آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
پیام خود را بنویسید
دوره 14، شماره 1 - ( 2-1403 )
جلد 14 شماره 1 صفحات 20-13 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Gholami M, Sadegh M. Investing the anti epileptic effect of Aqueous extract of Artemisia absinthium on seizures induced by pentylenetetrazole in male rats. cmja 2024; 14 (1) :13-20
URL: http://cmja.arakmu.ac.ir/article-1-988-fa.html
URL: http://cmja.arakmu.ac.ir/article-1-988-fa.html
غلامی معصومه، صادق مهدی. بررسی اثر ضد تشنجی عصاره آبی گیاه افسنتین ( Artemisia absinthium) بر تشنج های ناشی از پنتیلن تترازول در موش های صحرایی نر. فصلنامه طب مکمل. 1403; 14 (1) :13-20
معصومه غلامی* 
1، مهدی صادق2
1، مهدی صادق2
1- استادیار، گروه فیزیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران ، ma.gholami@arakmu.ac.ir
2- دانشیار، گروه فیزیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران
2- دانشیار، گروه فیزیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران
متن کامل [PDF 753 kb]
(135 دریافت)
| چکیده (HTML) (264 مشاهده)
نمودار 1: مقایسه‌ی زمان رسیدن به مراحل دو تا پنج تشنج و طول مرحله‌ی پنجم تشنج در گروه‌های مختلف آزمایش
نتایج به‌صورت میانگین± خطای استاندارد نشان داده شده‌اند و توسط آنالیز واریانس یک‌طرفه و پس‌آزمون توکی تجزیه‌وتحلیل شده‌اند. علامت * تفاوت معنی‌دار در مقایسه با گروه PTZ را نشان می‌دهد و افزایش تعداد آن به‌ترتیب معادل 05/0P< ، 01/0P< و 001/0P< است.
جدول 1: داده‌های توصیفی نشان‌دهنده‌ی درصد وقوع مراحل سه تا پنج و مرگ‌ومیر در گروه‌های آزمایشی پس از تشنج تونیک-کلونیک
متن کامل: (104 مشاهده)
ﻣﻘﺪﻣﻪ
صرع اختلالی عصبی با تشنج‌های بی‌دلیل مکرر با فاصله‌ی بیشتر از 24 ساعت است. حمله‌ی صرعی تظاهرات بالینی تخلیه‌ی الکتریکی هماهنگ، بیش از اندازه و غیرعادی مجموعه‌ای از نورون‌های مغز است که می‌تواند از کوتاه و مختصر تا قوی و بلندمدت، بسته به میزان فعالیت غیرعادی مغز، متفاوت باشد (1). صرع یکی از اختلالات شایع عصبی است و حدود 1 درصد از مردم دنیا مبتلا به این بیماری‌اند (2). علی‌رغم مطالعات بسیار برای شناسایی مکانیسم‌های بیماری‌زایی صرع، هنوز ناشناخته‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد (3).
صرع ممکن است ناشی از دلایل ژنتیکی، اکتسابی یا ترکیبی از این دو باشد. دلایل اکتسابی شناخته‌شده شامل ضربه‌ی مغزی، سکته، تومورها و عفونت‌های مرتبط با مغز است. لیگ بین‌المللی ضدصرع (ILAE) در جدیدترین دسته‌بندی خود، علت صرع را به شش دسته‌ی ساختاری، ژنتیکی، عفونی، متابولیک، التهابی و ناشناخته تقسیم‌بندی کرده است. همچنین، اخیراً دسته‌ی دیگری به نام نورودژنراتیو به این دسته‌بندی اضافه شده است (4). فعالیت نورونی را فاکتورهای مختلف موجود در درون و محیط بیرون سلول تنظیم می‌کند. فاکتورهای درون‌سلولی شامل استرس اکسیداتیو، تغییرات بیان ژن و نیز نوع، تعداد و توزیع کانال‌های یونی و رسپتورها و فاکتورهای محیطی شامل غلظت‌های یونی، پلاستیسیته‌ی سیناپسی و تجزیه‌ی نوروترانسمیتر توسط سلول‌های گلیال است. اختلال در این فاکتورها می‌تواند سبب افزایش تحریک‌پذیری و القای صرع شود (5). به‌عنوان مثال، در صرع نشان داده شده است که مقاومت نورون‌های تحریکی کاهش پیدا می‌کند که این ممکن است به‌دلیل تغییرات در کانال‌های یونی یا اختلال عملکرد نورون‌های مهاری باشد. همچنین، در صرع فعالیت مدارهای نورونی تحریکی افزایش و مدارهای مهاری کاهش می‌یابد (6).
مطالعات نشان داده‌اند که تشنج‌های مکرر و طولانی‌مدت ممکن است به اختلالات شناختی و عاطفی (7)، کاهش کیفیت زندگی بیماران و افزایش خطر آسیب‌دیدگی و حتی مرگ‌ومیر منجر شود (8). صرع کنترل‌نشده، علاوه بر ایجاد محدودیت‌های زیاد در فعالیت روزانه، آسیب سلول‌های مغزی را نیز در پی دارد؛ لذا، کنترل و درمان این بیماری بسیار حائز اهمیت است (9). استراتژی‌های درمانی که امروزه برای درمان صرع به کار می‌رود، شامل تحریک رسپتور‌های گابا، ملاتونین، سروتونین و کانابینوئید، کنترل التهاب عصبی و ماجوله کردن سیستم ایمنی از مسیرهای مختلف، مهار استرس اکسیداتیو با آنتی‌اکسیدان‌ها، مهار گلیکوپروتئین‌ها، ژن‌تراپی و درمان با سلول‌های بنیادی است (10). مصرف داروهای ضدصرع همواره توأم با عوارض جانبی و تداخلات دارویی متعدد بوده و تقریباً در 30 درصد از بیماران صرعی، مقاومت به دارو نیز گزارش شده است (11). داروهای ضدصرع را به‌علت عوارضی مانند تراتوژنیسیتی نمی‌توان طولانی‌مدت و مداوم مصرف کرد. از سوی دیگر، عدم کنترل حملات تشنجی به اختلال در کیفیت زندگی فرد منجر خواهد شد (12)؛ لذا تحقیق به‌منظور کشف داروهای ضدصرع جدید امری ضروری است. در سال‌های گذشته، مطالعات متعددی در مورد اثرات درمانی گیاهان دارویی در بیماری‌های مختلف از جمله صرع انجام شده است که با نتایج امیدوارکننده‌ای در مدل‌های مختلف حیوانی همراه بوده است (13). افسنتین با نام علمی absinthium Artemisia از جمله گیاهان دارویی بومی ایران است که به خانواده‌ی آستراسه‌آ (Asteraceae) و زیرخانواده‌ی آستروئیده (Asteroideae) تعلق دارد. افسنتین از گیاهان معطر و بومی به‌خصوص در نواحی شمال و شمال‌شرقی ایران است و در کشور انگلستان به نام چوب کرمی‌شکل و در ایران به نام‌های خاراگوش، گندواش، مروه و افسنتین معروف است (14). این گیاه در ایران در اطراف تهران، آذربایجان، خراسان و گیلان یافت می‌شود. در پزشکی سنتی، از دم‌کرده‌ی این گیاه برای درمان نارسایی کبد، گلودرد، عفونت گوش، یبوست و اسهال مزمن و در التیام زخم‌ها و همچنین، به‌عنوان داروی ضدانگلی و ضدعفونی‌کننده استفاده شده است (15). مطالعات صورت‌گرفته درباره‌ی خواص گیاه افسنتین نشان می‌دهد که این گیاه دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند سلول را از اثرات اکسیدانی محافظت کند (16)، به‌طوری که از این گیاه به‌عنوان گیاه زداینده‌ی اکسیدان‌ها یاد می‌شود (17). همچنین، اثرات محافظتی افسنتین روی سیستم عصبی در ایسکمی‌های موضعی و به دنبال آن، القای پرفیوژن مجدد در آسیب‌های مغزی، به‌دلیل اثرات ضداکسیدانی، نشان داده شده است (18). سیستم عصبی مرکزی به‌دلیل مصرف زیاد اکسیژن و اسیدهای چرب غیراشباع، حساسیت بالایی به استرس اکسیداتیو دارد (19). نشان داده شده است که تشنج ممکن است به آسیب‌های اکسیداتیو بافت مغزی منجر شود (20) همچنین، گزارش‌هایی اشاره می‌کند که در تشنجات و سمیت عصبی ناشی ازPTZ ، افزایش تولید رادیکال‌های آزاد وجود دارد (21) و تشنجات و صرع به آسیب اکسیداتیو نواحی قشری و هیپوکمپ منجر می‌شود که با اختلالات یادگیری و حافظه همراه است (22). با توجه به اثرات آنتی‌اکسیدانی این گیاه به نظر می‌رسد که این گیاه بتواند در درمان صرع و تشنج نیز مؤثر باشد .
روش ﮐﺎر
حیوانات و شرایط آزمایش
در این مطالعه‌ی تجربی از 30 سر موش صحرایی نر ویستار با وزن 180 تا 200 گرم استفاده شد. حیوانات در شرایط استاندارد در دمای 22 تا 25 درجه و 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی با رطوبت 2±35 درصد نگهداری میشدند. غذا و آب، به‌‌جز در هنگام آزمایش، به شکل آزاد در اختیار حیوانات قرار گرفت. سپس، موش‌ها به 5 گروه 6تایی تقسیم شدند: 1. شاهد (پنتیلن تترازول)؛ 2. گروه حلال (آب‌مقطر)؛ 3. افسنتین 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم؛ 4. افسنتین 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم؛ 5. افسنتین 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم. اصول اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی طبق پروتکل مصوب کمیته‌ی اخلاق دانشگاه علوم پزشکی اراک رعایت شد. تمام تلاش‌ها برای به حداقل رساندن تعداد حیوانات مورد استفاده و رنج آن‌ها انجام شد.
تهیه‌ی عصاره‌ی آبی گیاه افسنتین
اندام‌های هوایی گیاه افسنتین شامل گل، برگ و ساقه توسط هرباریوم دانشگاه علوم پزشکی سبزوار (سبزوار، ایران) خریداری و احرازهویت شد. مواد گیاهی خشک‌شده (50 گرم) در آب‌مقطر استریل (250 میلی‌لیتر) خسیانده شد و سپس، به مدت 5 ساعت، روی دستگاه Hotplate magnetic stirrer (شرکت آلفا، ایران) قرار داده شد و در اثر حرارت، بدون اینکه بجوشد، با دستگاه Evaporator Rotary (شرکت ورقا تجهیز، ایران) تغلیظ و در دستگاه Freeze Drying (شرکت مهام آزما فارمد، ایران ) به‌طور کامل خشک شد. عصاره‌ی افسنتین در روز آزمایش با استفاده از آب‌مقطر رقیق شد و 30 دقیقه قبل از القای تشنج، به‌صورت داخل‌صفاقی تزریق شد.
ایجاد تشنج
پنتیلن تترازول (ساخت شرکت سیگما) با دوز 80 میلی‌گرم بر کیلوگرم در محلول نرمال سالین 9/0 درصد حل شد. بعد از 30 دقیقه از تزریق آب‌مقطر به گروه حلال، عصاره‌ی گیاهی در دوزهای 50، 100 و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم به گروه‌های تحت درمان به‌صورت داخل‌صفاقی تزریق شد و رفتارهای تشنجی به مدت 30 دقیقه توسط دوربین فیلم‌برداری شد و سپس، مراحل مختلف تشنج طبق طبقه‌بندی راسین به‌صورت زیر ارزیابی شد:
مرحله‌ی صفر: بدون علامت؛ مرحله یک: انقباض عضله‌های دهان و صورت؛ مرحله‌ی دو: انقباض و حرکت عضله‌های سر و گردن؛ مرحله‌ی سه: انقباض دست‌ها؛ مرحله‌ی چهار: انقباض دست‌ها و ایستادن روی دو پا؛ مرحله‌ی پنج: ایستادن روی دو پا به همراه افتادن به پهلو.
در نهایت، مدت‌زمان شروع مراحل تشنج، طول مدت مرحله‌ی پنج تشنج، میزان مرگ‌ومیر و میزان وقوع مرحله‌ی سه تا پنج تشنج در گروه‌های آزمایشی در بخش یافته‌ها گزارش شد.
آنالیز آماری
در این مطالعه، نتایج به‌دست‌آمده به‌صورت میانگین ± خطای استاندارد بیان شده است. نتایج توسط نرم‌افزار Graph pad prism و روش one-way ANOVA و آزمون تعقیبی توکی تحلیل شد. 05/0P< معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یﺎﻓﺘﻪﻫﺎ
تأثیر عصاره‌ی آبی گیاه افسنتین بر شروع و طول مراحل تشنج ناشی از PTZ
میانگین زمان رسیدن به هر مرحله و طول مرحله‌ی پنجم تشنج در گروه‌های مختلف آزمایش از طریق آزمون واریانس یک‌طرفه تحلیل شد و تفاوت بین گروه‌ها توسط پس‌آزمون توکی ارزیابی شد. همان‌طور که در نمودار 1 نشان داده شده است، دوز 100 میلی‌گرم بر کیلو گرم عصاره‌ی افسنتین افزایش معنی‌داری بر زمان تأخیر ورود به مرحله‌ی چهار (01/0P<) و پنج (001/0P<) در مقایسه با گروه شاهد داشته است. مدت‌زمان مرحله‌ی پنج هم در زمان استفاده از عصاره‌ی افسنتین با دوز 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم، کاهش معنی‌داری نسبت به گروه شاهد نشان داد (05/0P< ).
صرع اختلالی عصبی با تشنج‌های بی‌دلیل مکرر با فاصله‌ی بیشتر از 24 ساعت است. حمله‌ی صرعی تظاهرات بالینی تخلیه‌ی الکتریکی هماهنگ، بیش از اندازه و غیرعادی مجموعه‌ای از نورون‌های مغز است که می‌تواند از کوتاه و مختصر تا قوی و بلندمدت، بسته به میزان فعالیت غیرعادی مغز، متفاوت باشد (1). صرع یکی از اختلالات شایع عصبی است و حدود 1 درصد از مردم دنیا مبتلا به این بیماری‌اند (2). علی‌رغم مطالعات بسیار برای شناسایی مکانیسم‌های بیماری‌زایی صرع، هنوز ناشناخته‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد (3).
صرع ممکن است ناشی از دلایل ژنتیکی، اکتسابی یا ترکیبی از این دو باشد. دلایل اکتسابی شناخته‌شده شامل ضربه‌ی مغزی، سکته، تومورها و عفونت‌های مرتبط با مغز است. لیگ بین‌المللی ضدصرع (ILAE) در جدیدترین دسته‌بندی خود، علت صرع را به شش دسته‌ی ساختاری، ژنتیکی، عفونی، متابولیک، التهابی و ناشناخته تقسیم‌بندی کرده است. همچنین، اخیراً دسته‌ی دیگری به نام نورودژنراتیو به این دسته‌بندی اضافه شده است (4). فعالیت نورونی را فاکتورهای مختلف موجود در درون و محیط بیرون سلول تنظیم می‌کند. فاکتورهای درون‌سلولی شامل استرس اکسیداتیو، تغییرات بیان ژن و نیز نوع، تعداد و توزیع کانال‌های یونی و رسپتورها و فاکتورهای محیطی شامل غلظت‌های یونی، پلاستیسیته‌ی سیناپسی و تجزیه‌ی نوروترانسمیتر توسط سلول‌های گلیال است. اختلال در این فاکتورها می‌تواند سبب افزایش تحریک‌پذیری و القای صرع شود (5). به‌عنوان مثال، در صرع نشان داده شده است که مقاومت نورون‌های تحریکی کاهش پیدا می‌کند که این ممکن است به‌دلیل تغییرات در کانال‌های یونی یا اختلال عملکرد نورون‌های مهاری باشد. همچنین، در صرع فعالیت مدارهای نورونی تحریکی افزایش و مدارهای مهاری کاهش می‌یابد (6).
مطالعات نشان داده‌اند که تشنج‌های مکرر و طولانی‌مدت ممکن است به اختلالات شناختی و عاطفی (7)، کاهش کیفیت زندگی بیماران و افزایش خطر آسیب‌دیدگی و حتی مرگ‌ومیر منجر شود (8). صرع کنترل‌نشده، علاوه بر ایجاد محدودیت‌های زیاد در فعالیت روزانه، آسیب سلول‌های مغزی را نیز در پی دارد؛ لذا، کنترل و درمان این بیماری بسیار حائز اهمیت است (9). استراتژی‌های درمانی که امروزه برای درمان صرع به کار می‌رود، شامل تحریک رسپتور‌های گابا، ملاتونین، سروتونین و کانابینوئید، کنترل التهاب عصبی و ماجوله کردن سیستم ایمنی از مسیرهای مختلف، مهار استرس اکسیداتیو با آنتی‌اکسیدان‌ها، مهار گلیکوپروتئین‌ها، ژن‌تراپی و درمان با سلول‌های بنیادی است (10). مصرف داروهای ضدصرع همواره توأم با عوارض جانبی و تداخلات دارویی متعدد بوده و تقریباً در 30 درصد از بیماران صرعی، مقاومت به دارو نیز گزارش شده است (11). داروهای ضدصرع را به‌علت عوارضی مانند تراتوژنیسیتی نمی‌توان طولانی‌مدت و مداوم مصرف کرد. از سوی دیگر، عدم کنترل حملات تشنجی به اختلال در کیفیت زندگی فرد منجر خواهد شد (12)؛ لذا تحقیق به‌منظور کشف داروهای ضدصرع جدید امری ضروری است. در سال‌های گذشته، مطالعات متعددی در مورد اثرات درمانی گیاهان دارویی در بیماری‌های مختلف از جمله صرع انجام شده است که با نتایج امیدوارکننده‌ای در مدل‌های مختلف حیوانی همراه بوده است (13). افسنتین با نام علمی absinthium Artemisia از جمله گیاهان دارویی بومی ایران است که به خانواده‌ی آستراسه‌آ (Asteraceae) و زیرخانواده‌ی آستروئیده (Asteroideae) تعلق دارد. افسنتین از گیاهان معطر و بومی به‌خصوص در نواحی شمال و شمال‌شرقی ایران است و در کشور انگلستان به نام چوب کرمی‌شکل و در ایران به نام‌های خاراگوش، گندواش، مروه و افسنتین معروف است (14). این گیاه در ایران در اطراف تهران، آذربایجان، خراسان و گیلان یافت می‌شود. در پزشکی سنتی، از دم‌کرده‌ی این گیاه برای درمان نارسایی کبد، گلودرد، عفونت گوش، یبوست و اسهال مزمن و در التیام زخم‌ها و همچنین، به‌عنوان داروی ضدانگلی و ضدعفونی‌کننده استفاده شده است (15). مطالعات صورت‌گرفته درباره‌ی خواص گیاه افسنتین نشان می‌دهد که این گیاه دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند سلول را از اثرات اکسیدانی محافظت کند (16)، به‌طوری که از این گیاه به‌عنوان گیاه زداینده‌ی اکسیدان‌ها یاد می‌شود (17). همچنین، اثرات محافظتی افسنتین روی سیستم عصبی در ایسکمی‌های موضعی و به دنبال آن، القای پرفیوژن مجدد در آسیب‌های مغزی، به‌دلیل اثرات ضداکسیدانی، نشان داده شده است (18). سیستم عصبی مرکزی به‌دلیل مصرف زیاد اکسیژن و اسیدهای چرب غیراشباع، حساسیت بالایی به استرس اکسیداتیو دارد (19). نشان داده شده است که تشنج ممکن است به آسیب‌های اکسیداتیو بافت مغزی منجر شود (20) همچنین، گزارش‌هایی اشاره می‌کند که در تشنجات و سمیت عصبی ناشی ازPTZ ، افزایش تولید رادیکال‌های آزاد وجود دارد (21) و تشنجات و صرع به آسیب اکسیداتیو نواحی قشری و هیپوکمپ منجر می‌شود که با اختلالات یادگیری و حافظه همراه است (22). با توجه به اثرات آنتی‌اکسیدانی این گیاه به نظر می‌رسد که این گیاه بتواند در درمان صرع و تشنج نیز مؤثر باشد .
روش ﮐﺎر
حیوانات و شرایط آزمایش
در این مطالعه‌ی تجربی از 30 سر موش صحرایی نر ویستار با وزن 180 تا 200 گرم استفاده شد. حیوانات در شرایط استاندارد در دمای 22 تا 25 درجه و 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی با رطوبت 2±35 درصد نگهداری میشدند. غذا و آب، به‌‌جز در هنگام آزمایش، به شکل آزاد در اختیار حیوانات قرار گرفت. سپس، موش‌ها به 5 گروه 6تایی تقسیم شدند: 1. شاهد (پنتیلن تترازول)؛ 2. گروه حلال (آب‌مقطر)؛ 3. افسنتین 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم؛ 4. افسنتین 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم؛ 5. افسنتین 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم. اصول اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی طبق پروتکل مصوب کمیته‌ی اخلاق دانشگاه علوم پزشکی اراک رعایت شد. تمام تلاش‌ها برای به حداقل رساندن تعداد حیوانات مورد استفاده و رنج آن‌ها انجام شد.
تهیه‌ی عصاره‌ی آبی گیاه افسنتین
اندام‌های هوایی گیاه افسنتین شامل گل، برگ و ساقه توسط هرباریوم دانشگاه علوم پزشکی سبزوار (سبزوار، ایران) خریداری و احرازهویت شد. مواد گیاهی خشک‌شده (50 گرم) در آب‌مقطر استریل (250 میلی‌لیتر) خسیانده شد و سپس، به مدت 5 ساعت، روی دستگاه Hotplate magnetic stirrer (شرکت آلفا، ایران) قرار داده شد و در اثر حرارت، بدون اینکه بجوشد، با دستگاه Evaporator Rotary (شرکت ورقا تجهیز، ایران) تغلیظ و در دستگاه Freeze Drying (شرکت مهام آزما فارمد، ایران ) به‌طور کامل خشک شد. عصاره‌ی افسنتین در روز آزمایش با استفاده از آب‌مقطر رقیق شد و 30 دقیقه قبل از القای تشنج، به‌صورت داخل‌صفاقی تزریق شد.
ایجاد تشنج
پنتیلن تترازول (ساخت شرکت سیگما) با دوز 80 میلی‌گرم بر کیلوگرم در محلول نرمال سالین 9/0 درصد حل شد. بعد از 30 دقیقه از تزریق آب‌مقطر به گروه حلال، عصاره‌ی گیاهی در دوزهای 50، 100 و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم به گروه‌های تحت درمان به‌صورت داخل‌صفاقی تزریق شد و رفتارهای تشنجی به مدت 30 دقیقه توسط دوربین فیلم‌برداری شد و سپس، مراحل مختلف تشنج طبق طبقه‌بندی راسین به‌صورت زیر ارزیابی شد:
مرحله‌ی صفر: بدون علامت؛ مرحله یک: انقباض عضله‌های دهان و صورت؛ مرحله‌ی دو: انقباض و حرکت عضله‌های سر و گردن؛ مرحله‌ی سه: انقباض دست‌ها؛ مرحله‌ی چهار: انقباض دست‌ها و ایستادن روی دو پا؛ مرحله‌ی پنج: ایستادن روی دو پا به همراه افتادن به پهلو.
در نهایت، مدت‌زمان شروع مراحل تشنج، طول مدت مرحله‌ی پنج تشنج، میزان مرگ‌ومیر و میزان وقوع مرحله‌ی سه تا پنج تشنج در گروه‌های آزمایشی در بخش یافته‌ها گزارش شد.
آنالیز آماری
در این مطالعه، نتایج به‌دست‌آمده به‌صورت میانگین ± خطای استاندارد بیان شده است. نتایج توسط نرم‌افزار Graph pad prism و روش one-way ANOVA و آزمون تعقیبی توکی تحلیل شد. 05/0P< معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یﺎﻓﺘﻪﻫﺎ
تأثیر عصاره‌ی آبی گیاه افسنتین بر شروع و طول مراحل تشنج ناشی از PTZ
میانگین زمان رسیدن به هر مرحله و طول مرحله‌ی پنجم تشنج در گروه‌های مختلف آزمایش از طریق آزمون واریانس یک‌طرفه تحلیل شد و تفاوت بین گروه‌ها توسط پس‌آزمون توکی ارزیابی شد. همان‌طور که در نمودار 1 نشان داده شده است، دوز 100 میلی‌گرم بر کیلو گرم عصاره‌ی افسنتین افزایش معنی‌داری بر زمان تأخیر ورود به مرحله‌ی چهار (01/0P<) و پنج (001/0P<) در مقایسه با گروه شاهد داشته است. مدت‌زمان مرحله‌ی پنج هم در زمان استفاده از عصاره‌ی افسنتین با دوز 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم، کاهش معنی‌داری نسبت به گروه شاهد نشان داد (05/0P< ).
نمودار 1: مقایسه‌ی زمان رسیدن به مراحل دو تا پنج تشنج و طول مرحله‌ی پنجم تشنج در گروه‌های مختلف آزمایش
نتایج به‌صورت میانگین± خطای استاندارد نشان داده شده‌اند و توسط آنالیز واریانس یک‌طرفه و پس‌آزمون توکی تجزیه‌وتحلیل شده‌اند. علامت * تفاوت معنی‌دار در مقایسه با گروه PTZ را نشان می‌دهد و افزایش تعداد آن به‌ترتیب معادل 05/0P< ، 01/0P< و 001/0P< است.
تأثیرعصاره‌ی آبی گیاه افسنتین بر میزان مرگ‌ومیر ناشی از پنتیلن تترازول
جدول 1 کاهش درصد مرگ‌ومیر را در دوز 100 میلی‌گرم در هر کیلوگرم عصاره‌ی آبی گیاه افسنتین نسبت به گروه شاهد نشان می‌دهد. درصد مرگ‌ومیر موش‌ها در گروه 100 میلی‌گرم در هر کیلوگرم برابر با صفر، در دوزهای 50 و 200 میلی‌گرم در هر کیلوگرم به‌ترتیب برابر با 33/83 و 33/33 درصد بوده است. همچنین، میزان وقوع مرحله‌ی چهار تشنج (50 درصد) و میزان وقوع مرحله‌ی پنج تشنج (33/33 درصد) در دوز 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم، کمتر از دوز 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم (33/83 درصد) و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم (66/66 درصد) بوده است.
افسنتین با دوز 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم درصد وقوع مراحل چهار و پنج را کاهش داد و در دوز 100 و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم، درصد مرگ‌ومیر به دنبال تشنج تونیک-کلونیک کاهش یافت.
افسنتین با دوز 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم درصد وقوع مراحل چهار و پنج را کاهش داد و در دوز 100 و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم، درصد مرگ‌ومیر به دنبال تشنج تونیک-کلونیک کاهش یافت.
جدول 1: داده‌های توصیفی نشان‌دهنده‌ی درصد وقوع مراحل سه تا پنج و مرگ‌ومیر در گروه‌های آزمایشی پس از تشنج تونیک-کلونیک
| گروه‌های آزمایشی | درصد وقوع مرحله‌ی سه | درصد وقوع مرحله‌ی چهار | درصد وقوع مرحله‌ی پنج | درصد مرگ‌ومیر |
| پنتیلن تترازول | 100 | 100 | 100 | 33/83 |
| عصاره‌ی افسنتین (50 میلی‌گرم بر کیلوگرم) | 100 | 33/83 | 33/83 | 33/83 |
| عصاره‌ی افسنتین (100 میلی‌گرم بر کیلوگرم) | 33/83 | 50 | 33/33 | 0 |
| عصاره‌ی افسنتین (200 میلی‌گرم بر کیلوگرم) | 66/66 | 66/66 | 66/66 | 33/33 |
بحث
متون باستانی طب ایرانی تشنج را با عناوینی مانند صرع، ام‌الصبیان و مرض‌الکاهنی بیان می‌کردند. طب سنتی ایران سابقه‌ی چندهزارساله دارد؛ بنابراین، آشنایی با داروهای دارای منشأ طبیعی که سالیان متعدد حکمای طب سنتی برای صرع تجویز می‌کرده‌اند، می‌تواند شانس کشف مواد مؤثر دارویی را در پژوهش‌های اتفاقی افزایش دهد. مطالعه‌ای مفردات دارویی مؤثر در درمان صرع را از منابع طب سنتی ایران استخراج کرده که شامل 66 مفرده‌ی گیاهی، 10 مفرده‌ی حیوانی و 5 مفرده‌ی معدنی است. بیشتر مفردات گیاهی معرفی‌شده در این مطالعه طبیعت گرم و خشک داشته‌اند که می‌تواند نشانه‌ی غلبه‌ی اسباب سردی و تری در اکثر انواع صرع باشد (23). افسنتین (Artemisia absinthium L) از خانواده‌ی کاسنی است. پراکنش آن در ایران در مازندران، گیلان، آذربایجان، کردستان، تهران و خراسان است. طبیعت این گیاه گرم و خشک است که با دیگر گیاهان درمانی ضدصرع تطابق دارد. مطالعات نشان داده‌اند که این گیاه خواص متعددی دارد: محافظت از کبد و نورون، خاصیت ضدانگلی، آنتی‌اکسیدانی و ضدسرطانی (24). همچنین، از پودر افسنتین در طب محلی جـامو و کشمیر هند به‌عنوان داروی ضدصرع استفاده می‌شود (25). در این مطالعه، تأثیرات ضدتشنجی عصاره‌ی آبی گیاه افسنتین در مدل تشنج القاشده توسط پنتیلن تترازول ارزیابی شد. تزریق PTZ مدلی برای القای تشنج شناخته می‌شود. از این مدل برای مطالعه‌ی علت‌شناسی صرع مقاوم به درمان و ارزیابی داروهای ضدصرع استفاده می‌شود (26). پنتیلن تترازول از مهارکننده‌های گیرنده‌ی گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA-A) شناخته می‌شود که این اثر را از طریق قرار گرفتن بر ناحیه‌ی پیکروتوکسین گیرنده‌ی GABA-A القا می‌کند. به این صورت، PTZ جریان کلر را کاهش می‌دهد که به تحریک نورون‌های گلوتاماترژیک و در نهایت، به تشنج منجر می‌شود. داروهای تحریک‌کننده‌ی گیرنده‌ی GABA-A، مانند دیازپام و فنوباربیتال، می‌توانند از این نوع تشنج جلوگیری کنند (27).
مشاهدات انجام‌شده در طول این مطالعه نشان داد که A.absinthium توانایی ضدصرعی در مدل تشنج القاشده توسط PTZ دارد، به این صورت که دریافت افسنتین با دوز 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم در موش‌های صحرایی سبب می‌شود که مراحل چهار و پنج تشنج نسبت به گروه PTZ به‌صورت معناداری با تأخیر بیشتری شروع شود و همچنین، مدت زمان مرحله پنجم تشنج در دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم به طور معناداری کمتر می شود (نمودار 1). از این تغییرات می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که ممکن است افسنتین به‌صورت وابسته به دوز برای صرع‌های پارشیال و جنرالیزه مؤثر باشد.
اثر ضدتشنجی افسنتین ممکن است به‌دلیل تداخل مواد مؤثر آن با مکانیسم‌های گابائرژیک، از طریق فعال‌سازی گیرنده‌های GABA-A باشد. اسانس استخراج‌شده از این گیاه به‌طور عمده حاوی α-pinene و β-pinene است (28, 29). مطالعه‌ای نشان داده است که α-pinene توانایی اتصال خوبی با گیرنده‌ی GABA-Aدارد (30)؛ بنابراین، ممکن است افسنتین از این طریق اثر ضدصرعی خود را اعمال کند. همچنین، مطالعات گذشته نشان داده‌اند که مشتقات α-pinene و β-pinene اثرات محافظت‌کننده‌ی نورونی دارند (31, 32). نشان داده شده است که افسنتین آسیب مغزی و اختلال رفتاری را در مدل ایسکمی القاشده توسط انسداد شریان مغزی میانی کاهش می‌دهد و مشخص شده است که این اثر را از طریق کاهش استرس اکسیداتیو ایجاد می‌کند (18).
نقش استرس اکسیداتیو در پاتوفیزیولوژی صرع به‌خوبی شناخته شده است. مطالعات نشان داده‌اند که در طول صرع ناشی از PTZ، پراکسیداسیون چربی در مغز افزایش و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی کاهش می‌یابد. گزارش شده است که گیرنده‌های GABA-A شدیداً به استرس اکسیداتیو حساس‌اند و رادیکال‌های آزاد می‌توانند انتقال عصبی ناشی از آن را کاهش دهند. همچنین، رادیکال‌های آزاد می‌توانند به‌صورت مستقیم، سبب القای صرع شوند که این اثر را از طریق غیرفعال کردن گلوتامات دکربکسیلاز و در نتیجه، تجمع گلوتامات در مغز ایجاد می‌کنند (33).
مطالعات نشان داده‌اند که افزایش گلوتامات خارج‌سلولی سبب ورود بیش از حد کلسیم به نورون‌ها می‌شود که متعاقباً مسیرهای سیگنالینگ وابسته به کلسیم، مانند فسفولیپاز‌ها را فعال می‌کند؛ در نتیجه، از این طریق سبب القای استرس اکسیداتیو می‌شود (34).
با توجه به شواهد ارائه‌شده، هنوز نمی‌توان به‌طور قطع نتیجه‌گیری کرد که فعالیت‌های مربوط به صرع سبب استرس اکسیداتیو می‌شوند یا آسیب‌های اکسیداتیو به ایجاد تشنج منجر می‌شوند. به‌هرحال، مختل شدن سیستم دفاعی آنتی‌اکسیداتیو در طول تشنج یک دلیل پاتولوژیکی برای آسیب نورونی در نظر گرفته می‌شود (35).
متاآنالیز انجام‌شده درباره‌ی تحقیقات گذشته نشان داده است که تشنج با استرس اکسیداتیو مغز مرتبط است و آنتی‌اکسیدان‌ها اثرات پیشگیری‌کننده و محافظتی در برابر آن دارند. این آنالیز این‌طور برآورد کرده است که درمان با آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند تکرار تشنج و آسیب‌های ساختاری ناشی از آن را کاهش دهد و همچنین، اختلالات شناختی را خفیف‌تر کند (36).
مطالعات گذشته از ترکیبات گیاهی متعددی برای درمان تشنج استفاده کرده‌اند. این گیاهان اثر خود را عمدتاً از طریق خواص آنتی‌اکسیدانی مشتقات فنولیک و فلاونوئید موجود در خود اعمال کرده‌اند (37). مطالعه نشان داده است که افسنتین غنی از ترکیبات دارای خواص آنتی‌اکسیدانی فراوان همچون فلاونوئید است (38).
فلاونوئید‌ها از طریق فعال‌سازی آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، کاهش رادیکال‌های آزاد و مهار آنزیم‌های اکسیدازکننده، اثر محافظتی خود را اعمال می‌کنند. گروه هیدروکسیل فلاونوئید‌ها می‌تواند با رادیکال‌های آزاد واکنش دهد و به این صورت جلوی آسیب به مولکول‌های زیستی را بگیرد (39).
بنابراین، با توجه به نتایج به‌دست‌آمده و شواهد ارائه‌شده می‌توان این‌طور نتیجه‌گیری کرد که گیاه افسنتین با توجه به ترکیبات خود می‌تواند از طریق اثر بر انتقال عصبی گابائرژیک یا خواص آنتی‌اکسیداتیو سبب بهبود علائم تشنج ناشی از تزریق PTZ به‌صورت وابسته به دوز شود.
نتیجه‌گیری
نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره‌ی آبی گیاه افسنتین تأثیر درخور توجهی در بهبود تشنج دارد. همچنین، این عصاره مرگ‌ومیر ناشی از تشنج را به‌صورت وابسته به دوز کاهش می‌دهد. با توجه به طبیعت گرم و خشک گیاه، این تأثیرات در تأیید طب سنتی ایرانی است و در طب مدرن می‌توان اثر آن را ناشی از مهار گیرنده‌ی گابا و استرس اکسیداتیو دانست.
ملاحظات اخلاقی
این مقاله برگرفته از طرحی تحقیقاتی است و با تأیید کمیته‌ی اخلاق با شماره‌ی IR.ARAKMU.REC.1397.372 در دانشگاه علوم پزشکی اراک اجرا شده است.
تعارض منافع
هیچ‌گونه تعارض منافعی در اجرای این پژوهش وجود نداشته است.
متون باستانی طب ایرانی تشنج را با عناوینی مانند صرع، ام‌الصبیان و مرض‌الکاهنی بیان می‌کردند. طب سنتی ایران سابقه‌ی چندهزارساله دارد؛ بنابراین، آشنایی با داروهای دارای منشأ طبیعی که سالیان متعدد حکمای طب سنتی برای صرع تجویز می‌کرده‌اند، می‌تواند شانس کشف مواد مؤثر دارویی را در پژوهش‌های اتفاقی افزایش دهد. مطالعه‌ای مفردات دارویی مؤثر در درمان صرع را از منابع طب سنتی ایران استخراج کرده که شامل 66 مفرده‌ی گیاهی، 10 مفرده‌ی حیوانی و 5 مفرده‌ی معدنی است. بیشتر مفردات گیاهی معرفی‌شده در این مطالعه طبیعت گرم و خشک داشته‌اند که می‌تواند نشانه‌ی غلبه‌ی اسباب سردی و تری در اکثر انواع صرع باشد (23). افسنتین (Artemisia absinthium L) از خانواده‌ی کاسنی است. پراکنش آن در ایران در مازندران، گیلان، آذربایجان، کردستان، تهران و خراسان است. طبیعت این گیاه گرم و خشک است که با دیگر گیاهان درمانی ضدصرع تطابق دارد. مطالعات نشان داده‌اند که این گیاه خواص متعددی دارد: محافظت از کبد و نورون، خاصیت ضدانگلی، آنتی‌اکسیدانی و ضدسرطانی (24). همچنین، از پودر افسنتین در طب محلی جـامو و کشمیر هند به‌عنوان داروی ضدصرع استفاده می‌شود (25). در این مطالعه، تأثیرات ضدتشنجی عصاره‌ی آبی گیاه افسنتین در مدل تشنج القاشده توسط پنتیلن تترازول ارزیابی شد. تزریق PTZ مدلی برای القای تشنج شناخته می‌شود. از این مدل برای مطالعه‌ی علت‌شناسی صرع مقاوم به درمان و ارزیابی داروهای ضدصرع استفاده می‌شود (26). پنتیلن تترازول از مهارکننده‌های گیرنده‌ی گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA-A) شناخته می‌شود که این اثر را از طریق قرار گرفتن بر ناحیه‌ی پیکروتوکسین گیرنده‌ی GABA-A القا می‌کند. به این صورت، PTZ جریان کلر را کاهش می‌دهد که به تحریک نورون‌های گلوتاماترژیک و در نهایت، به تشنج منجر می‌شود. داروهای تحریک‌کننده‌ی گیرنده‌ی GABA-A، مانند دیازپام و فنوباربیتال، می‌توانند از این نوع تشنج جلوگیری کنند (27).
مشاهدات انجام‌شده در طول این مطالعه نشان داد که A.absinthium توانایی ضدصرعی در مدل تشنج القاشده توسط PTZ دارد، به این صورت که دریافت افسنتین با دوز 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم در موش‌های صحرایی سبب می‌شود که مراحل چهار و پنج تشنج نسبت به گروه PTZ به‌صورت معناداری با تأخیر بیشتری شروع شود و همچنین، مدت زمان مرحله پنجم تشنج در دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم به طور معناداری کمتر می شود (نمودار 1). از این تغییرات می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که ممکن است افسنتین به‌صورت وابسته به دوز برای صرع‌های پارشیال و جنرالیزه مؤثر باشد.
اثر ضدتشنجی افسنتین ممکن است به‌دلیل تداخل مواد مؤثر آن با مکانیسم‌های گابائرژیک، از طریق فعال‌سازی گیرنده‌های GABA-A باشد. اسانس استخراج‌شده از این گیاه به‌طور عمده حاوی α-pinene و β-pinene است (28, 29). مطالعه‌ای نشان داده است که α-pinene توانایی اتصال خوبی با گیرنده‌ی GABA-Aدارد (30)؛ بنابراین، ممکن است افسنتین از این طریق اثر ضدصرعی خود را اعمال کند. همچنین، مطالعات گذشته نشان داده‌اند که مشتقات α-pinene و β-pinene اثرات محافظت‌کننده‌ی نورونی دارند (31, 32). نشان داده شده است که افسنتین آسیب مغزی و اختلال رفتاری را در مدل ایسکمی القاشده توسط انسداد شریان مغزی میانی کاهش می‌دهد و مشخص شده است که این اثر را از طریق کاهش استرس اکسیداتیو ایجاد می‌کند (18).
نقش استرس اکسیداتیو در پاتوفیزیولوژی صرع به‌خوبی شناخته شده است. مطالعات نشان داده‌اند که در طول صرع ناشی از PTZ، پراکسیداسیون چربی در مغز افزایش و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی کاهش می‌یابد. گزارش شده است که گیرنده‌های GABA-A شدیداً به استرس اکسیداتیو حساس‌اند و رادیکال‌های آزاد می‌توانند انتقال عصبی ناشی از آن را کاهش دهند. همچنین، رادیکال‌های آزاد می‌توانند به‌صورت مستقیم، سبب القای صرع شوند که این اثر را از طریق غیرفعال کردن گلوتامات دکربکسیلاز و در نتیجه، تجمع گلوتامات در مغز ایجاد می‌کنند (33).
مطالعات نشان داده‌اند که افزایش گلوتامات خارج‌سلولی سبب ورود بیش از حد کلسیم به نورون‌ها می‌شود که متعاقباً مسیرهای سیگنالینگ وابسته به کلسیم، مانند فسفولیپاز‌ها را فعال می‌کند؛ در نتیجه، از این طریق سبب القای استرس اکسیداتیو می‌شود (34).
با توجه به شواهد ارائه‌شده، هنوز نمی‌توان به‌طور قطع نتیجه‌گیری کرد که فعالیت‌های مربوط به صرع سبب استرس اکسیداتیو می‌شوند یا آسیب‌های اکسیداتیو به ایجاد تشنج منجر می‌شوند. به‌هرحال، مختل شدن سیستم دفاعی آنتی‌اکسیداتیو در طول تشنج یک دلیل پاتولوژیکی برای آسیب نورونی در نظر گرفته می‌شود (35).
متاآنالیز انجام‌شده درباره‌ی تحقیقات گذشته نشان داده است که تشنج با استرس اکسیداتیو مغز مرتبط است و آنتی‌اکسیدان‌ها اثرات پیشگیری‌کننده و محافظتی در برابر آن دارند. این آنالیز این‌طور برآورد کرده است که درمان با آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند تکرار تشنج و آسیب‌های ساختاری ناشی از آن را کاهش دهد و همچنین، اختلالات شناختی را خفیف‌تر کند (36).
مطالعات گذشته از ترکیبات گیاهی متعددی برای درمان تشنج استفاده کرده‌اند. این گیاهان اثر خود را عمدتاً از طریق خواص آنتی‌اکسیدانی مشتقات فنولیک و فلاونوئید موجود در خود اعمال کرده‌اند (37). مطالعه نشان داده است که افسنتین غنی از ترکیبات دارای خواص آنتی‌اکسیدانی فراوان همچون فلاونوئید است (38).
فلاونوئید‌ها از طریق فعال‌سازی آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، کاهش رادیکال‌های آزاد و مهار آنزیم‌های اکسیدازکننده، اثر محافظتی خود را اعمال می‌کنند. گروه هیدروکسیل فلاونوئید‌ها می‌تواند با رادیکال‌های آزاد واکنش دهد و به این صورت جلوی آسیب به مولکول‌های زیستی را بگیرد (39).
بنابراین، با توجه به نتایج به‌دست‌آمده و شواهد ارائه‌شده می‌توان این‌طور نتیجه‌گیری کرد که گیاه افسنتین با توجه به ترکیبات خود می‌تواند از طریق اثر بر انتقال عصبی گابائرژیک یا خواص آنتی‌اکسیداتیو سبب بهبود علائم تشنج ناشی از تزریق PTZ به‌صورت وابسته به دوز شود.
نتیجه‌گیری
نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره‌ی آبی گیاه افسنتین تأثیر درخور توجهی در بهبود تشنج دارد. همچنین، این عصاره مرگ‌ومیر ناشی از تشنج را به‌صورت وابسته به دوز کاهش می‌دهد. با توجه به طبیعت گرم و خشک گیاه، این تأثیرات در تأیید طب سنتی ایرانی است و در طب مدرن می‌توان اثر آن را ناشی از مهار گیرنده‌ی گابا و استرس اکسیداتیو دانست.
ملاحظات اخلاقی
این مقاله برگرفته از طرحی تحقیقاتی است و با تأیید کمیته‌ی اخلاق با شماره‌ی IR.ARAKMU.REC.1397.372 در دانشگاه علوم پزشکی اراک اجرا شده است.
تعارض منافع
هیچ‌گونه تعارض منافعی در اجرای این پژوهش وجود نداشته است.
ﺗﺸﮑﺮ و ﻗﺪرداﻧﯽ
بدین‌وسیله ازتمام افرادی که در انجام تحقیق حاضر همکاری کرده‌اند، صمیمانه تشکر و قدردانی می‌شود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
گیاهان دارویی
فهرست منابع
1. Fisher RS, Acevedo C, Arzimanoglou A, Bogacz A, Cross JH, Elger CE, et al. ILAE official report: a practical clinical definition of epilepsy. Epilepsia. 2014;55(4):475-82. [doi:10.1111/epi.12550] [pmid:24730690]
2. Beghi E. The epidemiology of epilepsy. Neuroepidemiology. 2020;54(2):185-91. [doi:10.1159/000503831] [pmid:31852003]
3. Zilberter Y, Popova I, Zilberter M. Unifying mechanism behind the onset of acquired epilepsy. Trends Pharmacol Sci. 2022;43(2):87-96. [doi:10.1016/j.tips.2021.11.009] [pmid:34887128]
4. Balestrini S, Arzimanoglou A, Blümcke I, Scheffer IE, Wiebe S, Zelano J, Walker MC. The aetiologies of epilepsy. Epileptic Disord. 2021;23(1):1-16. [doi:10.1684/epd.2021.1255] [pmid:33720020]
5. Parsons AL, Bucknor EM, Castroflorio E, Soares TR, Oliver PL, Rial D. The interconnected mechanisms of oxidative stress and neuroinflammation in epilepsy. Antioxidants (Basel). 2022;11(1):157. [doi:10.3390/antiox11010157] [pmid:35052661]
6. Hammer GD, McPhee SJ, Education MH. Pathophysiology of disease: an introduction to clinical medicine: McGraw-Hill Education Medical New York. 2014.
7. Novak A, Vizjak K, Rakusa M. Cognitive impairment in people with epilepsy. J Clin Med. 2022;11(1):267. [doi:10.3390/jcm11010267] [pmid:35012007]
8. Tombini M, Assenza G, Quintiliani L, Ricci L, Lanzone J, Di Lazzaro V. Epilepsy and quality of life: what does really matter? Neurol Sci. 2021;42(9):3757-65. [doi:10.1007/s10072-020-04990-6] [pmid:33449244]
9. Li X, Yang C, Shi Y, Guan L, Li H, Li S, et al. Abnormal neuronal damage and inflammation in the hippocampus of kainic acid‐induced epilepsy mice. Cell Biochem Funct. 2021;39(6):791-801. [doi:10.1002/cbf.3651] [pmid:34057222]
10. Riva A, Golda A, Balagura G, Amadori E, Vari MS, Piccolo G, et al. New trends and most promising therapeutic strategies for epilepsy treatment. Front Neurol. 2021;12:753753. [doi:10.3389/fneur.2021.753753] [pmid:34950099]
11. Löscher W, Potschka H, Sisodiya SM, Vezzani A. Drug resistance in epilepsy: clinical impact, potential mechanisms, and new innovative treatment options. Pharmacol Rev. 2020;72(3):606-38. [doi:10.1124/pr.120.019539] [pmid:32540959]
12. Johnstone B, Malpas CB, Velakoulis D, Kwan P, O'Brien TJ. Psychiatric symptoms are the strongest predictors of quality of life in patients with drug-resistant epilepsy or psychogenic nonepileptic seizures. Epilepsy Behav. 2021;117:107861. [doi:10.1016/j.yebeh.2021.107861] [pmid:33690065]
13. Kaur J, Famta P, Famta M, Mehta M, Satija S, Sharma N, et al. Potential anti-epileptic phytoconstituents: An updated review. J Ethnopharmacol. 2021;268:113565. [doi:10.1016/j.jep.2020.113565] [pmid:33166627]
14. Houshmand S, Alizadeh-salteh S, Bolandnazar S, Aryakia E. Evaluating the Diversity of the Essential Oil Constituents of Artemisia Accessions from Iran. Journal of Medicinal plants and By-Products. 2024;13(2):321-8. [doi:10.22034/jmpb.2023.356215.1409]
15. Pazhouh HK, Hamedi S, Hosseini SM-A-R, Taghipour A, Javadi B, Noras M. Gastrointestinal effects of Artemisia absinthium Linn. based on traditional Persian medicine and new studies. Traditional Medicine Research. 2020;5(6):498-506. [doi:10.53388/TMR20200210160]
16. Ali A, Jahan N, Jamil A, Rashid A, Ali Shah SMJPJoPS. Protection of DNA during oxidative stress and cytotoxic potential of Artemisia absinthium. Pak J Pharm Sci. 2016;29(1 Suppl):295-9. [pmid:27005506]
17. Bora KS, Sharma AJPb. Evaluation of antioxidant and free-radical scavenging potential of Artemisia absinthium. Pharm Biol. 2011;49(12):1216-23. [doi:10.3109/13880209.2011.578142] [pmid:21999109]
18. Bora KS, Sharma AJJoe. Neuroprotective effect of Artemisia absinthium L. on focal ischemia and reperfusion-induced cerebral injury. J Ethnopharmacol. 2010;129(3):403-9. [doi:10.1016/j.jep.2010.04.030] [pmid:20435123]
19. Jelinek M, Jurajda M, Duris K. Oxidative stress in the brain: basic concepts and treatment strategies in stroke. Antioxidants (Basel). 2021;10(12):1886. [doi:10.3390/antiox10121886] [pmid:34942989]
20. Łukawski K, Czuczwar SJ. Oxidative stress and neurodegeneration in animal models of seizures and epilepsy. Antioxidants (Basel). 2023;12(5):1049. [doi:10.3390/antiox12051049] [pmid:37237916]
21. Li D, Bai X, Jiang Y, Cheng Y. Butyrate alleviates PTZ-induced mitochondrial dysfunction, oxidative stress and neuron apoptosis in mice via Keap1/Nrf2/HO-1 pathway. Brain Res Bull. 2021;168:25-35. [doi:10.1016/j.brainresbull.2020.12.009] [pmid:33359640]
22. Sun H, Li X, Guo Q, Liu S. Research progress on oxidative stress regulating different types of neuronal death caused by epileptic seizures. Neurol Sci. 2022;43(11):6279-6298. [doi:10.1007/s10072-022-06302-6] [pmid:35927358]
23. Khodabakhsh M, Feyzabadi Z, Naghedi H, Saket K. Effective materia medica in the treatment of epilepsy in traditional iranian medicine. 2016:111-28. [Link]
24. kalantari khandani S, Mehrabani M, Rameshk M, Raeiszadeh M. Afsantin (Artemisia absinthium L.) from the perspective of Modern and Traditional Persian medicine. jiitm. 2016;6(4):305-13. [Link]
25. Sharma J, Gairola S, Gaur R, Painuli R, Siddiqi T. Ethnomedicinal plants used for treating epilepsy by indigenous communities of sub-Himalayan region of Uttarakhand, India. J Ethnopharmacol. 2013;150(1):353-70. [doi:10.1016/j.jep.2013.08.052] [pmid:24029249]
26. Singh T, Mishra A, Goel RK. PTZ kindling model for epileptogenesis, refractory epilepsy, and associated comorbidities: relevance and reliability. Metab Brain Dis. 2021;36(7):1573-90. [doi:10.1007/s11011-021-00823-3] [pmid:34427842]
27. Huang RQ, Bell-Horner CL, Dibas MI, Covey DF, Drewe JA, Dillon GH. Pentylenetetrazole-induced inhibition of recombinant γ-aminobutyric acid type A (GABAA) receptors: mechanism and site of action. J Pharmacol Exp Ther. 2001;298(3):986-95. [pmid:11504794]
28. Gandomi Nasrabadi H, Abbaszadeh S, Tayyar Hashtjin N, Yamrali I. Study of Chemical Composition of Essential Oil of Afsantine (Artemisia absinthium) and Inhibitory Effects of the Essential Oil and Its Aqueous and Alcoholic Extracts on some Food Borne Bacterial Pathogens. J Med Plants. 2012; 11(42):120-7. [pmid:11504794]
29. Rezaeinodehi A, Khangholi S. Chemical composition of the essential oil of Artemisia absinthium growing wild in Iran. Pak J Biol Sci. 2008;11(6):946-9. [doi:10.3923/pjbs.2008.946.949] [pmid:18814663]
30. Yang H, Woo J, Pae AN, Um MY, Cho N-C, Park KD, et al. α-Pinene, a major constituent of pine tree oils, enhances non-rapid eye movement sleep in mice through GABAA-benzodiazepine receptors. Mol Pharmacol. 2016;90(5):530-9. [doi:10.1124/mol.116.105080] [pmid:27573669]
31. Sousa DPd, Nóbrega FF, Morais LCd, Almeida RNd. Evaluation of the anticonvulsant activity of terpinen-4-ol. Z Naturforsch C J Biosci. 2009;64(1-2):1-5. [doi:10.1515/znc-2009-1-201] [pmid:19323258]
32. Mechoulam R, Breuer A, Biegon A. Neuroprotective pharmaceutical compositions of 4-phenylpinene derivatives and certain novel 4-phenylpinene compounds. Google Patents. 1995. [Link]
33. Aguiar CCT, Almeida AB, Araújo PVP, Abreu RNDCd, Chaves EMC, Vale OCd, et al. Oxidative stress and epilepsy: literature review. Oxid Med Cell Longev. 2012;2012:795259. [doi:10.1155/2012/795259] [pmid:22848783]
34. Hudspith M. Glutamate: a role in normal brain function, anaesthesia, analgesia and CNS injury. Br J Anaesth. 1997;78(6):731-47. [doi:10.1093/bja/78.6.731] [PMID:9215028]
35. Lin Y, Han Y, Xu J, Cao L, Gao J, Xie N, et al. Mitochondrial DNA damage and the involvement of antioxidant defense and repair system in hippocampi of rats with chronic seizures. Cell Mol Neurobiol. 2010;30(6):947-54. [doi:10.1007/s10571-010-9524-x] [pmid:20446108]
36. Martinc B, Grabnar I, Vovk T. Antioxidants as a preventive treatment for epileptic process: a review of the current status. Curr Neuropharmacol. 2014;12(6):527-50. [doi:10.2174/1570159X12666140923205715] [pmid:25977679]
37. Gür M, Güder A, Verep D, Güney K, Özkan OE, Seki N, Kandemirli F. Some important plants for epilepsy treatment: antioxidant activity and flavonoid compositions. Iranian Journal of Science and Technology, Transactions A: Science. 2018;42(2):1847-57. doi: 10.1007/s40995-017-0361-3 [doi:10.1007/s40995-017-0361-3]
38. Hbika A, Daoudi NE, Bouyanzer A, Bouhrim M, Mohti H, Loukili EH, et al. Artemisia absinthium L. Aqueous and ethyl acetate extracts: Antioxidant effect and potential activity in vitro and in vivo against pancreatic α-amylase and intestinal α-glucosidase. Pharmaceutics. 2022;14(3):481. [doi:10.3390/pharmaceutics14030481] [pmid:35335858]
39. Heim KE, Tagliaferro AR, Bobilya DJ. Flavonoid antioxidants: chemistry, metabolism and structure-activity relationships. J Nutr Biochem. 2002;13(10):572-84. [doi:10.1016/S0955-2863(02)00208-5] [pmid:12550068]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
مجله طب مکمل
اراک، سردشت، میدان بسیج، مجتمع دانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی اراک، بال آبی، دفتر مجله طب مکمل
تلفن دفتر نشریه: 08634173524
ایمیل: journalcmjaarakmu.ac.ir
