه انغوزه به مدت یک هفته توسط بیماران اثر قابل توجهی در سفید کردن رنگ دندانها داشته است.
در سال 2015 مطالعهای آزمایشگاهی نشان داد که دهانشویه هیدروژن پراکسید تأثیری در سفیدی دندان نداشته است، اما در این مقاله چند مورد از اثر سفیدکنندگی دهانشویه انغوزه را گزارش کردیم.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
اصول اخلاق تماماً در این مقاله رعایت شده است.
حامی مالی
دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد حامی مالی این پژوهش بوده است.
مشارکت نویسندگان
مفهومسازی: فرزانه سادات وزیری؛ تحقیق: منیره سید هاشمی؛ ویراستاری: مجید امتیازی.
تعارض منافع
نویسندگان هیچگونه تعارض منافعی نداشتند.
References
1.Lima FG, Rotta TA, Penso S, Meireles SS, Demarco FF. In vitro evaluation of the whitening effect of mouth rinses containing hydrogen peroxide. Brazilian Oral Research. 2012; 26(3):269-74. [DOI:10.1590/S1806-83242012000300014] [PMID]
2.Sulieman M, MacDonald E, Rees JS, Addy M. Comparison of three in-office bleaching systems based on 35% hydrogen peroxide with different light activators. American Journal of Dentistry. 2005; 18(3):194-7. [PMID]
3.Hasturk H, Nunn M, Warbington M, Van Dyke TE. Efficacy of a fluoridated hydrogen peroxide-based mouthrinse for the treatment of gingivitis: A randomized clinical trial. Journal of Periodontology. 2004; 75(1):57-65. [DOI:10.1902/jop.2004.75.1.57] [PMID]
4.Torres CR, Perote LC, Gutierrez NC, Pucci CR, Borges AB. Efficacy of mouth rinses and toothpaste on tooth whitening. Operative Dentistry. 2013; 38(1):57-62. [DOI:10.2341/11-360-L] [PMID]
5.Karadas M, Hatipoglu O. Efficacy of mouthwashes containing hydrogen peroxide on tooth whitening. The Scientific World Journal. 2015; 2015:961403. [DOI:10.1155/2015/961403] [PMID] [PMCID]
6.Mahendra P, Bisht S. Ferula asafoetida: Traditional uses and pharmacological activity. Pharmacognosy Reviews. 2012; 6(12):141-6. [DOI:10.4103/0973-7847.99948] [PMID] [PMCID]
7.Aghili KhorasanibMH. [MaKhzan-al-advia (Persian)]. Tehran: Tehran University of Medical Sciences; 2009. http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1533187&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
8.Hashemi MS, Hashempur MH, Lotfi MH, Hemat H, Mousavi Z, Emtiazy M, et al. The efficacy of asafoetida (Ferula assa-foetida oleo-gum resin) versus chlorhexidine gluconate mouthwash on dental plaque and gingivitis: A randomized double-blind controlled trial. European Journal of Integrative Medicine. 2019; 29:100929. [DOI:10.1016/j.eujim.2019.100929]