مقدمه: تغییرات کوچک در شاخص‌های اکسیداتیو و انرژی سلولی قلب احتمالاً با پیری زودرس بافت، عدم توانایی حفظ تمرینات ورزشی و بروز بیماری قلبی- عروقی در ارتباط است. بر این اساس هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر هشت هفته تمرین هوازی و عصاره بذر گشنیز با دو دوز 5 و 10 میلی‌گرم بر نشانگران استرس اکسیداتیو و مقادیر ATP عضله قلبی رت های مسموم شده با آب اکسیژنه بود.
روش کار: 42 سر موش نر سالم بالغ بطور تصادفی در هفت گروه 1) کنترل 2) مسمومیت، 3) H2O2+ تمرین، 4) H2O2+ mg/kg 5 عصاره بذر گشنیز (مکمل یک)، 5) H2O2+ mg/kg 10 عصاره بذر گشنیز (مکمل دو)، 6) H2O2+ تمرین+ مکمل یک و 7) H2O2+ تمرین+ مکمل دو جایگزین شدند. در طی یک هفته گروه‌ها با دریافت mg/kg 100 آب اکسیژنه بصورت صفاقی مسموم شدند. در ادامه گروه‌های هدف به مدت هشت هفته (5 جلسه 60 دقیقه‌ای در هفته) روی نوارگردان و با دوزهای 5 و 10 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم عصاره بذر گشنیز تحت مداخله قرار گرفتند. در پایان میزان غلظت شاخص‌های ATP، MDA و PAB با استفاده از روش الایزا سنجش و دادهها توسط آزمون تحلیل واریانس دوطرفه و آزمون تعقیبی بن فرونی در سطح معناداری 05/0 تحلیل شد.
یافته‌ها: مسمومیت با H2O2 موجب کاهش معنادار آدنوزین تری فسفات (ATP) و افزایش معنادار مقادیر مالون دی آلدئید (MDA) و توازن پرواکسیدان– آنتی اکسیدان (PAB) بافت قلبی شد (001/0P=). نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان‌دهنده اثر کاهشی تمرین هوازی بر مقادیر MDA (009/0P=) و PAB (008/0P=) بود، در حالیکه اثر معناداری بر غلظت ATP نداشت (224/0P=). از طرفی مصرف دو دوز عصاره بذر گشنیز اثر معناداری بر توازن پرواکسیدان- آنتی اکسیدان نداشت (257/0P=)، در حالیکه مصرف آن‌ها باعث افزایش معنی‌دار غلظت ATP شد (006/0P=). نتایج آزمون بن فرونی نشان داد تنها مصرف 10 میلی‌گرم دوز عصاره بذر گشنیز موجب کاهش معنادار غلظت MDA شد (05/0>P). در بررسی اثرات تعاملی بیشترین کاهش معنادار MDA هنگام ترکیب 10 میلی‌گرم دوز عصاره با تمرین هوازی قابل مشاهده بود (001/0P=)، در حالیکه این اثر در مورد سایر متغیرها دیده نشد.
نتیجه گیری: علی‌رغم اینکه هشت هفته تمرین هوازی راهکار مناسبی برای تعدیل تغییرات شاخص‌های اکسیداتیو ناشی از مسمومیت با آب اکسیژنه محسوب می‌شود، این مداخله اثر معناداری بر میزان انرژی سلولی میوکارد ندارد. از طرفی اثرات عصاره بذر گشنیز احتمالاً در مواردی وابسته به دوز مصرفی است. همچنین ترکیب تمرین هوازی با دوزهای عصاره بذر گشنیز دارای اثرات مفید یکسانی بر همه شاخص‌های بافت قلب نیست.