مقدمه: نازایی یکی از مشکلات مهم بهداشتی - درمانی جامعه است و حدود 15-10% زوجین در سنین باروری از این معضل رنج می­­برند. بسته به علل نازایی، روش­های تشخیصی و درمانی م تفاوتی برای آن و جود دارد . هدف از مطالعه حاضر، بررسی نظریات اندیشمندان ایران ی مسلمان شامل رازی، ابن سینا و جرجانی در زمینه باروری و ناباروری و تطابق آن با علم جدید است.

  مواد و روش ها : در این مقاله سعی شده است از طریق دسترسی به منابع معتبر در قالب یک مقاله توصیفی، نظریات اندیشمندان ایرانی مسلمان در زمینه نازایی مورد بررسی واقع شود و با علم پزشکی امروز مقایسه گردد. جهت این کار با استفاده از کلیدواژه­های مناسب و جست و جوی الکترونیکی و دستی در بانک های اطلاعاتی معتبر، اطلاعات گردآوری شده و به هدف محوری پژوهش پرداخته شده است.

  یافته­ها : بر اساس بررسی متون مورد مطالعه دلایل عمده ناباروری در تالیفات و نظریات اندیشمندان ایران اسلامی عبارت بودند از: مشکلات مربوط به رحم، آماس رحم، جابه­جایی رحم، عفونت­ها، مجاری منی و لوله­های رحمی، علل روحی و روانی و غیره. همچنین راه کارهای پیشگیری و درمان­های تجویزی نازایی تا حدود زیادی با موازین پزشکی نوین هم­خوانی داشته است.

  نتیجه­گیری : بسیاری از روش­های درمانی نازایی از نظر اندیشمندان ایرانی با علم پزشکی امروز هم­خوانی دارد که نشان­دهنده پشتوانه علمی غنی تاریخ پزشکی اسلامی- ایرانی است.