مقدمه 
باکتری استافیلوکوکوس اورئوس مسئول اصلی شمار زیادی از عفونت‌های بیمارستانی است و به‌عنوان تهدیدی برای سلامت عمومی شناخته می‌شود [1]. در محیط کار دندان‌پزشکی در دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد تقریباً تمام سطوح نسبت به استافیلوکوکوس اورئوس آلودگی میکروبی نشان دادند. بنابراین این محیط‌ها نیازمند ارتقای سطح کنترل عفونت هستند [2]. استافیلوکوکوس اورئوس حتی به‌عنوان یک عامل عفونت‌زای ثانوی باکتریایی به‌دنبال همه‌گیری ویروسی با کرونا، مطرح شده و عامل مرگ‌و‌میر اعلام شده است [3]. 
باکتری سودوموناس آئروژینوزا علت اصلی عفونت‌های بیمارستانی است [4]. آب‌های زیرزمینی به‌واسطه نشت فاضلاب آلوده شده و عدم فیلتراسیون آب‌های سطحی باعث گسترش سودوموناس آئروژینوزا می‌‌شود، همچنین این باکتری در آب‌سردکن‌های بیمارستان‌های شهر تهران دیده شده است [5]. سودوموناس در استخر شنای کرمانشاه مشاهده شده است [6]. این باکتری همچنین از طریق خاک و ریزوسفر به گیاهان منتقل و در غذاهایی مانند سالاد وارد می‌شود [7]. سودوموناس آئروژینوزا با آب آلوده به گاوها منتقل و سبب ورم پستان گاوها می‌شود. این باکتری حتی در شیر پاستوریزه‌شده باقی می‌ماند و باعث تخریب چربی شیر و محصولات لبنی می‌شود. باکتری سودوموناس آئروژینوزا، در محیط دامداری‌ها از طریق مخازن آب و وسایل شیردوشی انتقال می‌بابد [8].
باکتری پروتئوس ولگاریس از پاتوژن‌های انسانی است و از بیمارانی با خطر عروق کرونر جدا شده است. این باکتری در محیط نمکی و با Ph=9 بیشترین بازده پروتئین را دارد [9].
مقاومت آنتی‌بیوتیکی در هر سه باکتری مورد‌تحقیق این پژوهش دیده شده و این ویژگی بیش‌ازپیش مبارزه با آن‌ها را سخت‌تر کرده است. سودوموناس آوروژینوزا با سه روش آلودگی ایجاد می‌کند: تولید بیوفیلم، مقاومت دارویی و مقاومت آنتی‌بیوتیکی. برخی از این مقاومت‌ها مبتنی بر جهش، سازگاری، تشکیل سلول‌های پایدار، تولید کلنی‌های کوچک، تولید کلنی‌های فونیکس و بیوفیلم است [10]. مقاومت آنتی‌بیوتیکی در 42 سویه از سودوموناس آوروژینوزا از بخش مراقبت‌های ویژه یک بیمارستان به دست آمد [11]. آن‌ها فاژدرمانی را به‌عنوان راه‌حل پیشنهاد دادند، ولی ممکن است با جهش‌های فاژی، فاژ خود معضل جدیدی به شمار آید.
باکتری استافیلوکوکوس اورئوس به طیف وسیعی از آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم است. در یک پژوهش 174 سویه به روش واکنش زنجیره ای پلیمراز PCR مورد بررسی قرار گرفتند. تمامی سویه‌های استافیلوکوکوس اورئوس مقاومت آنتی‌بیوتیکی به متی‌سیلین نشان دادند [12]. 
ژن‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک در پروتئوس ولگاریس از بیمارستانی در اسلام آباد پاکستان جدا شد [13]. این باکتری همچنین به سفازولین و سفوروکسیم مقاوم است [14]. بنابراین باید جایگزینی مطمئن برای مقابله با باکتری‌ها به‌جای آنتی‌بیوتیک، که از خود آلودگی به‌جای نگذارد، یافت.
یکی از گیاهان این پژوهش، عرعر یا آسماندار، از تیره Simaroubaceae با رشد سریع است و تقریباً در همه مناطق ایران می‌روید [15]. نقش ضد‌باکتریایی عصاره عرعر با سنتز نانوذرات اکسید روی آن بر اشرشیاکلی گزارش شده است [16].
گیاه دیگر این پژوهش مریم‌گلی مزرعه‌روی از تیره نعنائیان و علف هرز اختصاصی مزارع یونجه و بومی ایران است [15]. این گونه یکی از 50 گونه مریم‌گلی‌ در ایران است. متابولیت‌های ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی اسانس مریم‌گلی مزرعه‌روی در نقاط مختلف ایران سنجیده شده است [17]. 
باکتری‌های این پژوهش پیشینه نابودی یا کم شدن فعالیت در اثر استفاده از عصاره گیاهان دارویی را دارند. طی بررسی‌ها، استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس آئروژینورا با عصاره‌های گیاهی تأثیرپذیر شده و فعالیتشان قطع شده یا کاهش یافته است. به‌طوری‌که عصاره کامل گیاه آلوئه‌ورا اثرات ضد‌میکروبی خوبی بر استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، استافیلوکوکوس اورئوس، کلبسیلا پنومونیه و اشرشیاکلی نشان داده است. عصاره آبی آلوئه‌ورا در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌های رایج روی باکتری‌های عفونت‌زا اثر مشابهی دارد [18]. عصاره متانولی و اتانولی برگ ازگیل فعالیت ضدباکتریایی قوی‌ای بر سودوموناس آئروژینوزا و استافیلوکوکوس اوررئوس دارد [19]. 
ساپونین یک ترکیب ضدعفونی‌کننده طبیعی موجود در برخی از گیاهان دارویی
در کنار عوامل بیماری‌زایی که از هرسو در محیط زندگی، ما را تهدید می‌کنند گیاهانی با خاصیت‌های معجزه‌گر وجود دارند که باید از آن‌ها بهره برد. برای مثال ساپونین که مانند صابون دارای خاصیت کف‌کنندگی است، در برخی از گیاهان وجود دارد و نقش ضد‌عفونی‌کننده دارد که در این تحقیق نیز بررسی و به میزان زیادی یافت شده است. ساپونین دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد‌میکروبی است و وجودش در برخی ازگیاهان دارویی سبب شده تا در ساخت داروها کاربرد داشته باشد [20]. 
امروزه بسیاری از مواد ضدعفونی‌کننده با وجودی که درصد کشندگی میکروب بالایی دارند، ولی اثرات نامطلوب بر انسان، از پوست گرفته تا ریه، می‌گذارند. در این تحقیق سعی شده است گیاهانی با اثر ضدعفونی‌کنندگی خوب و در عین حال بدون داشتن بوی نامطبوع و حتی مطبوع و خوشایند و بدون به‌جا گذاشتن سموم و اثرات نامطلوب بر سلامتی انسان و محیط‌زیست معرفی شوند. در این تحقیق خواص ضدعفونی مریم‌گلی مزرعه‌روی و عرعر را برای اولین بار در ایران انجام دادیم.
مواد و روش‌ها
در این پژوهش، دو روش میدانی و آزمایشگاهی به کار رفت. در روش میدانی، مراجعه به منطقه رویش گیاهان، جمع‌آوری نمونه‌ها و آماده‌سازی اولیه آن‌ها صورت گرفت. در روش آزمایشگاهی، مراحل عصاره‌گیری از 2 گیاه با 3 حلّال مختلف، کشت باکتری‌ها در محیط کشت اختصاصی، تیمار باکتری با روش انتشار چاهک با عصاره‌ها و استخراج ساپونین از گیاهان انجام شد. 
روش میدانی
گیاهان مریم‌گلی مزرعه‌روی و عرعر از منطقه‌ای در جنوب کرج و شمال شرقی محمدشهر کرج در سال 1397 جمع‌آوری شدند. سرشاخه گل‌دار مریم‌گلی مزرعه‌روی در اردیبهشت ماه بعد از گل دادن بریده و در سایه خشک شد. برگ‌های عرعر هم در خرداد ماه قطع و در سایه خشک شد. گل‌های خشک‌شده مریم‌گلی مزرعه‌روی و برگ‌های عرعر تا زمان استفاده برای عصاره‌گیری در کیسه‌های پلاستیکی جداگانه و در بسته‌ای در جای خشک و خنک و دور از آفتاب نگه‌داری شدند.
تهیه سوش‌های باکتریایی
سوش‌های باکتریایی استافیلوکوکوس اورئوس (PTCC No 1189)، سودوموناس آئروژینوزا (PTCC No 1430)، پروتئوس ولگاریس (PTCC No1079)، از مؤسسه تحقیقات علوم و تکنولوژی ایران تهیه شد.
روش آزمایشگاهی
عصاره‌گیری به روش ماسراسیون و خیساندن
در این تحقیق از روش آزوانیدا (2015) با کمی تغییر استفاده شد. ۱٠ گرم گیاه پودرشده و 5/1برابر آن آب، ٤۸ ساعت روی شیکر مخلوط شد. سپس از کاغذ صافی واتمن شماره 2 عبور داده شد و در دستگاه روتاری 3 ساعت قرار داده شد. عصاره غلیظی حاصل شد که در دسیکاتور کاملاً خشک شد و تا زمان اثردهی در یخچال نگهداری شد [21]. 
عصاره‌گیری متانولی
از روش آزوانیدا (2015) با کمی تغییر استفاده شد. ۱٠ گرم گیاه پودر شد. به نسبت ۱:۱٠ متانول افزوده شد و ۷٢ ساعت روی شیکر قرار داده شد و هر ٢٤ ساعت یک بار از کاغذ صافی عبور داده شد و مجدداً به نسبت ۱:۱٠ متانول افزوده شد. سپس ٣٠ دقیقه در دستگاه روتاری قرار داده شد. عصاره غلیظی که از روتاری ایجاد شد در دسیکاتور قرار داده شد تا عصاره خشکی حاصل شود. عصاره خشک تا زمان اثردهی در یخچال نگهداری شد [21].
عصاره‌گیری هیدروالکلی
از روش آزوانیدا (2015) با کمی تغییر استفاده شد. ۱٠ گرم گیاه پودر شد. نسبت ۸٠:٢٠ از متانول و آب تهیه شد و ۷٢ ساعت روی شیکر قرار داده شد. هر٢٤ ساعت یک بار از کاغذ صافی عبور داده شد و مجدداً متانول و آب افزوده شد. به‌منظور تغلیظ ۱ ساعت در دستگاه روتاری قرار داده شد و برای خشک شدن کامل در دسیکاتور قرار داده شد. عصاره خشک حاصل تا زمان اثردهی در یخچال نگه داری شد [21].
تهیه محیط کشت نوترینت براث 
بعد از باز کردن آمپول لیوفیلیزه، ١٠ گرم محیط کشت نوترینت آگار در ٥٠٠ میلی‌لیتر آب مقطر حرارت داده شد تا به جوش بیاید و با دمای 121 درجه سانتی‌گراد استریل شد. سپس درون ارلن‌های کوچک‌تر ٢٠ میلی‌لیتری ریخته شد و بدین‌ترتیب از محیط کشت نوترینت براث ساخته‌شده به‌عنوان استوک اصلی برای نگهداری باکتری استفاده شد [22].
محیط کشت نوترینت آگار
10 گرم از محیط کشت در 500 میلی‌لیتر آب‌مقطر حل شد. باکتری به‌صورت 4 مرحله‌ای و متراکم براساس روش‌های متداول میکروبیولوژی کشت داده شد. بعد از 24 تا 48 ساعت کشت [23] از کلنی‌ها سوسپانسیون تهیه شد. کدروت سوسپانسیون با نیم‌مک‌فارلند مقایسه شد.
نیم‌مک‌فارلند و کشت مولر هینتون آگار
استاندارد نیم‌مک‌فارلند با رسوب باریوم سولفات تهیه شد [24]. سوسپانسیون نیم‌مک‌فارلند در طول موج 625 نانومتر جذب نوری 1/0-08/0 داشت. در این آزمایش از روش چشمی نیز استفاده شد و مقایسه کدورت نتیجه یکسان داشت. محیط کشت مولر هینتون آگار از نوع مرک آلمان بود. 
کشت در محیط کشت مولر هینتون آگار
از روش گولوس و همکاران (2016) با کمی تغییر استفاده شد. این کار به روش چاهک انجام شد. روی محیط کشت مولر هینتون آگار چاهک کنده شد و عصاره‌های خشک‌شده با غلظت‌های مختلف (20، 30، 40 و50 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر) تهیه شد و 30 میکرولیتر در چاهک‌ها ریخته شد. عصاره‌ها 24 الی48 ساعت در آون انکوبه شدند و هاله رشد و یا عدم رشد آن‌ها بررسی شد [25].
استخراج ساپونین 
20 گرم از گیاه پودر شده و 4 ساعت در دمای 55 درجه سانتی‌گراد با 100 میلی‌لیتر از اتانول 20 درصد قرار گرفت. عصاره صاف شد و ته‌نشست باقی مانده مجدداً با 200 میلی‌لیتر اتانل 20 درصد عصاره‌گیری شد. عصاره در حمام آبی تغلیظ شد. سپس با 20 میلی‌لیتر دی اتیل اتر در یک قیف جداکننده مخلوط شد. مخلوط به‌شدت شیک شد. سپس محلول آبی جمع‌آوری شد. به لایه آبکی 60 میلی‌لیتر بوتان نرمال افزوده شد و به‌خوبی با شیکر قوی مخلوط شد. عصاره بوتانل نرمال با 10 میلی‌لیتر محلول کلرید سدیم 5 درصد تیمار شد. محلول حاصل در یک حمام آبی تغلیظ شد و ساپونین‌های خام در یک آون خشک شدند [26].
بررسی آماری
همه آزمون‌ها با 3 تکرار انجام شد و نتایج آماری با نرم‌افزار گراف پد پریسم نسخه 7 بررسی شد.


یافته‌ها
اثر عصاره هیدروالکلی گیاهان مریم‌گلی مزرعه روی و عرعر بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس نشان داد افزایش غلظت با افزایش قطر هاله عدم رشد در هردو معنی‌دار است (0/0001 >P) (جدول شماره 1).



مقایسه اثر عصاره هیدروالکلی دو گیاه عرعر و مریم‌گلی مزرعه‌روی بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس نشان داد عصاره متانلی گیاه عرعر با غلظت 50 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بیشترین اثر را داشته است ( با هاله عدم رشد 16/5 ±0/5 میلی‌متر). به طور کلی افزایش غلظت با افزایش هاله عدم رشد در هر دو گیاه و تمام غلظت‌ها معنی‌دار است (جدول شماره 1). 
مقایسه اثر عصاره آبی دو گیاه عرعر و مریم‌گلی مزرعه روی بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس نشان داد تأثیر عصاره آبی ازگیاه عرعر در غلظت‌های٥٠ و٤٠ و٣٠ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر بیشتر از مریم‌گلی بوده است (جدول شماره 1 و تصویرهای شماره 1 و 2). 






مقایسه عصاره‌های دو گیاه بر پروتئوس ولگاریس نشان داد تنها عصاره هیدروالکلی عرعر تأثیرگذار بوده است (با هاله عدم رشد میانگین 6/5 میلی‌متر) در حالی که عصاره‌های مریم‌گلی مزرعه‌روی بی‌تأثیر بوده‌اند (تصویرهای شماره 3 و 4).






اندازه‌گیری مقادیر ساپونین در دو گیاه مورد‌بررسی این پژوهش در جدول شماره 2 نشان داده شده است. مقایسه مقادیر حاکی از مقدار بیشتر ساپونین (0/15±28/20 درصد) در گیاه مریم‌گلی مزرعه‌روی است.



از میان عصاره‌های مختلف مریم‌گلی تنها عصاره آبی آن بر سودوموناس آئروژینوزا مؤثر بود با معنی‌داری P<0/0001. درحالی‌که از میان عصاره‌های مختلف عرعر، عصاره آبی هیچ تأثیری نداشته، ولی به ترتیب اول عصاره متانولی و سپس هیدروالکلی بیشترین تأثیر را داشته‌اند (تصویرهای شماره 5 و 6).






بحث
مقایسه‌ها نشان داد با وجودی که عصاره متانولی هر دو گیاه عرعر و مریم‌گلی مزرعه روی بر استافیلوکوکوس اورئوس به‌طور قوی عمل می‌کنند، ولی بهترین پاسخ و بیشترین قطر هاله عدم رشد، مربوط به تیمار با عرعر بوده است و افزایش غلظت عصاره همیشه با افزایش قطر هاله عدم رشد باکتری‌ها معنی‌دار بود (P<0/0001)، یعنی می‌توان غلظت‌های بیشتر را هم اعمال کرد. 
استافیلوکوکو اورئوس یک باکتری فرصت‌طلب با فعالیت وسیع در اکثر فضاها و اماکن است. بنابراین عرعر می‌تواند به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده خوب برای زدودن این باکتری همه‌جازی در اماکن عمومی مصرف شود. آن‌هم با حداقل عوارض، این در حالی است که اکنون برای استخرها از کلرزنی و برای سطوح بیمارستانی، مانند تخت و دیوار و کف از اشعه ماورای بنفش استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده گاه با وجود به‌کارگیری مواد شیمیایی قوی همچنان میکروب‌ها مقاومت نشان می‌دهند به‌طوری‌که در تحقیق یوسفی و همکاران در استخر شهر ساری حتی با وجود کلرزنی، 29/3 درصد استافیلوکوکوس اورئوس در محیط گزارش شده است [27].
مقایسه اثر تمامی غلظت‌های عصاره‌های آبی، الکلی و هیدروالکی گیاه عرعر بر استافیلوکوکوس اورئوس نشان داد بیشترین قطر هاله عدم رشد مربوط به عصاره متانولی بوده است (0/5± 16/5). پولی‌یوها و همکاران نیز در تحقیقات خود عصاره متانولی عرعر را یک منبع ارزشمند ضدباکتریایی (اشرشیاکلی) معرفی کردند و ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی، مانند گلیکوزیدها و کوئرستین -3 - o - گلوکوزید را عوامل این خصوصیت دانسته‌اند [28]. گاه عصاره آبی مؤثرتر از سایر عصاره‌هاست یا اثرگذاری آن نزدیک به سایر عصاره هاست.
تأثیر عصاره آبی عرعر و مریم‌گلی مزرعه‌روی بر سودوموناس آئروژینوزا نتیجه جالبی را نشان داد. با وجودی که هر دو عصاره بر یک نوع باکتری اثر داده شدند، ولی فقط مریم‌گلی مزرعه‌روی تأثیر داشته، آن‌هم با بیشترین تأثیر در کل این سنجش‌ها (با هاله عدم رشد 1±26 میلی‌متر) (تصویرهای شماره 5 و 6). بنابراین صرف‌نظر از نوع عصاره (آبی یا غیره) نوع گیاه هم علاوه بر نوع باکتری در تأثیرپذیری و ممانعت از رشد باکتری نقش دارد. در این راستا ایوانو و همکاران اثر حلال‌های استخراج مختلف مریم‌گلی مزرعه‌روی را بررسی کرده و این گیاه را به‌عنوان یک عامل درمانی فعال زیستی طبیعی با کاربردهای آنتی‌اکسیدانی، ضددیابتی و ضد‌میکروبی معرفی کردند [29].

عصاره آبی مریم‌گلی مزرعه‌روی در غلظت‌های 20 و 30 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر بر استافیلوکوکوس اورئوس اصلاً ایجاد هاله نمی‌کرد (جدول شماره 1)، ولی این سبب نمی‌شود تا به یقین بگوییم همیشه عصاره‌های الکلی مؤثرتر از عصاره‌های آبی هستند. به‌طوری‌که از بین عصاره‌ها تنها عصاره آبی مریم‌گلی مزرعه‌روی بر سودوموناس آئروژینوزا ایجاد هاله می‌کرد (تصویر شماره 6). به‌هرحال ذکر این نکته ضرورت دارد که حلال‌های استفاده‌شده در این پژوهش تماماً تبخیر شدند و در طی فرآوری عصاره خشک‌شده مصرف شد و مجدداً موقع مصرف با آب رقیق‌سازی شد. بنابراین حتی حلال‌های الکلی یا هیدروالکلی به جهت تبخیر کامل، عصاره را مضر نمی‌‌کنند.
نتایج این پژوهش می‌تواند استفاده آسان‌تر، بی‌ضرر و به‌صرفه‌تری از این عصاره‌ها را برای مصارف اماکن عمومی امکان‌پذیر کند. عرعر به‌وفور در مناطق مختلف فضاهای سبز به‌صورت یک گیاه مهاجم درآمده و بهره‌برداری از آن می‌تواند نقش دوگانه ایفا کند. مریم‌گلی مزرعه‌روی هم در بیشتر مناطقی که یونجه کشت می‌شود به‌صورت یک علف هرز مزرعه می‌روید و هردو گیاه قابلیت دسترسی خوبی دارند.
عصاره‌های متانولی و هیدروالکلی
عصاره‌های متانولی و هیدروالکلی عرعر بر سودوموناس آئروژینوزا و استافیلوکوکوس اورئوس بیشتر تاثیرگذار بودند، با ارجحیت عصاره متانولی (با هاله عدم رشد 0/5± 17/5 میلی‌متر) (تصویرهای شماره 3 و 6).
نتیجه‌بخش بودن عصاره‌های هیدروالکلی و آبی در این پژوهش از ارزش زیادی برخوردار است، چون غالباً کمتر عصاره یا حتی مواد شیمیایی کم‌خطری قادر به از بین بردن یا مهار باکتری‌هاست. در این تحقیق عصاره هیدروالکلی عرعر بر پروتئوس ولگاریس مؤثر و اثر ضد میکروبی از خود نشان داده است. در این راستا الاسنافی اعلام کرد گیاه عرعر قادر به از بین بردن باکتری‌هایی است که مقاومت به چندین دارو را کسب کرده‌اند [30].
ساپونین
ساپونین‌ها علاوه بر آنکه برای خود گیاه در سیستم دفاعی در برابر حملات مهاجمان شرکت دارند، کاربرد وسیعی در تولید داروهای گیاهی و صنعت داروسازی دارند. به‌طوری‌که در ساخت هورمون‌های استروئیدی، داروهای ضد‌التهاب و ایمنی بدن به کار می‌روند [20]. 


در پژوهش حاضر، نتایج استخراج ساپونین نشان داد؛ ساپونین موجود در گیاه عرعر 0/10±24/01 درصد و در گیاه مریم‌گلی مزرعه‌روی 0/15±28/20 درصد بوده است. میزان زیاد ساپونین در گیاهان مورد‌بررسی می‌تواند نشان‌دهنده خصوصیت ضدعفونی این گیاهان باشد و بی‌شک یکی از مهم‌ترین دلایل اثر ضد‌میکروبی گیاهان این پژوهش داشتن ساپونین زیادشان است. در‌حالی‌که این ماده ضدعفونی‌کننده در بسیاری از گیاهانی که به داشتن ساپونین معروف‌اند، بسیار کمتر از مقادیر این پژوهش است. به‌طوری‌که دانه مغذی کینوآ، نوعی سلمک، که سرخپوستان از آن استفاده می‌کنند، 0/29±2/03 درصد ساپونین دارد [31] و برگ گیاهی از تیره آفتابگردان به نام Launaea sarmentosa که داروی ضد‌سرطان است و در ویتنام مصرف زیاد دارد میزان ساپونینش 10/80 درصد است [32]. 
از ویژگی‌های این پژوهش آن است که با وجودی که درباره اثر ضدمیکروبی گونه‌های مختلف سالویا بر استافیلوکوکوس اورئوس کار شده، ولی درباره گونه بومی ایران که S. bracteataاست تحقیق نشده و نیز سایر گونه‌ها تأثیری در حد پژوهش ما نداشته‌اند. به‌طوری‌که مصلح آرانی و همکاران بیشترین پاسخ را برای گونه S.bracteata با هاله عدم رشد 9 میلی‌متر گزارش کرده‌اند [33]. 
نتیجه‌گیری
از نتایج این تحقیق می‌توان در مواردی، مانند سطوح بیمارستانی و استخرهای شنا که معمولاً سه باکتری استافیلوکوکوس اورئوس، پروتئوس ولگاریس و سودوموناس آئروژینوزا در آن‌ها دیده شده برای ضدعفونی استفاده کرد. در استخرهای شنا معمولاً از کلرزنی استفاده می‌شود که دُز مصرف آن رعایت نمی‌شود و باعث رنگ‌بری مو و آسیب به پوست و چشم می‌شود و در سطوح بیمارستانی معمولاً از ساولن یا آب‌ژاول استفاده می‌شود که غالباً بدبوست و برای ریه ناراحت‌کننده است. درحالی‌که عصاره‌های گیاهی این پژوهش، مطبوع برای تنفس بدون عوارض هستند. 
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در این پژوهش، تمامی اصول اخلاق در پژوهش رعایت شده است. بررسی‌ها در دو بخش میدانی و آزمایشگاهی بود، ولی در هیچ‌یک، از اطلاعات مستقیم بیماران استفاده نشده و مطالعات بالینی نبوده است. 

حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه دانشجویی کارشناسی ارشد نویسنده اول در گروه زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری دانشگاه آزاد اسلامی است.
مشارکت نویسندگان
تمامی نویسندگان به یک اندازه در نگارش این مقاله مشارکت داشته‌‌اند.
تعارض منافع
نویسندگان اعلام می‌دارند هیچ‌گونه تضاد منافعی در پژوهش حاضر وجود ندارد.
تشکر و قدردانی
از مسئولین محترم واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری دانشگاه آزاد اسلامی که امکان مالی این تحقیق را فراهم آوردند، سرکار خانم دکتر فلسفی عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی به جهت راهنمایی‌های ارزشمندشان و کارشناسان محترم آزمایشگاه تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری خانم مهندس خسروی و خانم دکتر اعتمادی صمیمانه تشکر می‌کنیم.

 

1. Yaghobi Nahad F, Omidi,B Davoudi F. [Design and synthesis of liposomal vancomycin and evaluation of its antibacterial effects on methicillin resistant staphylococcus aureus (Persian)]. NavidNo. 2021; 24(77):20-24. [DOI:10.22038/NNJ.2021.54048.1250]
2. Khorakian F, Movahed T, Ghazvini K, Karbasi S, Tabrizi Nouri S, Bahramian L, et al. [Evaluation of frequency of microbial contamination in clinical setting surface in Dental School of Mashhad University of Medical Sciences (Persian)]. Journal of Mashhad Dental School. 2017; 41(3):209-18.[DOI:10.22038/JMDS.2017.9223]
3. Cusumano JA , Dupper AC, Malik Y, Gavioli EM, Banga J, Caban AB, et al. Staphylococcus aureus bacteremia in patients infected with covid-19: A case series. Open Forum Infectious Diseases. 2020; 7(11):ofaa518. [PMID]
4. Breidenstein EB, de la Fuente-Núñez C, Hancock RE. Pseudomonas aeruginosa: All roads lead to resistance. Trends in Microbiology. 2011; 19(8):419-26. [DOI:10.1016/j.tim.2011.04.005] [PMID]
5. Abdi Andarabi S, Haji Seyed Mohammad Shirazi R, Anvar SAA. [Investigating the probability of water coolers contamination with pseudomonas aeruginosa in a number of Tehran Hospitals (Persian)]. Journal of Environmental Science and Technology. 2020; 22(5):214-22. [Link]
6. Haghmorad Korasti A, Nazari R, Zargar M. [Study of microbial contamination of the public swimming pools with Escherichia coli and Pseudomonas aeruginosa and their physical parameters in Kermanshah, Iran (Persian)]. Qom University of Medical Sciences Journal. 2016; 10(7):65-73. [Link]
7. Taghinejad J, Hosseinzadeh M, Molayi Kohneshahri Sh, Javan Jasor V. [Pseudomonas aeruginosa: A biological review (Persian)]. Journal of Laboratory & Diagnosis. 2017; 8(34):64-82. [Link]
8. Mokhtari AR, Salehi T, Amini K, Shahcheraghi, F. [Isolation pseudomonas aeruginosa bacteria and genes integron class I of subclinical mastitis in dairy cows in Tehran (Persian)]. Veterinary Journal (Pajouhesh & Sazandegi). 2016; 29(2):37-44. [DOI:10.22034/VJ.2016.106059]
9. Ramu K, Adarsh V, Rajagopal A, Varyani R, Kini P, Kumar P, et al. Influence of proteus sp. on trimethylamine n- oxide production via the choline metabolism pathway and the formulation of a predictive model to assess the risk of coronary artery disease in Indian patients. Iranian journal of Microbiology. 2022; 16(3):233-43. [DOI:10.30699/ijmm.16.3.233]
10. Sindeldecker D, Stoodley P. The many antibiotic resistance and tolerance strategies of Pseudomonas aeruginosa. Biofilm. 2021; 3:100056. [DOI:10.1016/j.bioflm.2021.100056] [PMID] [PMCID]
11. Nasr-Esfahani B, Roshnaei M, Fazeli H, Havaei SA, Moghim Sh, Ghasemian-Safaei H, et al. [The effect of isolated bacteriophage on multi-drug resistant (MDR) pseudomonas aeruginosa (Persian)]. Journal of Isfahan Medical School. 2014; 32(307):1805-15. [Link]
12. Kavusi M, Nematimansour F, Mahdiyoun SM. [The prevalence of antibiotic resistance in methicillin -resistant staphylococcus aureus and the determination of aminoglycoside resistance gene aac(6΄) -Ie/aph (2˝) isolated from hospitalized patientsin Imam Hossein, Loghman Hakim, and Pars Hospitals in Tehran using (Persian)]. Journal of Ilam University of Medical Sciences. 2019; 27(1):85-94. [DOI:10.29252/sjimu.27.1.85]
13. Bilal S, Anam S, Mahmood T, Abdullah RM, Nisar S, Kalsoom F, et al. Antimicrobial profiling and molecular characterization of antibiotic resistant genes of Proteus vulgaris isolated from tertiary care hospital, Islamabad, Pakistan. Pakistan Journal of Pharmaceutical Sciences. 2019; 32(6 Supplementary):2887-91. [PMID]
14. Löwik CAM, Zijlstra WP, Knobben BAS, Ploegmakers JJW, Dijkstra B, de Vries AJ, et al. Obese patients have higher rates of polymicrobial and Gram-negative early periprosthetic joint infections of the hip than non-obese patients. PLoS One. 2019; 14(4):e0215035. [PMID]
15. Mozaffarian V. [Dictionary of Iranian plant names (Persian)]. Farhang Moaser Publishers; 2010. [Link]
16. Awwad Akl M, Amer MW, Salem NM, Abdeen AO. Green synthesis of zinc oxide nanoparticles (ZnO-NPs) using Ailanthus altissima fruit extracts and antibacterial activity. Chemistry International. 2020; 6(3):151-9. [DOI:10.5281/ZENODO.3559520]
17. Ghafiyehsanj E, Dilmaghani K, Chaparzadeh N, Saadatmand S. Study on essential oil compositions of sage (Salvia nemorosa L.) collected from the North West of Iran at different growth stages. Periódico Tchê Química. 2020; 17(n°35):934-47. [DOI:10.52571/PTQ.v17.n35.2020.77_GHAFIYEHSANJ_pgs_934_947.pdf]
18. Sadrnia M, Arjomandzadegan M. [Comparative study on the effects of Aloe vera extract in clinical strains of Staphylococcus aureus, Klebsiella, Staphylococcus epidermidis and Escherichia coli compared to antibiotics of choice (Persian]. Journal of Arak University Medical Sciences. 2014; 17(6):39-46. [Link]
19. Ahmady-Asbchin S, Safari M, Moradi H, Sayadi V. [Antibacterial effects of methanolic and ethanolic leaf extract of Medlar (Mespilus germanica) against bacteria isolated from hospital environment (Persian)]. Arak Medical University Journal. 2013; 16(6):1-13. [Link]
20. Kregiel D, Berlowska J, Witonska I, Antolak H, Proestos Ch, Babic M, et al. Saponin- based biological- active surfactants from plants. In: Najjar R, editor. Application and charaterzation of surfactants. London: IntechOpen; 2017. [DOI:10.5772/68062]
21. Azwanida NN. A review on the extraction methods use in medicinal plants, principle, strength and limitation. Medicinal & Aromatic Plants. 2015; 4:3. [DOI:10.4172/2167-0412.1000196]
22. Willey JM, Sherwood LM, Woolverton CJ. Prescott, harley and klein’s microbiology. New York: McGraw Hill; 2008. [Link]
23. Khanafari A, Davoodi-Rad, Mehrabian S. [Pyoverdin pigment as a biomarker for Pseudomonas detection in foods and hygienic products (Persian)]. Medical Sciences Journal of Islamic Azad University, Tehran Medical Branch. 2013; 22(4):279-87. [Link]
24. McFarland J. The nephelometer: An instrument for media used for estimating the number of bacteria in suspensions used for calculating the opsonic index and for vaccines. JAMA. 1907; XLIX(14):1176-8. [DOI:10.1001/jama.1907.25320140022001f]
25. Golus J, Sawicki R, Widelski J, Ginalska G. The agar microdilution method - a new method for antimicrobial susceptibility testing for essential oils and plant extracts. Journal of Applied Microbiology. 2016; 121(5):1291-9. [DOI:10.1111/jam.13253] [PMID]
26. Zeb A, Sadiq A, Ullah F, Ahmad S, Ayaz M. Phytochemical and toxicological investigations of crude methanolic extracts, subsequent fractions and crude saponins of Isodon rugosus. Biological Research. 2014; 47(1):57. [PMID]
27. Yousefi Z. [Study of the pollution condition of swimming pools in Sari city for the staphylococcus aureus (Persian)]. Iranian Journal of Health & Environment. 2009; 2(3):178-87. [Link]
28. Poljuhaa D, Sladonjaa B, Šolab I, Dudašc S, Bilićd J, Rusakb G, et al. Phenolic composition of leaf extracts of ailanthus altissima (simaroubaceae) with antibacterial and antifungal activity equivalent to standard antibiotics. Natural Product Communications. 2017; 12(10):1609-12. [DOI:10.1177/1934578X1701201021]
29. Ivano M, Božunović J, Gašić U, Drakulić D, Stevanović M, Rajčević N, et al. Bioactivities of Salvia nemorosa L. inflorescences are influenced by the extraction solvents. Industrial Crops and Products. 2022; 175:114260. [DOI:10.1016/j.indcrop.2021.114260]
30. Al-Snafi AE. Antimicrobial effects of medicinal plants (part 3): plant based review. IOSR Journal of Pharmacy. 2016; 6(10):67-92. [Link]
31. Mhada M, Metougui ML, El Hazzam K, El Kacimi K, Yasri A. Variations of saponins, minerals and total phenolic compounds due to processing and cooking of quinoa (chenopodium quinoa willd.) seeds. Foods. 2020; 9(5):660. [DOI:10.3390/foods9050660] [PMID] [PMCID]
32. Them LT, Nguyen Dung PT, Nhat Trinh PhT, Hung QT, Tuong Vi LN, Trong Tuan N, et al. Saponin, Polyphenol, flavonoid content and α-glucosidase Inhibitory activity, antioxidant potential of launaea sarmentosa leaves grown in ben tre province, Vietnam. Paper presented at: 6th International Conference on Mechanical Engineering, Materials Science and Civil Engineering. 21-22 December 2018; Xiamen, China. [DOI:10.1088/1757-899X/542/1/012036]
33. Mosleh Arany A, Nemati N, Zandi H, Naderi M. [The antibacterial activity of the water extracts of three species of Salvia on Staphylococcus aureus, Escherichia coli and Pseudomonas aeruginosa (Persian)]. Nova Biologica Reperta. 2020; 6(4):446-53. [DOI:10.29252/nbr.6.4.446]