آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
پیام خود را بنویسید
دوره 11، شماره 3 - ( 9-1400 )
جلد 11 شماره 3 صفحات 225-210 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Bagheri F, Karami H, Alimoradian A, Asadi M H, Salehi M, Latifi S A H. Effects of Afsantin Plant on Liver Diseases From the Perspective of Three Books of Traditional Iranian Medicine (Kitab Al-Hawi, Qanon, and Zakhirah-i Khwarazm Shahi). cmja 2021; 11 (3) :210-225
URL: http://cmja.arakmu.ac.ir/article-1-794-fa.html
URL: http://cmja.arakmu.ac.ir/article-1-794-fa.html
باقری فاطمه، کرمی هادی، علیمرادیان عباس، اسدی محمد حسین، صالحی مهدی، لطیفی سید امیر حسین. بررسی اثرات افسنتین در بیماری‌های کبد از منظر 3 کتاب طب ایرانی (الحاوی رازی، قانون ابن‌سینا و ذخیره خوارزمشاهی). فصلنامه طب مکمل. 1400; 11 (3) :210-225
فاطمه باقری1 
، هادی کرمی2 ، عباس علیمرادیان3 ، محمد حسین اسدی1 ، مهدی صالحی1 ، سید امیر حسین لطیفی*4
، هادی کرمی2 ، عباس علیمرادیان3 ، محمد حسین اسدی1 ، مهدی صالحی1 ، سید امیر حسین لطیفی*4
1- مرکز تحقیقات طب سنتی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران.
2- گروه فارماکولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران.
3- گروه پزشکی مولکولی و بیوتکنولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران.
4- مرکز تحقیقات طب سنتی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران. ،seiedalatifi@yahoo.com
2- گروه فارماکولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران.
3- گروه پزشکی مولکولی و بیوتکنولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران.
4- مرکز تحقیقات طب سنتی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران. ،
چکیده: (3196 مشاهده)
هدف: تحقیقات جدید نشان‌دهنده نقش مثبت گیاه افسنتین بر درمان بیماری‌های کبدی است. از این رو شاید بتوان با بررسی چگونگی استفاده از این گیاه در مکتب طب ایرانی به منظور درمان بیماری‌های کبدی به راهکارهای جدیدی در درمان این بیماری‌ها دست یافت
روش ها: در این مطالعه کیفی با مراجعه به کتابخانه‌های تخصصی طب سنتی در سطح کشور و با استفاده از منابع مختلف دیجیتالی ابتدا گیاه افسنتین در ترمینولوژی مکتب طب ایرانی مورد بررسی قرار گرفت و پس از آگاهی نسبت به اسامی مختلف این گیاه هریک از نام‌ها در کتب مختلف طبی خصوصاً سه کتاب مشهور الحاوی، قانون و ذخیره خوارزمشاهی جست‌وجو شد و نسخه‌های مختلف پزشکی مربوط به افسنتین از این کتب استخراج و کاربردهای مختلف این گیاه در بیماری‌ها و خصوصاً بیماری‌های کبدی کد‌گذاری و از آن‌ها یادداشتبرداری شد و پس از ورود به نرم‌افزار اکسل دیتا‌ها به صورت جداولی منظم درآمد و در ادامه با مراجعه به سایت‌های مختلفی، چون ایران‌مدکس، ایران‌داک، مگ‌ایران، گوگل اسکالر و پابمد مقالات مربوط به کاربردهای دارویی گیاه افسنتین در بیماری‌های کبدی استخراج شد و با یادداشتبرداری از این مقالات و دیتاهای به‌دست‌آمده از کتب طبی گذشته تجزیه‌و‌تحلیل و بررسی انجام شد.
یافته ها: اطبای ایرانی گونه‌های مختلفی از بیماری‌های کبدی را در آثار خود شرح داده‌اند که در این بین استفاده از گیاه افسنتین در 179 نسخه از کتب سه‌گانه الحاوی،قانون و ذخیره برای در بیماری‌های آماس کبد، یرقان، سده کبد، آسیت، استسقا، سوء‌مزاج سرد کبد وسوء‌مزاج گرم کبد به صورت مفرده و ترکیبی مورد استفاده قرار گرفته است. از این میان بیشترین استفاده گیاه افسنتین مربوط به بیماری‌های آماس کبد با فراوانی 23 درصد، یرقان 20 درصد، آسیت 19 درصد، سده کبد 13 درصد بوده است. بیشترین شکل استفاده از این گیاه به صورت خوراکی (80 درصد) و در مرحله بعد موضعی (20 درصد) بوده است. در نسخه‌های ترکیبی استفاده از گیاهانی مثل سنبل (30/2 درصد)، مصطکی (24/6 درصد)، انیسون(17/3 درصد) ریوند چینی (17/3 درصد) ،گل سرخ (16/2 درصد)، زعفران (15/1 درصد)، لک مغسول (14/5 درصد) غاریقون (14 درصد)، عصاره غافث (14 درصد) در کنار افسنتین بیشتر به منظور تشدید اثر درمانی افسنتین و یا رفع عوارض این گیاه بر بدن استفاده شده است. همچنین بررسی مقالات طب مدرن نیز شناخت کافی مؤلفان این کتب را نسبت به بیماری‌های کبدی روشن کرد. به طوری که بر مبنای مقایسه انجام‌شده بیماری‌های اولیه کبد، همانند هپاتیت و بیماری کبد الکلی و غیر‌الکلی هم‌ردیف بیماری‌های ابتدایی و شروع‌کننده امراض کبد یعنی سوء‌مزاجات قرار می‌گیرند و استسقای زقی معادل سیروز کبدی همراه با آسیت است و با توجه به استفاده فراوان این گیاه در کتب طب ایرانی و تطابق یافته‌های آن‌ها با طب مدرن بررسی‌های بیشتر درباره تأثیر این گیاه بر بیماری‌های کبدی لازم است.
نتیجه گیری: با توجه به استفاده فراوان اطبای مشهور ایرانی از این گیاه و تطابق یافته‌ای ایشان با طب مدرن در زمینه درمان بیماری‌های کبدی، به نظر می‌رسد بررسی بیشتر تأثیر این گیاه بر بیماری‌های کبدی در طب ایرانی اگر به صورت گسترده‌تر باشد و نتایج این بررسی با استانداردها و موازین طب مدرن سنجیده شود، بتوان به راهکارهای جدیدی در درمان بیماری‌های کبدی دست یافت.
روش ها: در این مطالعه کیفی با مراجعه به کتابخانه‌های تخصصی طب سنتی در سطح کشور و با استفاده از منابع مختلف دیجیتالی ابتدا گیاه افسنتین در ترمینولوژی مکتب طب ایرانی مورد بررسی قرار گرفت و پس از آگاهی نسبت به اسامی مختلف این گیاه هریک از نام‌ها در کتب مختلف طبی خصوصاً سه کتاب مشهور الحاوی، قانون و ذخیره خوارزمشاهی جست‌وجو شد و نسخه‌های مختلف پزشکی مربوط به افسنتین از این کتب استخراج و کاربردهای مختلف این گیاه در بیماری‌ها و خصوصاً بیماری‌های کبدی کد‌گذاری و از آن‌ها یادداشتبرداری شد و پس از ورود به نرم‌افزار اکسل دیتا‌ها به صورت جداولی منظم درآمد و در ادامه با مراجعه به سایت‌های مختلفی، چون ایران‌مدکس، ایران‌داک، مگ‌ایران، گوگل اسکالر و پابمد مقالات مربوط به کاربردهای دارویی گیاه افسنتین در بیماری‌های کبدی استخراج شد و با یادداشتبرداری از این مقالات و دیتاهای به‌دست‌آمده از کتب طبی گذشته تجزیه‌و‌تحلیل و بررسی انجام شد.
یافته ها: اطبای ایرانی گونه‌های مختلفی از بیماری‌های کبدی را در آثار خود شرح داده‌اند که در این بین استفاده از گیاه افسنتین در 179 نسخه از کتب سه‌گانه الحاوی،قانون و ذخیره برای در بیماری‌های آماس کبد، یرقان، سده کبد، آسیت، استسقا، سوء‌مزاج سرد کبد وسوء‌مزاج گرم کبد به صورت مفرده و ترکیبی مورد استفاده قرار گرفته است. از این میان بیشترین استفاده گیاه افسنتین مربوط به بیماری‌های آماس کبد با فراوانی 23 درصد، یرقان 20 درصد، آسیت 19 درصد، سده کبد 13 درصد بوده است. بیشترین شکل استفاده از این گیاه به صورت خوراکی (80 درصد) و در مرحله بعد موضعی (20 درصد) بوده است. در نسخه‌های ترکیبی استفاده از گیاهانی مثل سنبل (30/2 درصد)، مصطکی (24/6 درصد)، انیسون(17/3 درصد) ریوند چینی (17/3 درصد) ،گل سرخ (16/2 درصد)، زعفران (15/1 درصد)، لک مغسول (14/5 درصد) غاریقون (14 درصد)، عصاره غافث (14 درصد) در کنار افسنتین بیشتر به منظور تشدید اثر درمانی افسنتین و یا رفع عوارض این گیاه بر بدن استفاده شده است. همچنین بررسی مقالات طب مدرن نیز شناخت کافی مؤلفان این کتب را نسبت به بیماری‌های کبدی روشن کرد. به طوری که بر مبنای مقایسه انجام‌شده بیماری‌های اولیه کبد، همانند هپاتیت و بیماری کبد الکلی و غیر‌الکلی هم‌ردیف بیماری‌های ابتدایی و شروع‌کننده امراض کبد یعنی سوء‌مزاجات قرار می‌گیرند و استسقای زقی معادل سیروز کبدی همراه با آسیت است و با توجه به استفاده فراوان این گیاه در کتب طب ایرانی و تطابق یافته‌های آن‌ها با طب مدرن بررسی‌های بیشتر درباره تأثیر این گیاه بر بیماری‌های کبدی لازم است.
نتیجه گیری: با توجه به استفاده فراوان اطبای مشهور ایرانی از این گیاه و تطابق یافته‌ای ایشان با طب مدرن در زمینه درمان بیماری‌های کبدی، به نظر می‌رسد بررسی بیشتر تأثیر این گیاه بر بیماری‌های کبدی در طب ایرانی اگر به صورت گسترده‌تر باشد و نتایج این بررسی با استانداردها و موازین طب مدرن سنجیده شود، بتوان به راهکارهای جدیدی در درمان بیماری‌های کبدی دست یافت.
نوع مطالعه: مروری |
موضوع مقاله:
گیاهان دارویی
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
مجله طب مکمل
اراک، سردشت، میدان بسیج، مجتمع دانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی اراک، بال آبی، دفتر مجله طب مکمل
تلفن دفتر نشریه: 08634173524
ایمیل: journalcmjaarakmu.ac.ir
