مقدمه: دفع مکونیم یک پدیده‌ی مهم در روزهای نخست زندگی نوزادان است و تسریع در دفع آن می­تواند از بروز عوارض­آن جلوگیری کند. ماساژ بازتابی پا یکی از درمان­های طبّ مکمّل است که می­تواند به ارتقاء سلامت کمک کند. هدف از این مطالعه، تعیین تأثیر ماساژ بازتابی پا بر دفع مکونیم در نوزادان سالم است.

مواد و روش­ها: در این کارآزمایی بالینی شاهددار، 60 نوزاد واجد شرایط انتخاب و به­طور تصادفی به 3 گروه آزمون، شم و کنترل تخصیص یافتند. ماساژ بازتابی پا به­مدت 30 دقیقه در 4 نوبت، برای گروه آزمون در ناحیه‌ی روده­ها و کولون و برای گروه شم در ناحیه‌ی خنثی انجام شد. قبل از آغاز مطالعه از والدین نوزادان رضایت‌نامه‌ی کتبی دریافت شد. ابزار پژوهش، فرم ثبت اطلاعات دموگرافیک و چک‌لیست محقق­ساخته بود. تجزیه و تحلیل داده­ها در نرم­افزار spss نسخه‌ی 5/14 با استفاده از آزمون­های آنالیز واریانس یک­طرفه و با تکرار مشاهدات انجام شد.

یافته­ها: مدت‌زمان دفع اولین مکونیم در گروه آزمون با میانگین 1/78±6/95 نسبت به گروه شم با میانگین(1/80±9/17) و گروه کنترل با میانگین(1/31±9/55) کوتاه­تر(0/001=p) و دفعات آن نیز در روز اول تولد بیشتر بود(0/009=p)؛ اما در روز دوم تا چهارم اختلاف معناداری بین گروه­ها وجود نداشت(0/05>p). بروز عدم تحمل تغذیه­ای در نوزادان گروه کنترل بیشتر از دو گروه دیگر بود(0/04=p).

نتیجه­گیری: نتایج، نشان‌دهنده‌ی تأثیر مثبت ماساژ بازتابی پا در بهبود زمان، دفعات دفع مکونیم و تحمل تغذیه­ای در نوزادان است؛ بنابراین، می­توان این روش غیر دارویی را به­عنوان روشی مکمّل در نوزادان سالم توصیه کرد.