مقدمه: عمل جراحی عامل اضطراب­آوری است که در بدن سبب ایجاد پاسخ‌های فیزیولوژیکی مانند افزایش تنفس، ضربان قلب و فشار­ِخون می­گردد. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر ماساژ دست بر میزان اضطراب و شاخص ­های فیزیولوژیک قبل از عمل جراحی کاتاراکت است.

مواد و روش­ها: این پژوهش یک کارآزمایی بالینی است که بر روی 60 بیمار زن نامزد ­عمل ­جراحی­ کاتاراکت در بیمارستان امیرکبیر اراک در سال 1393 انجام شد. نمونه‌ها پس از کسب رضایت آگاهانه، به‌شکل مبتنی ­بر­ هدف و سپس به‌صورت تخصیص تصادفی، به دو گروه «آزمون و شاهد» تقسیم شدند. ابزار مطالعه پرسش‌نامه‌ی اطلاعات دموگرافیک، فرم ­ثبت شاخص­ های فیزیولوژیک و فرم مقیاس دیداری - عددی ده‌قسمتیِ اضطراب بود که قبل و بعد از مداخله پر شد. صبح روز عمل جراحی­ در گروه آزمون، ماساژ هر دست، به مدت 5­ دقیقه و به روش فیکشن و پتریسیژ و درگروه شاهد پانتومیم آن اجرا شد. داده­ها با نرم‌افزار spss نسخه‌ی 21 و آزمون­های آماریِ من‌ویتنی و ویلکاکسون تجزیه‌وتحلیل ­شدند.

یافته‌ها: دو گروه آزمون و شاهد ازنظر اطلاعات دموگرافیک، تفاوت معناداری نداشتند (0/05p>). میانگین سطح اضطراب گروه شاهد )1/26±4/1( در مقایسه با میانگین سطح اضطراب گروه­ آزمون (1/12±1/8)، در قبل و بعد ­از ­مداخله، کاهش ­معنی­داری داشت. در شاخص‌های فیزیولوژیک گروه شاهد با ضربان قلب 8/48±72/66، تنفس 3/02±21/9، فشار­سیستول 1/18±159/9 و فشار­­دیاستول 76/7±75 در مقایسه با شاخص‌های فیزیولوژیک گروه آزمون با ضربان قلب 16/23±66/26، تنفس 1/92±20/06، فشار­سیستول 1/15±145 و فشار­دیاستول 8/17±75/66، در قبل و بعد ­از ­مداخله، کاهش ­معنی­داری دیده شد (0/05p≤).

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد ماساژ دست بر کاهش میزان اضطراب و بهبود شاخص‌های فیزیولوژیک مؤثر است، پس می­توان از این روش در کاهش اضطراب و بهبود ­شاخص­ های ­فیزیولوژیک استفاده کرد.