مقدمه : یکی از شایعترین مشکلات بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی تحت درمان با همودیالیز، خارش می­باشد. خارش علامتی آزاردهنده است که می­تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی این بیماران داشته باشد. متأسفانه درمان­های موجود در تسکین این علامت ناموفق بوده­اند و همچنان پیوند کلیه درمان قطعی محسوب می شود. طب مکمل یکی از روش­هایی است که اخیراً برای تسکین خارش مطرح گردیده است. هدف از این مطالعه نیز، بررسی تأثیر ماساژ با و بدون روغن معطر بر تسکین خارش بیماران تحت همودیالیز بود.

  مواد و روش­ها: این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی بود که به صورت متقاطع در مراکز دیالیز بیمارستان­های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. نمونه­گیری به صورت آسان و از میان بیماران تحت همودیالیز که سه بار در هفته و هر جلسه به مدت 5-3 ساعت تحت همودیالیز قرار می­گرفتند و دارای نمره خارش بالاتر از 3 بودند، انجام شد و نمونه­ها به طور تصادفی در دو گروه قرار داده شدند. نمونه­های گروه ماساژ با/بدون روغن معطر، ابتدا 6 جلسه ماساژ با روغن معطر و سپس 6 جلسه ماساژ بدون روغن معطر را دریافت کردند و ترتیب دریافت مداخله در گروه ماساژ بدون/با روغن معطر، برعکس گروه اول بود. بین دوره­های مداخله یک هفته جهت پاکسازی اختصاص داده شد. ماساژ به مدت 7 دقیقه و بر بازو، ساعد و دست فاقد فیستول انجام شد. در روش ماساژ با روغن معطر از 5-3 میلی­لیتر روغن­های اسطوخودوس، نعناع و درخت چای با خلوص 5% استفاده گردید و در روش ماساژ بدون روغن معطر از روغن بادام شیرین استفاده شد.

  یافته­ها: در این مطالعه 40 بیمار مبتلا به نارسایی مرحله نهایی کلیه به طور تصادفی و به طور مساوی در دو گروه ماساژ با/بدون روغن معطر و ماساژ بدون/با روغن معطر قرار گرفتند. دو گروه از نظر متغیرهای سن، جنس، بیماری زمینه­ای، شدت خشکی پوست و پارامترهای فیزیولوژیکی همسان بودند اما از نظر طول مدت دیالیز اختلاف معنی­داری داشتند. آنالیز داده های مطالعه نشان داد ماساژ با روغن معطر و ماساژ بدون روغن معطر به طور معنی­داری پس از مرحله اول و دوم مطالعه موجب تسکین خارش گردید، اما بین دو روش اختلاف معنی­داری وجود نداشت.

  نتیجه­گیری: استفاده از ماساژ صرف نظر از نوع روغن مورد استفاده، می­تواند موجب تسکین خارش در بیماران تحت همودیالیز گردد.