پیام خود را بنویسید
دوره 13، شماره 3 - ( 9-1402 )                   جلد 13 شماره 3 صفحات 76-67 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Alijaniranani H, Noruzi Zamengani M, Amin Asnafi A. The Effectiveness of Aromatherapy with Orange Essential Oil on Improving Sleep Disturbances of School-Aged Children with Leukemia. cmja 2023; 13 (3) :67-76
URL: http://cmja.arakmu.ac.ir/article-1-944-fa.html
علیجانی رنانی هوشنگ، نوروزی ضامنجانی معصومه، امین اصنافی علی. اثربخشی رایحه درمانی با اسانس پرتقال بر بهبود اختلالات خواب کودکان سن مدرسه مبتلا به لوسمی. فصلنامه طب مکمل. 1402; 13 (3) :67-76

URL: http://cmja.arakmu.ac.ir/article-1-944-fa.html

اثربخشی رایحه درمانی با اسانس پرتقال بر بهبود اختلالات خواب کودکان سن مدرسه مبتلا به لوسمی
هوشنگ علیجانی رنانی1 ، معصومه نوروزی ضامنجانی*2 ، علی امین اصنافی3
1- گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران
2- گروه اتاق عمل، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران ، masoomehnoruzi@gmail.com
3- پژوهشکده بهداشت، مرکز تحقیقات تالاسمی و هموگلوبینوپاتی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران
واژه‌های کلیدی: رایحه‌درمانی، اسانس‌پرتقال، کودک‌سن‌مدرسه، اختلالات خواب، لوسمی‌لنفوبلاستیک‌حاد
متن کامل [PDF 508 kb]   (1116 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1922 مشاهده)
متن کامل:   (1648 مشاهده)
مقدمه
 
براساس مطالعات سرطان دومین علت مرگ در کودکان کمتر از 14 سال در ایران و جهان ذکر گردیده است (1, 2). لوسمی شایع‌ترین نوع سرطان در این کودکان است که تقریباً یک سوم کل سرطان‌ها را در این گروه سنی تشکیل می‌دهد (3). لوسمی در مطالعه گلبکان در سال 2018 به عنوان سیزدهمین بیماری شایع در جهان رده بندی شد (4). لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) شایع‌ترین نوع لوسمی دوران کودکی است (5) که 92 درصد انواع سرطانها در دوران کودکی را به خود اختصاص می‌دهد (6) و سالانه حدود 2400 کودک تازه تشخیص داده می‌شود (7). بروز این بیماری درکودکان سن مدرسه نسبتاً بالا است (4) این کودکان علائم ناتوان کننده‌ای را تحمل می‌کنند که ناشی از خود بیماری و یا عوارض ناشی از درمان می‌باشد (8). ALL نیاز به دوره‌های شیمی درمانی 30-36 ماهه دارد (7) و موفقیت درمان حدود 90% می‌باشد اما عوارض درمان طولانی مدت و تأثیر آن بر کیفیت زندگی این کودکان قابل توجه است (9). خواب یکی از معیارهای مهم کیفیت زندگی کودکانی است که از سرطان رنج می‌برند (10) و تأثیر منفی اختلال خواب بر کیفیت زندگی در بسیاری از این کودکان تا بزرگسالی ادامه دارد و بر حوزه‌های عملکردی مختلف نیز تأثیر می‌گذارد (11). تحقیقات کنونی تخمین می‌زنند که تا 87 درصد از کودکان تحت درمان فعال سرطان اختلالات خواب را تجربه می‌کنند (12) و در ایران نیز مشکلات خواب در کودکان مبتلا به سرطان تحت شیمی درمانی، 87% می‌باشد (13) اختلالات خواب در سرطان‌های کودکان ارتباط نزدیکی با درد، خستگی و حالت تهوع دارد (14). علل این اختلالات خواب می‌تواند عوامل فیزیکی و عوامل روانی اجتماعی مانند اضطراب و خستگی باشد (15). اختـلالات خـواب در کـودکان بـه معنـای کاهـش یـا افزایـش بیـش از حـد خـواب متناسـب بـا سـن، انـواع غیـر طبیعــی خــواب، رفتارهــای غیــر طبیعــی در خــواب و یــا بــروز وقایــع پاتوفیزیولوژیــک طــی خــواب می‌باشد (16) به طور کلی خواب آلودگی بیش از حد در طول روز، که نوعی پر خوابی است که بیدار ماندن کودکان و نوجوانان را در طول فعالیت‌های روزانه دشوار می‌کند، یکی از شایع‌ترین پیامدهای اختلالات خواب در کودکان سرطان است. اختلالات خواب دیگری که کودکان تحت شیمی درمانی به میزان قابل توجهی گزارش می‌کنند افزایش بیداری‌های شبانه و بی قراری می‌باشد (11). اختلالات خواب و در نتیجه آن خواب ضعیف ممکن است بر تجربه این کودکان از علائم مرتبط با سرطان نیز تأثیر بگذارد (14). از سویی دیگر اختلال خواب در کودکان می‌تواند سبب اضطراب و کاهش اعتمادبه نفس و نهایتاً منجر به اختلالات شناختی و کاهش ظرفیت یادگیری در دوره کودکی گردد (17) خواب با کیفیت برای سلامت جسمی و روانی ضروری است و کاهش اختلالات خواب و داشتن خواب کیفیت بالا می‌توانند سیستم ایمنی دفاعی را تقویت و ارتقا بخشند (18) و این ایمنی می‌تواند کمکی باشد در روند بهبودی که، کودک تجربه می‌کند (19). توجه به اختلالات خواب و درمان آن در این کودکان بسیار مهم می‌باشد (15) اما علیرغم اهمیت این موضوع به خوبی مورد توجه پزشکان اطفال قرار نمی‌گیرد و کمتر تشخیص داده می‌شوند (20). محیط بیمارستان نیز نقش قابل توجهی در اختلال خواب ایفا می‌کند و این احتمال وجود دارد که این کودکان در طول بستری شدن در بیمارستان به دلایلی مانند سر و صدا، درد، اضطراب، و وقفه در خواب به دلیل مراقبت‌های پرستاری خواب ناکافی را تجربه کنند (21, 22). برای رفع اختلالات خواب در کودکان، رویکردهای دارویی و غیر دارویی، می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد (19) که یکی از مداخلات رایج برای مهار اختلالات خواب دارودرمانی می‌باشد که عوارض جانبی آن شامل اعتیاد، وابستگی به مواد مخدر، مقاومت دارویی و اختلال حافظه می‌باشد از این رو باید در نظر داشت کــه بــرای بهبــود اختــلال خــواب نبایــد تنهــا بــه درمانهــای دارویـی اکتفـا کـرد (23). روش‌های درمانی غیر دارویی مؤثر در رفع اختلالات خواب شامل درمان شناختی رفتاری، طب سوزنی، ورزش ایروبیک، تمرین ذهن و بدن، روش کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی، گوش دادن به موسیقی، ماساژ و رفلکسولوژی، رایحه درمانی و خیس کردن پا است (24). رایحه درمانی یکی از ساده‌ترین و ارزان‌ترین استراتژی‌هایی است که در حال حاضر در حال توسعه است (25). در بین روشهای پر کاربرد در پرستاری نیز، رایحه درمانی (بوی بالینی)، رتبه‌ی دوم را دارد (26) و در ایران نیز رایج است (27). رایحه با اثر گذاشتن بر بخش لیمبیک مغز باعث افزایش حس آرامش در فرد می‌شود. همچنین باعث آزادسازی انتقال دهنده‌های عصبی و اندورفین در مغز می‌شوند و سبب ایجاد حس خوب بودن می‌شود (26) امروزه رایحه درمانی به طور مکرر برای مدیریت علائم غیر دارویی در بیماران سرطانی مورد استفاده قرار گرفته است و علائم جسمی و روانی خاصی را کاهش و باعث آرامش می‌شوند (28) و می‌تواند به عنوان بخشی از یک رویداد چند رشته‌ای یکپارچه برای بهینه سازی نتایج، برای کودکان با چالش‌های مختلف سلامت استفاده شود (23) از رایحه درمانی در حل مشکلات خواب بیماران سرطانی نیز استفاده شده است (28). در یک متاآنالیز 20 مورد از 30 مورد مطالعه (66.7٪) اثربخشی رایحه درمانی را برای بهبود خواب را نشان دادند (29). پرتقال یکی از اسانس‌هایی است که در رایحه درمانی کاربرد دارد و با نام علمی Citrus sinensis شناخته می‌شود (30) و تا کنون هیچ گونه عارضه جانبی جدی و مهمی از آن گزارش نشده است (31). این اسانس با اثرات ضد اضطراب و آرام بخشی که دارد می‌تواند خلق و خو و خواب را بهبود بخشد (30) و مسیرهایی را نشان می‌دهد که ممکن است در مدیریت و پیشگیری از مشکلات خواب در بیماران سرطانی کودکان نقشی داشته باشد اما اثربخشی و ایمنی آن در کودکان سرطانی به طور گسترده مورد ارزیابی قرار نگرفته است (11). با وجودی که مطالعات نشان دهنده بهبود کیفیت خواب با اسانس پرتقال به طور کل هستند اما در کودکان هنوز مشخص نیست که بر چه ابعادی از خواب تأثیر می‌گذارد. بر اساس این پیشینه، این مطالعه به دنبال بررسی اثربخشی رایحه درمانی با اسانس پرتقال بر اختلالات خواب کودکان مبتلا به لوسمی لنفوبلاستیک حاد در کودکان سن مدرسه بستری در بیمارستان انجام گردید.
روش کار
مطالعه حاضر یک پژوهش نیمه تجربی با بکارگیری پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از گروه‌های آزمون و کنترل که اثربخشی رایحه درمانی با اسانس پرتقال را بر اختلالات خواب کودکان بیمار مورد بررسی قرار داده است. جامعه این پژوهش شامل کلیه کودکان سن مدرسه (6-12 سال) مبتلا به لوسمی لنفوبلاستیک حاد بوده که جهت درمان در سال 1393 به بیمارستان شفا اهواز مراجعه نموده بودند که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. برای تعیین حجم نمونه کافی با در نظر گرفتن حدود اطمینان 95 درصد، توان آزمون 80 درصد و با فرض اختلاف میزان کیفیت خواب در دو گروه آزمون و شاهد 10=d، 19 نفر محاسبه شد که جهت افزایش دقت مطالعه حجم نمونه به 30 نفر در هر گروه افزایش یافت. معیارهای ورود به مطالعه به این شرح بود: ابتلا به لوسمی لنفوبلاستیک حاد و دریافت پروتکل درمانی ALL، قرار داشتن در محد. وده سنی 6-12 سال، کسب امتیاز کمتر از 41 از پرسشنامه عادات خواب کودکان (CSHQ)، پایداری علائم حیاتی، نداشتن سابقه حساسیت، رینیت آلرژیک و مشکلات تنفسی شناخته شده، عدم ابتلا به بیماری روانی شناخته شده و معیارهای خروج شامل: تمایل کودک و والدین برای خروج از مطالعه و ایجاد بحران یا حادثه پیش بینی نشده در طول مدت مداخله بود. جهت جمع آوری داده‌ها دموگرافیک از پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و جهت بررسی اختلالات خواب نمونه‌ها، از پرسشنامه استاندارد CSHQ استفاده شد که از طریق مصاحبه با والدین واحدهای پژوهش تکمیل شد.
پرسشنامه CSHQ که توسط اونز و همکارانش تهیه شده پرسشنامه‌ای برای شناسایی اختلالات خواب در کودکان است که نمرات بالاتر آن نشان دهنده اختلالات بیشتر در خواب می‌باشد. نمره برش برای اختلال خواب قابل توجه کسب نمره بیشتر از 41 از پرسشنامه می‌باشد (32, 33) این پرسشنامه هشت اختلال را می‌سنجد و حاوی 33 عبارت می‌باشد که اختلالات خواب شامل: مقاومت در به رختخواب رفتن (5 عبارت)، تأخیر در شروع خواب (1 عبارت)، مدت خواب (3 عبارت)، اضطراب خواب (3 عبارت)، شب بیداری (3 عبارت)، بی خوابی (7 عبارت)، اختلال تنفسی در خواب (3 عبارت) و خواب آلودگی روزانه (8 عبارت) می‌باشد. هر آیتم نهایتاً سه امتیاز دارد که کسب امتیاز بالاتر نشان دهنده اختلال بیشتر در خواب می‌باشد.، امتیاز سه شامل مشکلاتی است که 5-7 شب در هفته تکرار می‌شوند، امتیاز دو شامل مشکلاتی است که 2-4 شب در هفته روی می‌دهد و امتیاز یک در برگیرنده مشکلاتی است که اصلاً یا یک شب در هفته تکرار می‌شوند (33). پژوهش‌های مختلفی، در کشورهای مختلف و بر روی طیف وسیعی از بیماران (0.78) و افراد سالم (0.68) بررسی شده است نشان دهنده اعتبار و پایایی بالای این ابزار استاندارد می‌باشند (34, 35) و درمطالعات بسیاری جهت ارزیابی و تعیین اختلال خواب کودکان سن مدرسه استفاده شده است، مطالعات پیشین همخوانی قابل قبولی را بین نتایج این شاخص و بررسیهای آزمایشگاهی خواب با استفاده از پلی سمنوگرافی نشان داده‌اند (0.68) (36). این ابزار در ایران و برای کودکان استاندارد گردیده و روایی محتوایی و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (81/0) گزارش شده است (37).
 

جدول 1. میانگین و انحراف معیار اختلالات خواب کودکان در گروه کنترل و آزمون قبل و بعد از مداخله
اختلال خواب/ زمان/ گروه قبل از مداخله بعد از مداخله P-value**
میانگین انحراف معیار میانگین انحراف معیار
مقاومت در به رختخواب رفتن
کنترل 68/11 99/1 53/11 90/1 56/0
آزمون 76/12 35/6 07/9 77/1 004/0
P-value* 75/0 005/0 ------
تأخیر در شروع خواب
کنترل 70/2 53/0 73/2 44/0 66/0
آزمون 76/2 43/0 53/1 44/0 001/0
P-value* 79/0 001/0 ------
طول مدت خواب
کنترل 70/2 53/0 73/2 44/0 71/0
آزمون 76/2 43/0 53/1 44/0 001/0
p-value* 79/ 0 001/0 ------
اضطراب خواب
کنترل 61/6 46/1 13/6 35/1 71/0
آزمون 6 53/1 03/5 29/1 001/0
p-value* 92/0 01/0 ------
بیدار شدن از خواب در شب
کنترل 16/6 26/1 93/5 33/1 10/0
آزمون 93/5 33/1 2/4 37/1 001/0
p-value* 49/0 001/0 ------
بیخوابی
کنترل 5/15 61/1 36/15 67/1 43/0
آزمون 13/15 94/1 9/9 98/2 001/0
p-value* 75/0 001/0 ------
اختلال تنفسی در خواب
کنترل 7/4 17/1 76/4 13/1 32/0
آزمون 63/6 96/7 76/3 21/1 056/0
p-value* 82/0 06/0 ------
خواب آلودگی روزانه
کنترل 41/18 93/1 56/18 67/1 63/0
آزمون 80/18 7/1 92/14 4/1 001/0
p-value* 74/0 001/0 ------
*تی مستقل ** تی زوجی
 
پژوهشگر با اخذ مجوز از دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در محیط پژوهش حضور یافته و پس از معرفی خود، بیان اهداف پژوهش، نحوه انجام مطالعه به کودکان و والدین آنها، درصورت دارا بودن شرایط ورود به مطالعه، رضایت نامه آگاهانه را از کوک و والدین اخذ نمود. کسب نمره بیشتر از 41 از پرسشنامه CSHQ از معیارهای انتخاب واحدهای پژوهش بودکه از طریق مصاحبه با کودکان و والدین آنها تکمیل شده بود. پژوهشگر به جهت پیشگیری از استنشاق اسانس توسط گروه کنترل در طول مطالعه اجباراً نمونه گیری (به صورت غیرتصادفی) و مداخله را ابتدا در گروه کنترل و سپس در گروه آزمون از جامعه در دسترس انجام شد. گروه آزمایش علاوه بر مراقبت‌های معمول بخش دو قطره از اسانس پرتقال ساخت شرکت گیاه اسانس گرگان با غلظت 5/96% از ماده لیمونن، با استفاده آر قطره چکان روی یک عدد گاز 10×10 ریخته شده و در فاصله 5 سانتی متری بینی کودک درون یک جعبه درباز قرار داده شده و از کودک خواسته شد که به مدت دو دقیقه نفس عمیق بکشد البته در مداخله شبانه گاز آغشته تا صبح در زیر لایه خارجی بالش کودک قرار گرفت. این کار به مدت یک هفته سه روز (شنبه، دوشنبه و چهارشنبه)، و در هر روز طی سه نوبت (10 صبح، 4 بعدازظهر و شبها قبل از ساعت معمول خواب در بخش) انجام شد (38) و در گروه کنترل همانند گروه آزمون مداخله انجام شد با این تفاوت که به جای اسانس پرتقال از آب مقطر به عنوان پلاسبو استفاده شد. در پایان هفته مجدداً پرسشنامه CSHQ تکمیل شده و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. برای گزارش مشخصات دموگرافیک نمونه‌ها از آمار توصیفی و برای مقایسه میانگین هر کدام از اختلالات خواب در دو گروه و قبل و بعد از مداخله از آزمون تی زوجی و تی مستقل استفاده گردید.
یافته‌ها
از مجموع 30 کودک انتخاب شده در هر گروه، همگی تا پایان مطالعه حضور داشتند و ریزش نمونه وجود نداشت. اطلاعات درج شده در جدول 1 براساس نتایج آزمون تی زوجی میانگین نمرات اختلالات خواب شامل مقاومت در به خواب رفتن (07/9)، تأخیر در شروع خواب (53/1)، طول مدت خواب (53/1)، اضطراب خواب (03/5)، بیدار شدن از خواب (2/4)، بی خوابی (9/9) و خواب آلودگی روزانه (92/14) بعد از رایحه درمانی نسب به میانگین نمرات اختلالات خواب شامل مقاومت در به خواب رفتن (76/12)، تأخیر در شروع خواب (76/2)، طول مدت خواب (76/2)، اضطراب خواب (6)، بیدار شدن از خواب (93/5)، بی خوابی (13/15) و خواب آلودگی روزانه (80/18) قبل از رایحه درمانی به طور معناداری کمتر شده است (0001/0P<) در حالی که در گروه کنترل میانگین نمرات اختلالات خواب قبل و بعد از مداخله اختلاف آماری معناداری با یکدیگر ندارند (P>0.05). همچنین طبق اطلاعات جدول 1 نتایج آزمون تی مستقل نشان می‌دهد که میانگین نمرات اختلالات خواب شامل مقاومت در به خواب رفتن، تأخیر در شروع خواب، طول مدت خواب، اضطراب خواب بیدار شدن از خواب، بیخوابی و خواب آلودگی روزانه بین دو گروه آزمون و کنترل بعد از مداخله تفاوت آماری معناداری با یکدیگر دارند (P<0.001). این مداخله میانگین نمره اختلال تنفسی در خواب گروه آزمون را کاهش داده اما این کاهش معنادار نبوده است (P=0.06) البته بر میانگین نمره اختلال تنفسی در خواب در گروه کنترل بی تأثیر بوده است.
بحث
مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر رایحه درمانی با اسانس پرتقال بر اختلالات خواب کودکان مبتلا به سرطان خون انجام شد که بین بیماران دو گروه آزمایش و کنترل از نظر سن، جنس، روزهای بستری، تعداد دفعات بستری و مصرف داروهای خواب آور احتلاف معناداری وجود نداشته است (. (P>0.05 نتایج حاصل از این مطالعه پس از یک هفته رایحه درمانی با اسانس پرتقال بیانگر اثربخشی معنادار رایحه درمانی با اسانس پرتقال بر اختلالات مقاومت در به خواب رفتن، تأخیر در شروع خواب، طول مدت خواب، اضطراب خواب، بیدار شدن از خواب در شب، بی خوابی و خواب آلودگی روزانه در گروه آزمون نسبت به قبل از رایحه درمانی شده است.
با وجود جستجوهای گسترده متون علمی، پژوهش دیگری که تأثیر اسانس پرتقال را بر اختلالات خواب کودکان سنجیده باشد یافت نشد اما، از آن جا که امروزه طب مکمل و گیاهان دارویی به عنوان یکی از درمان‌های مرسوم در پیشگیری و درمان اختلال خواب کاربرد دارند نتایج مطالعات انجام شده قبلی، نشان دهنده تأثیرات مثبت اسانس پرتقال بر کیفیت خواب بزرگسالان و همچنین تأثیر سایر اقدامات طب مکمل بر روی اختلال خواب کودکان می‌باشد.
قرائی در مطالعه سه گروهی که تأثیر رایحه‌درمانی با اسانس پرتقال و اسانس بهار نارنج را بر کیفیت خواب بیماران سندرم کرونری حاد را بررسی نموده بود، به اثبات رساند رایحه درمانی با عصاره‌های پرتقال و بهارنارنج به طور معنی داری باعث عمیق شدن خواب، کاهش تعداد دفعات بیدار شدن از خواب در نیمه شب، افزایش مدت خواب در شب، کیفیت خواب، احساس نشاط در طول روز و رضایت از خواب شب گذشته می‌شود و همچنین نتایج یافته‌های قرائی نشان دهنده کاهش معنادار میانگین نمره کیفیت خواب در دو گروه عصاره پرتقال و گروه عصاره بهارنارنج نسبت به گروه کنترل بود (P= 0.0008) (26).
در مطالعه دیگری میرغفوروند و همکارانش در 2016 تأثیر اسانس پوست پرتقال بر کیفیت خواب بررسی کردند متوجه تأثیر خوردن اسانس پوست پرتقال بر کیفیت خواب (001/0P=) و اختلال‌های خواب (به جز اختلال عملکرد روزانه) مادران پس از زایمان شدند که این تأثیر در مقایسه با گروه کنترل (خوردن آب) از نظر آماری معنادار بود (P<0.05) (39).
تاثیرات اسانس پرتقال بر خواب می‌تواند به این دلیل باشد که حاوی لینالول، لینالیل استات و لیمونن است که اینها استرس روانی را کاهش داده و به بدن کمک می‌کند تا هموستاز خود را حفظ کند (30). آربیانینگی مطالعه‌ای را در سال 2020 انجام داد و در آن تأثیر ماساژ نوزاد به همراه رایحه درمانی اسطوخودوس برای کاهش اختلالات خواب نوزادان بررسی کرد و نهایتاً به این نتیجه رسیدکه رایحه درمانی به همراه ماساژ باعث کاهش اختلالات مرتبط با شروع و حفظ خواب، خواب آلودگی در طول روز، انتقال خواب و وقفه در بیداری می‌شود (P<0.001) و نمره تمامی اختلالات خواب در این نوزادان به طور قابل توجهی کاهش یافت (40). رایحه با اثر گذاشتن بر بخش لیمبیک مغز باعث افزایش حس آرامش در فرد و همچنین باعث آزادسازی انتقال دهنده‌های عصبی و اندورفین در مغز می‌شوند (26).
در مطالعه ویلیامز در سال 2006 با عنوان بررسی تأثیر رایحه درمانی ماساژی با روغن اسطوخودوس و هسته انگور بر روی اختلال خواب کودکان مبتلا به اوتیسم، اما رایحه درمانی نتوانست اختلالات خواب که شامل زمان به خواب رفتن، طول مدت خواب و دفعات بیدار شدن از خواب را در کودکان مبتلا به اوتیسم را کاهش دهد (P> 0.05). شاید دلیل مغایرت مطالعه ویلیامز با مطالعه حاضر مرتبط با نوع بیماری کودکان مورد پژوهش (اوتیسم و مشکلات یادگیری)، تعداد دفعات کم مداخله (سه بار در طول سه هفته) و یا تعداد کم نمونه‌ها (12 نفر) باشد (41).
مطالعات دیگری می‌توان نتایج آن را با مطالعه حاضر مقایسه کرد مطالعه خورینیسا در سال 2019 است که با عنوان بررسی تأثیر تمرین AeRop(یک مخفف اندونزیایی) بر اختلالات خواب کودکان تحت شیمی درمانی انجام داد و به این نتیجه رسید که انجام AeRop که تکنیکی ترکیبی از تمرینات هوازی را با آرامش پیشرونده عضلانی می‌باشد در کودکان تحت شیمی درمانی منجر به اختلالات خواب کمتر شد که در مقایسه با گروه کنترل این کاهش معنادار بود (13) سوپاک و همکاران در مطالعه‌ای با عنوان "مداخله‌ی آرامش و بهداشت خواب برای کودکان مبتلا به ALL" که در سال 2017 انجام دادند به این نتیجه رسیدند که پس از مداخله میانگین مدت خواب شبانه در گروه آزمون افزایش یافت اما در مقایسه با گروه کنترل این افزایش معنادار نبود (30/0 = P) اما زمان بیداری پس از شروع خواب در گروه آزمون در مقایسه با گروه کنترل کاهش معناداری داشت (0.08 = P). در سایر شاخص‌های خواب مثلاً مدت خواب در طول روز، طولانی‌بودن مدت خواب در روز یا شب و تعداد بیداری‌های شبانه در دو گروه مشابه بود (42).
نتیجه گیری
با توجه به نتایج پژوهش حاضر به نظر می‌رسد که رایحه درمانی با اسانس پرتقال می‌تواند اختلالات خواب و در نتیجه کیفیت خواب کودکان مبتلا به ALL را بهبود بخشد و به عنوان درمانی کم هزینه و بدون عوارض مطرح گردد. با توجه به نتایج مطالعه حاضر و گرایش مردم به استفاده از داروهای گیـاهی و جهت رفع محدودیت‌های این مطالعه نظیر عدم امکان تعیین برتری نسبت به دیگر روش‌های رایحه درمانی و طب مکمل و یا عدم امکان تعمیم این مطالعه به سایر بیماری‌های کودکان توصیه می‌گردد مطالعات دیگری در زمینه استفاده از رایحه درمانی با اسانس پرتقال در مقایسه با سایر روش‌های طب مکمل مانند سایر اسانس‌ها، موسیقی درمانی و... با هدف بهبود اختلالات خواب کودکان مبتلا ALL و یا اثربخشی رایحه درمانی با اسانس پرتقال در اختلالات خواب در یایر بیماری‌های کودکان نیز انجام گردد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
مقاله حاضر دارای کد اخلاق 1393∙12. ajums.REC و کد کارآزمایی بالینی 1N20140909102 از دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز می‌باشد. اصول اخلاقی شامل اخذ مجوز جهت انجام پژوهش، کسب رضایت آگاهانه کتبی شرکت کنندگان پژوهش، عدم وجود هر گونه اجبار برای شرکت در پژوهش و محرمانه نگه داشتن اطلاعات بدست آمده از آنها، اعلام نتایج پژوهش بدون ذکر نام و مشخصات فردی بیماران رعایت شد.
حامی مالی
مقاله فوق حاصل طرح تحقیقاتی به شماره U-93002 است و معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی اهواز از این پژوهش حمایت مالی کرده است.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع وجود ندارد.
تشکر و قدر دانی
پژوهشگر مراتب تشکر وقدردانی خود را، از مدرسین محترم و معاونت آموزشی و پژوهشی دانشکده پرستاری دانشگاه جندی شاپور اهواز، کارکنان محترم بخش انکولوژی اطفال بیمارستان شفا و به ویژه کودکان و والدین آنها که پژوهشگر را یاری نمودند، اعلام می‌دارد.
نوع مطالعه: كاربردي | موضوع مقاله: پرستاری و مامایی
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله طب مکمل می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Complementary Medicine Journal

Designed & Developed by : Yektaweb