مقدمه: در سال‌های اخیر، مصرف بیش از حدّ سموم علاوه بر ایجاد مخاطرات بهداشتی- محیطی، احتمالاً باعث بروز مقاومت در حشرات نیز شده است؛ ازاین‌رو، یافتن یک روش ایمن، بادوام و اقتصادی در مبارزه با حشرات، ضروری است. استفاده از دورکننده‌ها، روش خوبی در پیشگیری از بیماری‌هاست. از اندام‌های مختلف درخت گردو (Juglans regia L) در طبّ سنّتی استفاده شده و از برگ آن اثرات ضدّ التهابی، ضدّ درد و آنتی‌اکسیدانی گزارش شده است. هدف این تحقیق، شناسایی و استفاده از گیاهان بومی بی‌خطر در دفع حشرات است؛ به‌نحوی‌که مسمومیتی نیز در انسان ایجاد ننمایند.

مواد و روش‌ها: در این تحقیق تجربی- آزمایشگاهی، برگ درخت گردو، از رویشگاه طبیعی ساری (گله ­کلا سفلی-کردخیل) جمع‌آوری و شناسایی شد و پس از خشک شدن، از آن عصاره گیری شد. سپس عصاره‌ی متانولی به‌دست‌آمده از آن با غلظت‌های مختلف بر روی پوست خوکچه‌ی هندی پخش شد. پس از گذشت 30 دقیقه از زمان تماس، تعداد گزش‌های پشه‌ی بالغ کولکس(Culex pipiens)در منطقه‌ی مورد نظر ثبت و مورد تجزیه­ وتحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: مقایسه‌ی میانگین‌های مربوط به اثر دورکنندگی عصاره‌های برگ درخت گردو بر روی پشه‌ی کولکس نشان داد در غلظت‌های بالا، میزان خون‌خواری در پشه‌ها کمتر است و اختلاف معناداری در غلظت‌های مختلف آن وجود دارد (0/001 P.Value=). بیشترین اثر دورکنندگی مربوط به غلظت mg/kg250 برابر 73/36% بوده است.

نتیجه‌گیری: اثر عصاره‌های برگ درخت گردو بر روی پشه‌ی کولکس نشان داد با افزایش غلظت عصاره، میزان دورکنندگی حشرات افزایش می‌یابد. درمجموع غلظت‌ها، درصد اثربخشی در آزمایش‌های حیوانی به‌اندازه‌ی 49.78% (میانگین کل) بوده است؛ لذا پیشنهاد می­گردد از عصاره­ی‌ گیاه جهت تهیه­ی‌ فرآورده‌ای برای پیشگیری از نیش پشه‌های شهری (کولکس) استفاده شود.