مقدمه: شایع­ترین عارضه پرتودرمانی سر و گردن، استوماتیت است که با کمک دهان­شویه می­توان شدّت آن را کاهش داد. در این مطالعه تأثیر دو دهان­شویه عسل و گیاه بابونه بر شدّت استوماتیت ناشی از پرتودرمانی سر و گردن با یکدیگر مقایسه شده است.

  مواد و روش­ها: مطالعه حاضر یک کارآزمایی بالینی یک­سو کور بود. نمونه­های مورد مطالعه، 105 نفر از بیماران با پرتودرمانی سر و گردن مراجعه‌کننده به بخش پرتودرمانی بیمارستان شفای کرمان در سال 1389 بودند. این بیماران با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و مستمر انتخاب و به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. گروه اول، 3 سی‌سی قطره گیاه بابونه را پس از مسواک زدن غرغره می­کردند؛ گروه دریافت­کننده عسل، 20 سی­سی عسل را غرغره می­کردند و گروه سوم، دهان­شویه معمول بخش (آب)، را در روزهای اول، هفتم و چهاردهم دریافت می­کردند و مدت مداخله 14 روز بود. با کمک چک لیست استاندارد سازمان جهانی بهداشت، دهان بیماران از نظر استوماتیت بررسی ‌شد. و در نهایت داده‌ها با کمک آزمون‌های آماری تست دقیق فیشر، آزمون من‌ویتنی‌یو، فریدمن و کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.

  یافته­ها: شدّت استوماتیت در روزهای اول، هفتم و چهاردهم در گروه دریافت­کننده دهان­شویه آب با یکدیگر اختلاف معنی­دار آماری داشت (0.001= P ). همچنین شدّت استوماتیت در روز هفتم و چهاردهم بین سه گروه دریافت­کننده دهان­شویه ماتریکا، عسل و آب، دارای اختلاف آماری معنی­داری بود (0.001= P ). استوماتیت در روز اول بین سه گروه اختلاف معنی­داری را نشان نداد (0.054= P ). اما شدّت استوماتیت در سه گروه در روز هفتم و چهاردهم با هم اختلاف معنی­داری داشت (0.001 >P ).

  نتیجه­گیری: مصرف دهان­شویه بابونه و عسل در بخش­های پرتودرمانی می­تواند شدّت استوماتیت را کاهش دهد. بنابراین توصیه می­شود، جهت پیشگیری و کاهش شدّت استوماتیت از این دهان­شویه­ها در بخش­های پرتودرمانی استفاده شود.