مقدمه: بهداشت دهان یکی از مهم‌ترین جنبه­های مراقبت پرستاری از بیماران بدحال است. این مطالعه با هدف مقایسه‌ی تأثیر دهان‌شویه‌ی حاوی عصاره‌ی ترکیبی چوب مسواک / آلوئه­ورا و دهان‌شویه‌ی کلرهگزیدین بر شاخص لثه در بیماران دارای لوله تراشه‌ی بستری در بخش‌های مراقبت ویژه انجام شد.

روش کار: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی است که بر روی 76 بیمار دارای لوله­تراشه‌ی بستری در بخش‌های مراقبت ویژه انجام گرفت. پس از اخذ رضایت‌نامه‌ی آگاهانه از قیم قانونی بیماران، آن‌ها با نمونه‌گیری هدفمند وارد مطالعه شدند و با تخصیص تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. مراقبت از دهان در بیماران گروه مداخله با استفاده از دهان‌شویه‌ی چوب مسواک / آلوئه­ورا و در بیماران گروه کنترل با کلرهگزیدین انجام گرفت. طول مدت مطالعه 4 روز بود. برای جمع‌آوری اطلاعات (بدو ورود به مطالعه و 4 روز بعد) از ابزار شاخص لثه استفاده شد. جهت تحلیل داده‌ها از آزمون‌های کولموگروف­­- اسمیرنوف، تی زوجی، تی مستقل، من ویتنی یو و ویلکاکسون تحت نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 16 استفاده گردید.

نتایج: دو گروه از نظر ویژگی‌های دموگرافیک و عوامل خطر مشابه بودند. میانگین شاخص لثه قبل از مطالعه در گروه مداخله (0/63±3/3) و کنترل (0/71±3/2) یکسان بود که در هر دو گروه پس از مداخله کاهش معناداری داشت (0/0001=p). شاخص لثه در گروه مداخله (6/0±1/5) در مقایسه با گروه کنترل (0/73±2/31) کاهش بیشتری داشت (0/0001=p).

نتیجه­ گیری: دهان‌شویه‌ی گیاهی چوب­مسواک / آلوئه­ورا نسبت به کلرهگزیدین تأثیر بیشتری بر بهبود شاخص لثه دارد. لازم است مطالعات بیشتری در خصوص تأثیر این دهان‌شویه‌ی گیاهی بر بار میکروبی و ابتلا به عفونت‌های تنفسی در بیماران بدحال انجام گیرد.