مقدمه
جراحی بینی، از جمله رینوپلاستی، در دو دهه گذشته به طور چشمگیری افزایشیافته است [
1]. وضعیت ظاهری بینی برای جوانان اهمیت زیادی دارد و جراحی بینی یکی از چالشبرانگیزترین و تغییردهندهترین روشها در وضعیت آناتومیکی صورت در جراحی پلاستیک است که مانند هر عمل جراحی زیبایی و درمانی ممکن است با عوارض، نارضایتی و حتی عمل جراحی مجدد همراه باشد [
2]. اضطراب قبل از جراحی یک مشکل مهم بیماران است و در تدابیر مراقبتی تلاش بر این است که به روشهای مناسبی این مشکل کاهش یابد و از طرف دیگر دغدغه بیماران کاندیدای رینوپلاستی برای حفظ زیبایی ساختار بینی اهمیت بالایی دارد که حتی موجب اضطراب آنان خواهد شد. براساس مطالعه شاولی حدود 84/57 درصد از بیماران در مرحله قبل عمل از اضطراب رنج میبرند [
3] و براساس مطالعه دیگر بر مبنای پرسشنامه اشپیل برگر میانگین اضطراب بیماران کاندیدای رینوپلاستی 42 است [
4]. اضطراب یکی از رایجترین واکنشهای روانشناختی در بیماران منتظر جراحی است و معمولاً آنها سطح خاصی از اضطراب را تجربه میکنند [
5]. اضطراب پاسخ فرد به شرایط تهدیدکننده است و افزایش آن موجب تغییرات فیزیولوژیکی میشود [
6] که ممکن است ترشح کاتیکولآمینهای ناشی از آن موجب تغییرات نامطلوبی در قلب، عروق و همودینامیک بیمار شود [
7]. کنترل مطلوب اضطراب در مرحله قبل از عمل جراحی میتواند موجب حفظ ثبات قلبیعروقی و درنتیجه شرایط بهتر برای بیمار در حین عمل جراحی و ریکاوری و همچنین کاهش مصرف داروهای بیهوشی در طی عمل، تحمل مناسبتر درد و ترخیص سریعتر بیمار از بیمارستان شود [
8].
روشهای دارویی مانند داروهای آرامبخش و مخدرها اغلب برای درمان اضطراب قبل از عمل استفاده میشود، اما این داروها عوارض جانبی نامطلوبی مانند خستگی، گیجی، بیقراری و عوارض تنفسی و قلبیعروقی دارند [
9]. امروزه محققین در تلاش هستند تا از روشهای طب سنتی و مکمل از جمله روشهای غیردارویی مانند آگاهیبخشی در قبل عمل، موسیقی، آروماتراپی و طب سوزنی و فشاری برای کاهش اضطراب استفاده کنند [
10]. در میان روشهای غیر دارویی، روش آرامسازی بنسون یکی از سادهترین روشها برای یادگیری و روشی غیردارویی و رفتاری است که برای آرامش روحی و کنترل اضطراب استفاده میشود [
11]. مطالعات قبلی نشان داده است که با توجه به ویژگی خاص روش بنسون که عضلات آرامش خاصی پیدا میکنند، کاهش تعداد نبض، تنفس و ثبات فشار خون حاصل میشود [
12].
آروماتراپی یکی از متداولترین روشهای غیردارویی جهت کاهش درد و اضطراب در بیماران است که در آن معمولاً از اسانس و فراوردههای طبیعی مثل اسطوخودوس، رایحه گل محمدی، ترنج و نعنا استفاده میشود [
13]. در طب ایرانی و طب عامیانه مردمی به رایحهدرمانی به عنوان یک روش مکمل، ارزان، غیرتهاجمی و نداشتن عوارض شیمیایی جهت کاهش اضطراب، آرامش روانی و ثبات همودینامیک توصیه شده است [
14]. هرچند تحقیقات علمی اثربخشی آن را به طور صددرصد اثبات نکردهاند، اما عقیده بر آن است که رایحهدرمانی میتواند اثری مانند داروها بر مغز و سیستم عصبی داشته باشد [
15]. به اعتقاد برخی پژوهشگران، حین رایحهدرمانی بوی ناشی از گیاه میتواند سلولهای عصب بویایی و درنهایت سیستم لیمبیک را فعال کند و سلولهای عصبی نیز بسته به نوع رایحه، نوروترانسمیترهای متفاوتی مانند آنکفالین، آندروفین، نورآدرنالین و سروتونین آزاد کنند که این مسئله میتواند تأثیرات سریعی بر کاهش سطح اضطراب و افزایش راحتی بیماران داشته باشد [
16،
17]. در میان رایحههای مختلف، گل محمدی یکی از گیاهان بسیار کاربردی است که اسانس آن شامل ترکیبات استریک، کتون، آلدهید و ترپنیک است که اضطراب را از طریق تحریک مرکز بویایی مغز کاهش میدهد [
18]. برخی مطالعات اثرات تسکیندهنده، خوابآور، ضدتشنج و آرامشبخش گل محمدی(رزا) را گزارش کردهاند [
19]. نتایج مطالعات بالینی نشان داده است که عارضه خاصی در استفاده از رایحه گل محمدی برای بیماران وجود ندارد [
20].
از طرف دیگر آرامسازی بنسون، با ایجاد تعادل بین قسمت قدامی و خلفی هیپوتالاموس، موجب کاهش فعالیت سمپاتیک، و رها سازی کاتکولامینها میشود و لذا موجب کاستن فعالیت قلب و انقباضات عضلات، و همچنین تنظیم سیستم تنفس میشود [
21]. با توجه به مشابهت نسبی مکانیسمهای اثربخشی دو روش غیردارویی و مکمل آرامسازی بنسون و آروماتراپی بر سیستم عصبی به نظر میرسد مقایسه اثربخشی آن ها بر اضطراب قبل عمل و تغییرات همودینامیکی مفید باشد.
با توجه به اینکه عمل جراحی بینی از نظر زیبایی و عملکردی مورد دغدغه بیماران بوده و برحسب مشاهدات پژوهشگران در فیلدهای بالینی این بیماران، بسیار مضطرب به نظر میرسند و تا به حال تحقیقی در زمینه استفاده از روشهای رایحهدرمانی و آرامسازی عضلانی جهت تعیین سطح اضطراب و وضعیت همودینامیک قبل عمل در بیماران ما با جستوجوی بهعملآمده در بانکهای اطلاعاتی در دسترس مشاهده نشد، هدف این مطالعه مقایسه تأثیر دو روش آرامسازی بنسون و رایحه گل محمدی بر اضطراب و وضعیت همودینامیک بیماران کاندیدای جراحی بینی و عوارض بعد از آن بود.
مواد و روشها
این پژوهش یک مطالعه مداخلهای دوگروهه است که بر روی بیماران کاندیدای جراحی بینی در بیمارستان زارع صورت گرفت. جامعه موردبررسی در این مطالعه شامل کلیه بیمارانی بودند که به دلیل نیاز به جراحی بینی (سپتورینوپلاستی و رینوپلاستی) به اتاق عمل بیمارستان زارع به صورت مستمر مراجعه کردند.
معیارهای ورود به این مطالعه شامل سن 40-18 سال، توانایی فهم زبان فارسی، بستری در بخشهای محیط پژوهش در فاصله زمانی حداقل 4 ساعت قبل از انجام مداخله و امضای رضایتنامه کتبی و همچنین عدم وجود هرگونه مشکل شنوایی و بینایی، فلج عضلانی و عدم سابقه انجام آرامسازی به روشهای مختلف طب مکمل بود. معیارهای خروج از مطالعه شامل حساسیت به اسانس گل محمدی، سابقه اگزما و سابقه هرگونه آلرژی و یا عوارض جانبی ایجادشده در طی تحقیق بود.
برای سنجش حجم نمونه در این مطالعه، حدود اطمینان 95 درصد و خطای نوع ẞ 20 درصد در نظر گرفته شد. همچنین بر اساس مطالعات مشابه انجامشده [
14] و با توجه به در نظر گرفتن و میزان انحراف معیار در گروه آزمایش و کنترل برابر 7، میانگین اضطراب گروه آزمایش برابر 44 و گروه کنترل برابر 49، و کاهش نمره اضطراب حداقل برابر 5 نمره، حجم نمونه برابر 31 برآورد شد که با احتساب 10 درصد ریزش برابر 34 نفر در هر گروه به دست آمدکه مورد بررسی قرار گرفت (
فرمول شماره 1)
1.
بیماران به طور تصادفی با استفاده از روش Block Randomization به دو گروه 34نفری آرامسازی بنسون و گل محمدی تقسیم شدند. برای تمام بیماران از روش مشابه و ثابت بیهوشی عمومی و لولهگذاری تراشه با لوله شماره 8 در مردان و 7 در زنان با استفاده از لارنگوسکوپ تیغه مکینتاش استفاده شد.
روش گردآوری دادهها در این مطالعه به صورت مستمر بود. دادهها بر پایه مصاحبه، پر کـردن پرسشنامه و ثبت علائم حیاتی اسـتوار بود. در این راستا ابتدا مشخصات فردی و بالینی و میزان اضطراب در هر دو گروه در مرحله اول 5 -3 ساعت قبل از شروع عمل و در مرحله دوم 60-30 دقیقه قبل از شروع عمل ثبت شد. وضعیت همودینامیک (شامل فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و نبض) پیش از آزمون و پس از آزمون با کمک دستگاه فشارسنج دیجیتال (STAR مدل Bf1112) ارزیابی شد. با توجه به شرایط بیماران، از نظر فرصت زمانی در اختیار و نوع عمل جراحی، و همچنین با توجه وجود یک گروه دیگر رایحهدرمانی و با عنایت به مطالعات قبلی حنیفی و جعفری [
22،
23] هر دو روش مداخله برای دو بار به فاصله زمانی 2 ساعت برای بیمار اجرا شد. میزان اضطراب توسط پرسشنامه اشپیل برگر ارزیابی شد. این پرسشنامه شامل چهل سؤال است که مربوط به سـنجش اضـطراب موقعیتی (آشکار و پنهان) است. حداقل امتیازات کسبشده (به تفکیک) حداقل ٢٠، بـه معنـای عدم وجود اضـطراب و حـداکثر ٨٠، بـه معنـای بیشـترین میزان اضـطراب بود. نمـرات 39-21 بیانگر اضـطراب خفیف، نمرات ۴۰-۵۹ بیانگر اضطراب متوسـط و نمـرات ۶٠-۸٠ نمایانگر اضطراب شدید است [
24]. پرسشنامه سنجش اضطراب اشپیل برگر استاندارد بوده و از اعتبـار و اعتماد جهانی برخـوردار است.این پرسشنامه در پژوهشهای داخل و خارج از کشور به میزان وسـیعی به کار رفته است [
24]. ضریب آلفای کرونباخ این ابزار برای اضطراب آشکار ۰/۹۱ و اضطراب پنهان ۰/۹۰ گزارش شده است [
25].
میزان آژیتاسیون در ریکاوری توسط RASS ارزیابی شد. نمره آژیتاسیون نشانگر درجهبندی بیقراری بعد از عمل بوده و به این صورت محاسبه شد: نمره 1: آرام، ساکت؛ نمره 2: آژیتاسیون خفیف، ولی تسکینپذیر؛ نمره 3: آژیتاسیون متوسط، حرکات بیهدف و تسکینناپذیر؛ نمره 4: آژیتاسیون شدید [
26]. میزان خونریزی توسط ساکشن مدرج و حجم گازهای آغشته به خون محاسبه شد. پسازآن وضعیت همودینامیک در ریکاوری هم ثبت شد. تهوع و استفراغ طی 24 ساعت پس از عمل جراحی به صورت مصاحبه مستقیم با پرسش از بیمار در تعداد دفعات این عارضه بررسی و ثبت شد.
روش آرامسازی عضلانی بنسون در این مطالعه به صورت ضبطشده در نوار از طریق واکمن یا هدفون به مدت 20 دقیقه بود که پخش شد و از بیماران خواسته شد طبق دستورالعمل پخششده در نوار روش آرامسازی عضلانی بنسون را مورداستفاده قرار دهند به این ترتیب که بیمار در بهترین وضعیتی که در آن احساس آرامش میکند در تخت قرارگرفته و چشمان خود را میبندد. در این حالت یک کلمه که برای او حالت آرامش داشته باشد (مانند خدا، عشق، دریا، زیبایی، طبیعت و امثال آن) را انتخاب و شروع به تنفسهای عمیق و منظم میکند و با بینی دم را انجام داده و سپس با دهان بازدم را خارج میکند و کلمه موردنظر را در ذهن خود تکرار میکند و همزمان از نوک انگشتان پا عضلات خود را شل میکند و این کار را به سمت عضلات بالایی بدن ادامه میدهد تا تمامی عضلات بدن به انبساط کامل برسند و این حالت را به مدت 20 دقیقه حفظ و سپس چشمان خود را باز میکند [
27]. در گروه رایحه گل محمدی سه قطره اسانس گل محمدی ۴۰ درصد [
14]، مربوط به شرکت باریج اسانس کاشان، (ایران) بر روی پنبه ریخته شد و در فاصله 20 سانتیمتری بینی فرد چسبانده شد تا به مدت 20 دقیقه استشمام کند. همان متغیرها در این گروه هم بررسی شد. برای تحلیل و مقایسه نتایج بهدستآمده جهت متغیرهای کمی از آزمون تی به شرط برخورداری از توزیع نرمال استفاده شد و برای آزمون قبل و بعد از paired T-test استفاده شد و برای مقایسه متغیرهای کیفی از آزمون کای دو و یا تست دقیق فیشر بهره برده شد. برای تحلیل از نرمافزار SPSS ویراست 21 استفاده شد و 05/0>P معنیدار در نظر گرفته شد.
یافتهها
نتایج نشان داد که 68 بیمار در دو گروه 34نفری شرکت داشتند و تا پایان مطالعه همکاری لازم را داشتند و مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند (
تصویر شماره 1).
نتایج تحقیق نشان داد که میانگین سن بیماران در گروه بنسون 4/6±29 و گروه گل محمدی 9/5±1/28 بوده است و تفاوت معناداری ندارد (0/518=P). نتایج
جدول شماره 1 گویای آن است که تفاوت معنیداری از نظر جنسیت، سطح تحصیلات و نوع جراحی و شغل در بین دو گروه وجود ندارد. نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف نشانگر نرمال بودن توزیع متغیرهای موردبررسی در دو گروه بود.
میانگین ضربان قلب در مراحل مختلف اندازهگیری تفاوت معناداری داشته است و همچنین میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در دو گروه در مرحله قبل مداخله تفاوت نداشت.
جدول شماره 2 نتایج هموینامیک را نشان میدهد. میانگین فشار خون سیستول و دیاستول و تعداد نبض در دو گروه موردمطالعه در بعد عمل، در ریکاوری در جدول شماره 2 نشان داده شد.
میانگین نمره اضطراب آشکار و پنهان قبل و بعد از مداخله در دو گروه بیماران به ترتیب در
جدول شماره 3 نشان داده شد.
میانگین نمره اضطراب آشکار در مرحله قبل و بعد مداخله به ترتیب در گروه های بنسون برابر 9/8 نمره (4/20 درصد) و در گروه گل محمدی برابر 3/13 نمره (5/27 درصد) کاهش داشت (001/0<P). آزمون paired T test اختلاف قبل و بعد را در هر دو گروه معنیدار نشان داد (001/0
نتایج اضطراب آشکار قبل و بعد مداخله نشان میدهد که در گروه گل محمدی کاهش بیشتری در اختلاف نمره اضطراب در مرحله قبل و بعد وجود دارد (4/20 درصد در گروه بنسون در مقابل 5/27 در گروه گل محمدی). درواقع در گروه گل محمدی اضطراب به میزان 5/27 درصد کاهش داشت و گروه نبسون 4/20 درصد کاهش داشت.
همینطور میانگین نمره اضطراب پنهان در مرحله قبل و بعد از مداخله در گروه بنسون 8/20 درصد، ولی در گروه گل محمدی 2/27 درصد کاهش داشت.
شدت اضطراب پنهان قبل و بعد نشان میدهد که بهکارگیری روش بنسون و بهکارگیری رایحه گل محمدی در کاهش و حذف اضطراب شدید مؤثر بوده است. بهگونهای که هر دو گروه از مداخلات در مرحله بعد، اضطراب شدید نداشتند. در حالی که در مرحله قبل از 9 تا 18 درصد آنان اضطراب شدید داشتند.
میزان خونریزی عمل جراحی در بین دو گروه تفاوتی نداشت (626/0=P). میزان خونریزی به ترتیب در گروه بنسون برابر (4/2±6/18) میلیلیتر، در گروه گل محمدی برابر (8/3±2/18) میلیلیتر بود.
هیچیک از بیماران در دو گروه آژیته متوسط یا شدید نداشتند. در گروه بنسون 22 نفر (7/67 درصد) آرام و 12 نفر (3/35 درصد) آژیتاسیون خفیف و در گروه گل محمدی 29 نفر (3/85 درصد) آرام و 5 نفر (7/14درصد) آژیتاسیون خفیف داشتند. تهوع و استفراغ در هیچیک از گروهها در طی 24 ساعت بعد عمل مشاهده نشد.
بحث
هدف از این مطالعه تعیین تأثیر آرامسازی بنسون و رایحه گل محمدی بر اضطراب، وضعیت همودینامیک و برخی عوارض پس از جراحی بینی بود که در بیمارستان زارع انجام گرفت. در پژوهش حاضر اضطراب آشکار در گروه گل محمدی نسبت به گروه بنسون به میزان بیشتر کاهش داشت. میزان و درصد کاهش اضطراب در بین گروهها نسبت به قبل مداخله از نظر اضطراب پنهان اینگونه بود که گروه گل محمدی نسبت به گروه بنسون بیشتر کاهش داشت. میزان خونریزی حین عمل و تهوع و استفراغ با هم تفاوت نداشته و نزدیک به هم بود. نتایج گویای آن است که تفاوت معنیداری از نظر جنسیت، سن، سطح تحصیلات و شغل در بین گروهها وجود ندارد. رسیا داگلی و همکاران در مقالهای با عنوان «تأثیر رایحهدرمانی توسط گل محمدی بر اضطراب قبل از جراحی» نتیجه نتیجه گرفتند در گروه گل محمدی نسبت به گروه کنترل که هیچ مداخلهای صورت نگرفت نمره اضطراب کمتر بود که نشان میدهد استنشاق رایحه گل محمدی باعث کاهش اضطراب قبل از عمل بیماران میشود [
4]. در مطالعه دیگری نتایج این مطالعه همسو با مطالعه ماست هرچند از نظر گروه آزمایش تفاوت وجود دارد، اما در پژوهش ما هم رایحه رزا اضطراب آشکار و اضطراب پنهان را کاهش داد. در مطالعه ما درصد کاهش اضطراب آشکار و پنهان به طور جداگانه گزارش شد. مطالعه دیگری نشان داد که رایحهدرمانی با استفاده از گل محمدی باعث کاهش واکنشهای سمپاتیکی، تثبیت علائم حیاتی در بیماران سوختگی و متعاقباً کاهش اضطراب آنها میشود [
18]. در همین راستا در پژوهش غلامی و همکاران که هدف آن بررسی تأثیر رایحهدرمانی با اسانس گل محمدی بر میزان اضطراب پرستاران شاغل در بخش اورژانس بیمارستان منتخب دانشگاه علومپزشکی آجا بود، اضطراب پرستاران دو گروه آزمایش و کنترل قبل از مداخله تفاوت معنیداری نداشت حال آنکه اضطراب آنان پس از مداخله تفاوت معنیداری داشت و نتیجه آن شد که اسانس گل محمدی در کاهش اضطراب پرستاران اثر مثبت داشت [
14] که علیرغم تفاوت در نوع بیماران و گروهها نتیجه همسو با مطالعه ما به دست آمد.
در مطالعه جعفری و همکاران تأثیر آرامسازی عضلانی بنسون بر سطح اضطراب بیماران در انتظار مداخلات تشخیصی و درمانی الکتروفیزیولوژیک مورد بررسی قرار گرفت و به این نتیجه رسیدند که نمره اضطراب گروه آزمایش در مرحله اول بررسی (قبل از مداخله آرامسازی) به طور معناداری بیشتر از مرحله دوم (بعد از مداخله) بوده است [
23] که مشابه با پژوهش ماست. ولی از نظر میزان کاهش، مشابه پژوهش ما نبود که احتمالاً دلیل این تفاوت مربوط به نوع عمل جراحی است. مطالعه لی و همکاران نشان میدهد که آرامسازی عضلانی باعث کاهش ضربان قلب، میزان تنفس و فشار خون میشود. همچنین میتواند درد خفیف تا متوسط را کاهش دهد [
28] که همسو با مطالعه ماست. نتایج مطالعه ما با تحقیق میرزایی و همکاران همسو بود به گونهای که استنشاق رایحه گل محمدی موجب کاهش اضطراب بیماران کاندیدای آندوسکپی شده بود. هرچند در آن مطالعه بیماران بیهوش نمیشدند ولی حدود 11 نمره از میانگین اضطراب کاهش یافته بود [
29]. همچنین نتایج مطالعه دیگری گویای این است که رایحهدرمانی موجب کاهش خستگی پرسنل اتاقهای عمل جراحی میشود [
30]. این نتایجِ همسو، احتمالاً دلالت بر تأثیرگذاری رایحه گل محمدی به صورت سیستمیک و تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی دارد که منجر به آرامبخشی و مهار نسبی اضطراب و خستگی میشود.
فشار خون سیستول و دیاستول و نبض در قبل مداخله از لحاظ آماری تفاوت داشته، ولی از لحاظ بالینی تفاوتی نداشت، اما فشار خون سیستول و دیاستول و نبض در قبل از مداخله با بعد از مداخله تفاوت داشته و در گروه گل محمدی این کاهش فشار خون و نبض بیشتر از گروه بنسون بود. میزان خونریزی عمل جراحی در بین دو گروه تفاوتی نداشت.
میزان رضایت جراح از وضعیت منطقه عمل جراحی در گروه گل محمدی و آرامسازی بنسون مشابه بود. میانگین فشار خون سیستول و دیاستول و تعداد نبض در دو گروه موردمطالعه در ریکاوری تفاوت معنیداری نداشتند. حنیفی و همکاران در پژوهشی که هدف آن مقایسه تأثیر روشهای آرامسازی بنسون و پیشدارو بر فشارخون سیستولیک، دیاستولیک، بطن چپ و آئورت در بیماران تحت آنژیوگرافی عروق کرونر بود دریافتند که روش آرامسازی بنسون تأثیر مثبت بر روی این بیماران داشت [
22]. در مطالعات نزدیک با مطالعه ما گزارش شد که روش استفاده از رایحهدرمانی خصوصاً با گل محمدی موجب کاهش و ثبات همودینامیک بیماران و کاهش استرس آنان میشود [
31،
32]. هرچند ممکن است تفاوتهایی در نوع عملهای جراحی و یا مشارکتکنندگان در مطالعات با مطالعه ما وجود داشته باشد، ولی نتایج مشابه مبنی بر کاهش اضطراب، خستگی و استرس با استفاده از استشاق گل محمدی و یا استفاده از روش بنسون، احتمالاً با مکانیسمهای اثرگذاری بر سیستم عصبی مرکزی است که در هر دو مداخله مطالعه ما، این برداشت محتمل است.
حاجی باقری و همکاران با هدف بررسی تأثیر آروماتراپی گل محمدی بر کیفیت خواب بیماران قلبی، در یک کارآزمایی کنترلشده تصادفی، شصت بیمار را که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند موردمطالعه قرار دادند. کیفیت خواب با استفاده از شاخص کیفیت خواب پیتسبورگ ارزیابی شد. نتیجه بهدستآمده این شد که آروماتراپی Rosa damascene میتواند کیفیت خواب بیماران بستری در CCU را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد [
19]. در مطالعه ما با استفاده از پرسشنامه استاندارد، خواب بعد عمل بیماران ارزیابی نشد، ولی به صورت خودگزارشدهی در سه حالت خوب، متوسط، و بد، تفاوتی بین دو گروه وجود نداشت و هر دو روش احساس بهتری از خواب را ایجاد کردند.
نتیجهگیری
رایحهدرمانی با گل محمدی بیشتر از روش بنسون موجب کاهش اضطراب بیمار برای جراحی بینی میشود و لذا با عنایت به راحت بودن بهکارگیری این روش و عدم گزارش هیچگونه عارضهای و همچنین ثبات وضعیت همودینامیک بیماران در این روش، استفاده از آن توصیه میشود. مطالعه حاضر فقط بر روی بیماران تحت جراحی رینوپلاستی و سپتورینوپلاستی انجامشده است، بنابراین تعمیم نتایج برای سایر اعمال جراحی نیاز به مطالعات بیشتری را میطلبد.
شرایط پاندمیک کووید 19 ممکن بود بر شرایط روحی و روانی و اضطرابی بیماران تحت عمل در هنگام تکمیل پرسشنامه تأثیر گذاشته باشد که البته با توجه به تخصیص تصادفی نمونهها برای هر دو گروه یکسان بود. محدودیت مهم دیگر این بود که بیماران زمان نسبتاً کمی در بخش و در مرحله قبل از عمل در اختیار تیم مراقبت و درمان قرار داشتند که ارتباط مستقیم با نوع عمل جراحی داشت و طبیعتاً انجام تعداد دفعات مداخله خصوصاً روش آرامسازی بنسون مقدور نبود و به جهت هماهنگی رفتاری در دو گروه موردمطالعه حداقل دفعات مداخله در نظر گرفته شد. ولی با توجه به نتایج مثبت مطالعه و روشهای ساده و قابل آموزش مداخلهها در این تحقیق، توصیه میشود برای جراحیهای مشابه، آموزش بهکارگیری آن ها از منزل شروع شود تا فرصت لازم برای دفعات مناسب مداخله شکل گیرد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه پس از اخذ مجوز از کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه علوم پزشکی مازندران (کد: IR.MAZUMS.REC.1398.1445) و هماهنگیهای لازم و اخذ رضایت آگاهانه کتبی از بیماران شرکتکننده در پژوهش شروع شد.
حامی مالی
این مقاله بخشی از پایاننامه کارشناسی ارشد نویسنده اول، درگروه اتاق عمل و هوشبری، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علومپزشکی مازندران است.
مشارکت نویسندگان
مفهو مسازی: ابراهیم نصیری، محمدحسین حسامی رستمی؛ روش پژوهش و نمونهگیری: ملیحه شیرزاد، محمدحسین حسامی رستمی؛ تحلیل دادهها: ابراهیم نصیری، ملیحه شیرزاد؛ نگارش متن و بازبینی: تمام نویسندگان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علومپزشکی مازندران، بیماران و همراهان، پرسنل اتاق عمل و بخش بیمارستان آموزشی زارع ساری که ما را در انجام این مطالعه یاری کردند، تشکر میکنیم.
References
- Mohammadshahi M, Pourreza A, Orojlo PH, Mahmoodi M, Akbari F. Rhinoplasty as a medicalized phenomenon: A 25-center survey on quality of life before and after cosmetic rhinoplasty. Aesthetic Plastic Surgery. 2014; 38(4):615-9. [DOI:10.1007/s00266-014-0323-5] [PMID]
- Neaman KC, Boettcher AK, Do VH, Mulder C, Baca M, Renucci JD, et al. Cosmetic rhinoplasty: Revision rates revisited. Aesthetic Surgery Journal. 2013; 33(1):31-7. [DOI:10.1177/1090820X12469221]] [PMID]
- Shauly O, Calvert J, Stevens G, Rohrich R, Villanueva N, Gould DJ. Assessment of wellbeing and anxiety-related disorders in those seeking rhinoplasty: A crowdsourcing-based study. Plastic Reconstructive Surgery Global Open. 2020; 8(4):e2737. [DOI:10.1097/GOX.0000000000002737] [PMID] [PMCID]
- Dagli R, Avcu M, Metin M, Kiymaz S, Ciftci H. The effects of aromatherapy using rose oil (Rosa damascena Mill.) on preoperative anxiety: A prospective randomized clinical trial. European Journal of Integrative Medicine. 2019; 26:37-42. [DOI:10.1016/j.eujim.2019.01.006]
- Zemła AJ, Nowicka-Sauer K, Jarmoszewicz K, Wera K, Batkiewicz S, Pietrzykowska M. Measures of preoperative anxiety. Anaesthesiology Intensive Therapy. 2019; 51(1):64-9. [DOI:10.5603/AIT.2019.0013] [PMID]
- Pereira L, Figueiredo-Braga M, Carvalho IP. Preoperative anxiety in ambulatory surgery: The impact of an empathic patient-centered approach on psychological and clinical outcomes. Patient Education Counseling. 2016; 99(5):733-8. [DOI:10.1016/j.pec.2015.11.016] [PMID]
- Dymond S. Overcoming avoidance in anxiety disorders: The contributions of Pavlovian and operant avoidance extinction methods. Neuroscience & Biobehavioral Reviews. 2019; 98:61-70. [DOI:10.1016/j.neubiorev.2019.01.007]
- Mahfozi A, Hasani Mian M. The effect of midazolam in reducing anxity of surgical patients. Scientific Journal Of Forenisic Medicine. 2000; 6(19):20-3. https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=26449
- Najafi Z, Taghadosi M, Sharifi K, Farrokhian A, Tagharrobi Z. The effects of inhalation aromatherapy on anxiety in patients with myocardial infarction: A randomized clinical trial. Iranian Red Crescent Medical Journal. 2014; 16(8): e15485. [DOI:10.5812/ircmj.15485] [PMCID] [PMID]
- Uğraş GA, Yıldırım G, Yüksel S, Öztürkçü Y, Kuzdere M, Öztekin SD. The effect of different types of music on patients’ preoperative anxiety: A randomized controlled trial. Complementary Therapies in Clinical Practice. 2018; 31:158-63. [DOI:10.1016/j.ctcp.2018.02.012] [PMID]
- Ibrahim A, Koyuncu G, Koyuncu N, Suzer NE, Cakir OD, Karcioglu O. The effect of Benson relaxation method on anxiety in the emergency care. Medicine. 2019; 98(21):e15452. [DOI:10.1097/MD.0000000000015452] [PMID] [PMCID]
- Seifi L, Najafi Ghezeljeh T, Haghani H. [The effects of benson relaxation technique and nature sound’s on anxiety in patients with heart failure (Persian)]. Nursing And Midwifery Journal. 2017; 15(2):147-58. http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-3036-en.html
- Mogharab M, Ayoubzadeh K, Sharif-zadeh GR. Effect of peppermint aromatherapy on the level of anxiety in patients undergoing colonoscopy. Medical-Surgical Nursing Journal. 2017; 6(1):e67861. https://sites.kowsarpub.com/msnj/articles/67861.html
- Gholami M, Teymouri F, Farsi Z, Rajai N. [The effect of aromatherapy with essential oil of damascena on the anxiety of nurses working in the emergency department of the selected hospital of AJA University of Medical Sciences (Persian)]. Military Caring Sciences. 2019; 5(4):282-91. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=481301
- Kane A. Childbirth and aromatherapy. International Journal of Childbirth Education. 1997; 12(1):14-5. https://www.proquest.com/openview/9ff37380519f86241adf681a6cf9007b/1?pq-origsite=gscholar&cbl=32235
- Heidari MR, Nateq M, Ebadi A. Aromatherapy from the perspective of traditional Iranian medicine and modern medicine. Journal of Islamic and Iranian Traditional Medicine. 2017; 8(2):173-82. http://jiitm.ir/article-1-855-en.html
- Bastani F, Samady Kia P, Haghani H. The effect of inhalation aromatherapy with damask rose (rosa damascena) on the pain of elderly after knee arthroplasty. Journal of Client-Centered Nursing Care. 2017; 3(2):153-160. http://jccnc.iums.ac.ir/article-1-137-fa.html
- Bikmoradi A, Harorani M, Roshanaei G, Moradkhani S, Falahinia GH. [The effect of inhalation aromatherapy with damask rose (Rosa damascena) essence on the pain intensity after dressing in patients with burns: A clinical randomized trial (Persian)]. Iranian Journal Of Nursing Midwifery Research. 2016; 21(3):247-54. [DOI:10.4103/1735-9066.180380] [PMID] [PMCID]
- Hajibagheri A, Babaii A, Adib-Hajbaghery M. Effect of Rosa damascene aromatherapy on sleep quality in cardiac patients: a randomized controlled trial. Complementary Therapies in Clinical Practice. 2014; 20(3):159-63. [DOI:10.1016/j.ctcp.2014.05.001] [PMID]
- Keyhanmehr AS, Movahhed M, Sahranavard S, Gachkar L, Hamdieh M, Afsharpaiman S, et al. The effect of aromatherapy with Rosa damascena essential oil on sleep quality in children. Research Journal of Pharmacognosy. 2018; 5(1):41-6. https://eprints.bmsu.ac.ir/2958/1/The%20Effect%20of%20Aromatherapy%20with%20Rosa%20damascena%20Essential%20Oil%20on%20Sleep%20Quality%20in%20Children.pdf
- Teimouri F, Pishgooie SA, Malmir M, Rajai N. The effect of Benson relaxation on physiological criteria in patients undergoing coronary artery bypass graft surgery. Complementary Medicine Journal. 2019; 9(3):3813-23. [DOI:10.32598/cmja.9.3.3812]
- Hanifi N, Ahmadi F, Memarian R, Khani M. [The effect of benson relaxation technique and premedication on systolic, diastolic, LV & Aorta Pressure in Patients under Coronary Artery Angiography (Persian)]. Razi Journal of Medical Sciences. 2005; 12(46):287-94. http://rjms.iums.ac.ir/article-1-459-en.html
- Jafari H, Baghaei Lake M, Sedghisabet M, Kazemnejadleili E. [Benson Muscle Relaxation effect on Patients Anxiety Undertake Diagnostic and Treatment within Electrophysiological Interventions (Persian)]. Journal of Holistic Nursing Midwifery. 2015; 25(4):37-44. http://hnmj.gums.ac.ir/article-1-577-en.html
- Abolhasani S. [Investigation of the effect of sensory stimulations on sleep deprivation symptoms in patients hospitalized in coronary care unit (Persian)]. Koomesh. 2005; 7(1-2):71-6. https://koomeshjournal.semums.ac.ir/article-1-116-en.pdf
- Abolhasani S. [Investigation of the effect of sensory stimulations on sleep deprivation symptoms in patients hospitalized in coronary care unit (Persian)]. Koomesh. 2006; 7(1):71-6. http://koomeshjournal.semums.ac.ir/article-1-116-fa.html
- Rigi F, Bazdar P, Salehi Ardabili S, Naseri M, Feizi A. [The effect of foot reflexology on anxiety in patients with coronary artery bypass surgery referred to Seyed-Al-Shohada teaching hospital, Urmia, 2012 (Persian)]. The Journal of Urmia Nursing Midwifery Faculty. 2013; 11(8):578-83. http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-1514-en.html
- Dehghani A, Kalami L, Seyyedhejazi M, Nasery RA, Marjani K. The efficacy of oral clonidine and oral midazolam in prevention of emergence agitation in post-operative pediatric. Majallah pizishki-i Danishgah-i Ulum-i Pizishki va Khadamat-i Bihdashti-i Darmani-i Tabriz. 2014; 35(6):44-51. https://mj.tbzmed.ac.ir/Article/8919
- Hashemy S, Zakerimoghadam M. [Comparative study of the effect of muscle relaxation and music therapy on anxiety level in patients waiting for cardiac catheterization (Persian)]. Iranian Journal of Cardiovascular Nursing. 2013; 1(4):22-30. http://journal.icns.org.ir/article-1-102-en.html
- Lee EJ, Bhattacharya J, Sohn C, Verres R. Monochord sounds and progressive muscle relaxation reduce anxiety and improve relaxation during chemotherapy: A pilot EEG study. Complementary Therapies in Medicine. 2012; 20(6):409-16. [DOI:10.1016/j.ctim.2012.07.002] [PMID]
- Mirzaee Jirdehi M, Monfared A, Mansour Ghanaei F, Kazemnezhad Leili E. Damask rose aromatherapy and the anxiety of endoscopic candidate patients: A clinical trial. Journal of Holistic Nursing and Midwifery. 2021; 31 (3):203-11. [DOI:10.32598/jhnm.31.3.2126]
- Akhule OZ, Nasiri E, Lotfi M, Mahmoodi A, Akbari H. [The effect of concomitant exercise and inhalation of lavender fragrance on surgical technologists’ fatigue severity (Persian)]. Journal of Health and Safety at Work. 2021; 11(1):26-39. https://jhsw.tums.ac.ir/files/site1/user_files_0ab0c0/eng/sayeh-A-10-74-73-bc18e48.pdf
- Ahmed Mohammed ELmetwaly A, Gaad El Moula Shaaban E, Mahmoud Hafez Mohamed E. Benson relaxation technique: Reducing pain intensity, anxiety level and improving sleep quality among patients undergoing thoracic surgery. Egyptian Journal of Health Care. 2020; 11(4):602-14. [DOI:10.21608/ejhc.2020.160893]
- Bikmoradi A, Roshanaei G, Moradkhani S, Fatahi A. Impact of inhalation aromatherapy with damask rose on anxiety of patients undergoing coronary angiography: A single-blind randomized controlled clinical trial avicenna. Journal of Nursing and Midwifery Care. 2020; 28(2):93-102. [DOI:10.1515/jcim-2020-0415.] [PMID]